Ədəbiyyat 7-ci sinif
Yüklə 4,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
Nurəddinin xarakterindəki başlıca cəhətlər Yazıçının ona münasibəti Sizin ona münasibətiniz 4. Əmiraslanla Gülpərinin oxşar və fərqli cəhətləri hansılardır? Bu obrazları yaratmaqda müəllifin niyyəti nə olmuşdur? Aşağıdakı cədvəldən istifadə edə bilərsiniz. № Obrazların adı Oxşar cəhətləri Fərqli cəhətləri Yazıçının bu obrazlara münasibəti 1 Əmiraslan 2 Gülpəri 5. Hekayənin nağıl janrı ilə oxşar və fərqli cəhətlərini müəyyənləşdirin. Cədvəldən istifadə edə bilərsiniz. Hansı cəhətlərinə görə müqayisə edilir? Hekayə (nümunə göstərməklə izah edin) Nağıl (nümunə göstərməklə izah edin) 6. Cədvəli dəftərinizə köçürün və tamamlayın. № Əsərin ideyası aşağıdakılardan hansıdır? Nə üçün belə düşünürsünüz? Yazıçının mövqeyini ifadə edən sözlər 1 Yaxşılıq, xeyirxahlıq hər bir insan üçün vacibdir. 2 Təhsilli, savadlı insan həyatda səhv etməz. 3 Pis niyyətli insan həyatