EdebiyatSonbook indb
ÖABT Çıkmış Soru Aşağıdaki eşleştirilmiş dillerden hangileri yapı
Yüklə 1,33 Mb. Pdf görüntüsü
|
7 ÖABT Çıkmış Soru Aşağıdaki eşleştirilmiş dillerden hangileri yapı bakımından benzer değildir? A) Çince – Tibetçe B) Arapça – Farsça C) Bulgarca – Lehçe D) Portekizce – Rumence E) İngilizce – Flemenkçe Çözüm Yapı bakımından diller üç gruba ayrılır: A. Yalınlayan (Ayrışkan) Diller: Çince, Tibetçe, Viet- namca, Baskça gibi. B. Bağlantılı ve Kaynaştıran (Eklemeli) Diller: a. Bağlantılı Diller: Türk dili ve köken bakımından içinde yer aldığı Ural-Altay dilleri ile bazı Asya ve Afrika dilleri gibi. b. Kaynaştıran Diller: Gürcüce, Eskimoca, Kızılderili dil- leri gibi. C. Bükümlü (Çekimli) Diller: a. Kök Bükümlü Diller: Arapça ve içinde yer aldığı Ha- mi-Sami dilleri. b. Gövde Bükümlü Diller: İngilizce, Almanca, Fransız- ca vb. Hint-Avrupa dilleri. Çince ve Tibetçe, köken bakımından “yalınlayan”; Bul- garca-Lehçe, Portekizce-Rumence, İngilizce-Flemenk- çe “bükümlü diller”den “gövde bükümlü” dillere aittir. Arapça ve Farsça ise “bükümlü diller”dir ancak Arap- ça “kök bükümlü”, Farsça ise Hint-Avrupa dil ailesine mensup olduğundan “gövde bükümlü” bir dildir. Cevap B ÖABT Çıkmış Soru Aşağıdakilerden hangisi "Altay dilleri teorisi"ne göre Altay dillerinin benzer özelliklerinden biri değildir? A) Ses uyumu bulunur. B) Ön ekler bulunmaz. C) Fiil
şekilleri zengindir. D) Sayı sözlerinden sonra çokluk eki kullanılmaz. E) Kelimelerde gramatikal cinsiyet vardır.
1. Ural-Altay dillerinin en önemli özelliği ses uyu- munun bulunmasıdır. 2. Bu dillerin sözcüklerinde gramatikal cinsiyet yoktur yani sözcükler eril, dişil ve nötr olarak ay- rılmaz. Örneğin, Ar. müdîr “müdür” (eril), müdîre “kadın müdür” (dişil) vb. 3. Belirtme edatı göreviyle sözcüklerin başına ge- tirilen ulamalar yoktur. 4. Söz yapımı eklerle sağlanır. Türetme ve çekim sırasında kökte herhangi bir değişim olmaz. 5.
İsim çekiminde iyelik ekleri kullanılır. 6. Fiil
şekilleri oldukça zengindir. 7.
Ön ek yerine son ek kullanılır. 8. Sıfatlar isimlerden önce gelir. 9. Sayı sözcüklerinden sonra çokluk eki kullanıl- maz.
10. Karşılaştırma -den ayrılma durum eki ile yapılır. 11. Yardımcı fiil olarak i- kullanılır. 12. Olumsuz hareket için ayrı bir fiil vardır. 13. Soru eki bulunmaktadır. 14. Bağlaç yerine fiil şekilleri kullanılır. Buna göre A, B, C ve D seçeneklerinde verilenler doğ- rudur. Altay dilleri teorisine göre bu dillerde gramatikal cinsiyet yoktur. Cevap E 8 ÇÖZÜMLÜ TEST 1. Aşağıdakilerden hangisi Sami dillerinden değildir? A) Arapça B) İbranice C) Akadca D) Aramca E) Betice 2. Aşağıdakilerden hangisi Germen dillerinden değildir? A) İngilizce B) Almanca C) Flemenkçe D) Fince E) İsveççe 3. Aşağıdakilerden hangisi diğerlerinden farklı bir dil grubuna aittir? A) Fransızca B) İspanyolca C) Portekizce D) İtalyanca E) Bulgarca 4. Aşağıdaki eşleştirilmiş dillerden hangileri aynı dil ailesi içinde yer almaz? A) Tunguzca – Korece B) İbranice – Arapça C) Rusça – Macarca D) Portekizce – Fransızca E) Bulgarca – Lehçe 5. Aşağıdakilerden hangisi büyük dil teorilerinden değildir? A) Güneş-Dil B) Hint-Avrupa C) Nostratik D) Avrasyatik E) Monogenist 6. Aşağıdakilerden hangisi Slav dillerinden değildir? A) Rusça
B) Lehçe C) Rumence D) Makedonca E) Hırvatça 7. Aşağıdakilerden hangisi Latin dillerinden değildir? A) İspanyolca B) Portekizce C) Fransızca D) Hollandaca E) İtalyanca 8. Aşağıdakilerden hangisi Germen dillerinden değildir? A) Almanca B) Danca C) İsveççe D) İzlanda dili E) Estonca 9. Hint-Avrupa dilleri arasında yer almalarına rağmen diğerlerinden farklı olan diller aşağıda- kilerden hangileridir? A) Yunanca - Arnavutça B) Yunanca - Rumence C) Bulgarca - Arnavutça D) Yunanca - Makedonca E) Yunanca - Fince 10. Aşağıdaki dil-dil ailesi eşleştirmelerinden han- gisi yanlıştır? A) Macarca → Ural B) Korece → Altay C) Urduca → Hint D) Habeşçe → Sami E) Zulu → Hami
11. Dünya dilleriyle ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Yunanca, Hint-Avrupa Dil Ailesi içerisinde soyutlanmış bir dildir. B) Altay dillerinin ailelik durumu henüz teori düzeyindedir. C) Avustronezya dilleri genel olarak Avustralya Kıtası'nda konuşulan dillerden oluşmaktadır. D) Berberi dilleri, Eski Mısır dili ve Kıpti dili, Hami-Sami dil ailesinin Hami koluna aittir. E) Bantu dilleri Afrika Kıtası'nda konuşulan dillerdendir.
9 ÇÖZÜMLER
1. Arapça, İbranice ve Aramca en fazla konuşulan Sami dillerindendir. Akadca ise ölmüş semitik dillerdendir. Bantu dillerinden olan Betice ise Ekvator Ginesi’nde konuşulan bir dildir.
İngilizce, Almanca, Flemenkçe ve İsveççe, Hint- Avrupa dil ailesinin Avrupa kolunu oluşturan Germen dillerindendir. Fince ise Ural-Altay dil ailesinin Ural ko- luna ait bir dildir.
Fransızca, İspanyolca, Portekizce ve İtalyanca Latin (Roman) dillerinden iken Bulgarca bir Slav dilidir.
Verilen dilleri incelersek: A) Tunguzca – Korece → Altay dilleridir. B) İbranice – Arapça → Sami dilleridir. C) Rusça – Macarca → Rusça Slav dili iken Macarca Ural dilidir. D) Portekizce – Fransızca → Latin (Roman) dilleridir. E) Bulgarca – Lehçe → Slav dilleridir. Cevap C 5. Hint-Avrupa büyük bir dil ailesidir, dil teorilerinden biri değildir.
Makedonca, Rusça, Lehçe ve Hırvatça Slav dillerin- dendir. Rumence ise Roman dilidir.
İspanyolca, Portekizce, Fransızca ve İtalyanca Latin (Roman) dillerindendir. Hollandaca ise Germen dille- rindendir. Cevap D 8. Almanca, Danca, İsveççe ve İzlanda dili Germen dille- rindendir. Estonca ise Fin-Ugor dillerindendir.
Yunanca ve Arnavutça, Hint-Avrupa dilleri arasında yer almalarına rağmen genellikle Germen, Roman ve Slav dillerinden bağımsız olarak değerlendirilmektedir. Cevap A 10. Zulu dili Afrika'da konuşulan bir dildir, buna göre Hami dillerinden değil Bantu dillerindendir. Cevap E 11. 800 kadar dili kapsayan Avustronezya dilleri 250 milyondan fazla kişi tarafından konuşulmaktadır. Konuşurları genellikle Güneydoğu Asya ile Pasifik Okyanusu’nda yaşamaktadır. Cevap C 10 E. ALTAY DİLLERİ TEORİSİ Altay dillerinin “Türkçe, Moğolca, Mançu-Tunguzca, Ko- rece ve Japonca” ortak bir kaynaktan geldiğini ve bu dil- lerin akraba olduğunu savunan ve bu görüşü tespit etme- ye çalışan teoriye Altay Dilleri Teorisi denir. Bu dilleri konuşan halkların tarih, dil, edebiyat ve kültür malzeme- lerini araştıran bilim koluna Altayistik, bunlarla uğraşan bilim adamına da Altayist denir. Karşılaştırmalı Altay dil biliminin kurucusu Finli bilim ada- mı Gustaf John Ramstedt’tir. İlk çalışmalarını Ural-Altay dil ailesinin içerisinde yer alan Fin-Ugor dilleri üzerine gerçekleştiren Ramstedt, daha sonraları çalışmalarını Moğol ve Türk dilleri üzerine yoğunlaştırmıştır. Rams- tedt, Mongolistik biliminin de kurucusu sayılmaktadır. Türk dilleri içerisinde en çok Kumuk ve Nogay dilleri üze- rine çalışmalar yapan Ramstedt, ölümünden sonra ya- yımlanan Altay Dil Bilimine Giriş adlı eserinde Türkçe, Moğolca, Mançu-Tunguzca ve Korecenin ses ve biçim bilgisi unsurlarını karşılaştırmalı olarak ele almış ve Alta- yistik biliminin teorik altyapısını meydana getirmiştir. Ramstedt’e göre Altay dilleri tek bir kaynak dilden meydana gelmektedir. Bu dil Ana Altaycadır. Wilhelm Schott’un Türkçe ve Çuvaşça için oluşturduğu denk- liği Ramstedt daha da ileri bir aşamaya götürmüş, bu denkliğin Moğolca ve Türkçe arasında da bulundu- ğunu ileri sürmüştür. Ona göre Türkçe ile Moğolca arasında, Türkçe “z” = Moğolca “r” Türkçe “ş” = Moğolca “l” ses denklikleri bulunmaktadır. NOT
ü
Türkçe "z"nin asli olduğunu, Moğolca ve Çuvaşçadaki "r"nin bu asli sesten türedi- ğini savunan görüştür. ü
Türkçe "ş"nin asli olduğunu, Moğolca ve Çuvaşçadaki "l"nin bu asli sesten türedi- ğini savunan görüştür. ü
Moğolca ve Çuvaşçadaki "r"nin asli oldu- ğunu, Türkçe "z"nin bu asli sesten türe- diğini savunan görüştür. ü
Moğolca ve Çuvaşçadaki "l"nin asli oldu- ğunu, Türkçe "ş"nin bu asli sesten türe- diğini savunan görüştür. Ramstedt’in Altay dilleri ile ilgili görüşlerini destekleyen ve devam ettirenler arasında Zoltán Gombocz, Pentti Aalto,
Vladimirtsov, Samuel Elmo Martin ve Roy Andrew Miller gibi isimler sayılabilir. Bunlardan Pentti Aalto ve Nicholas Poppe ön plana çıkmaktadır. Özellikle Poppe, bu konuda önemli çalışmalar yapmıştır. Poppe’nin Altay dilleri konu- sunda Ramstedt’ten farklı bazı düşünceleri bulunmakta- dır. Poppe, Ramstedt’ten farklı olarak, Altay dil birliğinden dört dilin ortaya çıkmış olduğu görüşünü savunmuştur. Poppe’ye göre Ana Altayca aşağıdaki gibi şemalanır: Çuvaş - Türk - Moğol - Mançu - Tunguz Birliği Çuvaş - Türk Birliği Moğol - Mançu - Tunguz Birliği Ana Türkçe Türk Lehçeleri Çuvaşça Ana
Çuvaşça Ana
Moğolca Ana Mançu - Tunguzca Moğol
Lehçeleri Mançu-
Tunguzca Ana Kore
Korece ANA ALTAYCA Japoncanın Altay dili olarak görülmesinde iki önemli is- min görüşleri etkili olmuştur. Bunlar Samuel Elmo Martin ve Roy Andrew Miller’dır. Altay dilleri üzerine son önemli çalışma Sergei Anatol- yevich Starostin, Anna Dybo ve Oleg Mudrak tarafından yapılmıştır. Etymological Dictionary of the Altaic Lan-
molojisi verilmiş, her sözcüğün beş Altay dilinde ve leh- çelerinde bulunabilen karşılıkları gösterilmiştir. ÖABT Çıkmış Soru Bir Türk dili olmasına rağmen r/z ve I/ş ses denklikleri bakımından Moğolcayla paralellik göstermesi ve çok erken dönemlerde Genel Türkçeden ayrılması ile de Altayistik ve Türko- loji çalışmalarında önemli bir yere sahip olan Türk dili aşağıdakilerden hangisidir? A) Halaçça B) Altayca C) Hakasça D) Çuvaşça E) Yakutça Çözüm Çuvaşça, bir r/l dili olan İlk Türkçe Dönemi’nde Türk dil birliğinden ayrıldığı için yine bir r/l dili olan Ana Çuvaş- çaya, buna karşılık diğer bütün Türk dilleri bir z/ş dili olan Ana Türkçeye girer. Bu nedenle soru kökünde tanıtılan Türk dili, Çuvaşçadır. Cevap D NOT
Altay dil birliği teorisine karşı çıkan Türkologların başında İngiliz Sir Gerard Clauson (1891-1974), Alman Gerhard Doerfer (1920-2003), Rus Alek- sandr Mihayloviç Şçerbak (1928-2008) gelmek- tedir. Doerfer ve Clauson bu diller arasındaki ortak kavramın bir dilden başka bir dile geçen alıntı sözcükler olduğunu belirtmişlerdir. Bu iki bilim adamının ayrılığa düştüğü nokta ise alıntı- lamaların tarihlendirilmesi hususudur. NOT
Türkiye'de Altayistikle ilgilenenlerin başında Ahmet Temir, Talat Tekin ve Osman Nedim Tuna gelmektedir. Bu Altayistler arasında en çok yayın yapan bilim adamı ise Talat Tekin'dir. 11 ÇÖZÜMLÜ TEST 1. Aşağıdakilerden hangisi Ural-Altay dillerini Hint-Avrupa dillerinden ayıran özelliklerden değildir? A) Bu dillerde gramatik cinsiyet yoktur. B) Artikeller bulunmaz. C) İsimlerin çekiminde mülkiyet eki kullanılır. D) Hint-Avrupa dillerindeki ön ek yerine son ek kullanılır. E) Sayı sözlerinden sonra çokluk eki kullanılır. 2. Aşağıdaki Türkologlardan hangisi Altay dilleri üzerine bir çalışma yapmamıştır? A) Annamarie von Gabain B) Matthias Aleksander Castrén C) Gustaf John Ramstedt D) Nicholas Poppe
E) Pentti Aalto
3. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de Altayistik ile ilgili çalışmalar yapan isimlerden değildir? A) Ahmet Temir B) Osman Nedim Tuna C) Ahmet Bican Ercilasun D) Talat Tekin E) Tuncer Gülensoy 4. Japoncayı Altay dillerine dâhil eden Altayistler aşağıdakilerden hangisidir? A) Nicholas Poppe - Pentti Aalto B) Gustaf John Ramstedt - Samuel Elmo Martin C) Roy Andrew Miller - Nicholas Poppe D) Samuel Elmo Martin - Roy Andrew Miller E) Pentti Aalto - Gustaf John Ramstedt 5. Altayistik çalışmalarında zetasizm (z’leşme) ve sigmatizm (ş'leşme) üzerine birçok yazısı olan Türkolog aşağıdakilerden hangisidir? A) Ahmet Temir B) Osman Nedim Tuna C) Tuncer Gülensoy
D) Osman Fikri Sertkaya E) Talat Tekin
A) Moğolca B) Mançuca C) Tunguzca D) Korece E) Japonca 7. Türkçe /z/’nin Çuvaşça /r/ sesine, Türkçe /ş/’nin de Çuvaşça /l/ sesine denk geldiğini tespit eden bilgin aşağıdakilerden hangisidir? A) Matthias Aleksander Castrén B) Wilhelm Schott
C) Nicholas Poppe
D) Yelizaveta Klements
E) Gustaf John Ramstedt 8. Türkçe /z/’nin Moğolca /r/ sesine, Türkçe /ş/’nin de Moğolca /l/ sesine denk geldiğini tespit eden bilgin aşağıdakilerden hangisidir? A) Gustaf John Ramstedt B) Pentti Aalto
C) Nicholas Poppe
D) Philipp Johann von Strahlenberg E) Ferdinand Johann Wiedemann 12 9. Aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Karşılaştırmalı Altay dilleri bilim alanına Alta- yistik denir. B) Altay dilinden zaman içinde ayrılarak bağım- sız diller hâline gelen akraba diller topluluğu- na Altay dilleri ailesi adı verilir. C) Altay dilleri üzerine çalışma yapan dil bilimci- lere Altayist denir. D) Altay dilleri teorisinin gerçek kurucusu Finli bilim adamı Gustaf John Ramstedt’tir. E) Altay Dilleri Teorisi'ne en son dâhil edilen dil Tunguzcadır. 10. Aşağıdakilerden hangisinde Altayistik biliminin en büyük isimleri bir arada verilmiştir? A) Ramstedt - Poppe - Aalto B) Strahlenberg - Gombocz - Doerfer C) Aalto - Poppe - Clauson D) Ramstedt - Dybo - Şçerbak E) Clauson - Poppe - Mudrak 11. Aşağıdakilerden hangisinde Altay Dilleri Teorisi'ne karşı çıkan isimler bir arada verilmiş- tir? A) Clauson - Poppe - Şçerbak B) Gabain - Clauson - Bang C) Müller - Mudrak - Starostin D) Starostin - Castrén - Dybo E) Clauson - Doerfer - Şçerbak 12. Her kelimenin beş Altay dilinde ve lehçelerin- de bulunabilen bütün karşılıklarını gösteren, üç ciltlik Etymological Dictionary of the Altaic Languages (Altay Dillerinin Kökenbilim Söz- lüğü) adlı Altay dilleri üzerindeki son büyük çalışmaya imza atan Altayistler aşağıdakiler- den hangisinde bir arada verilmiştir? A) G. Ramstedt - N. Poppe - P. Aalto B) S. Starostin - A. Dybo - O. Mudrak C) G. Clauson - G. Doerfer - M. Şçerbak D) A. Sauvageot - W. Bang - R. R. Arat E) V.
İlliç Svitıç - H. Greenberg - M. Ruhlen 13. Makaleler adlı eserinin birinci cildi Altayistik üzerine yazılardan oluşan Türkolog aşağıdaki- lerden hangisidir? A) Ahmet Temir B) Talat Tekin C) Tuncer Gülensoy D) Osman Nedim Tuna E) Şinasi Tekin
A) yaz- (Türkçe) = jiru- (Moğolca) B) taş (Türkçe) = çul (Çuvaşça) C) tokuz (Türkçe) = tahar (Çuvaşça) D) süz- (Türkçe) = sigür- (Moğolca) E) yüz (Türkçe) = niğur (Moğolca) 15. Türkçe’deki /z/ sesinin asıl (eskicil) ses olduğu- nu, Çuvaşça ve Moğolca /r/ sesinin ise bu asıl (eskicil) sesten türediğini iddia eden Altayist görüşe göre, kız (Türkçe) > kır (Çuvaşça) sözcüklerindeki ses denkliği aşağıdakilerden hangisidir? A) zetasizm B) sigmatizm C) rotasizm D) lambdaizm E) hiçbiri 16. Altayistik görüşe göre, aşağıdakilerden hangisi bir sigmatizm örneğidir? A) yultuz > yultur B) çul > taş C) ötker- > ötüz- D) akuz- > aktur- E) aşuk > alçu Yüklə 1,33 Mb. Dostları ilə paylaş:
|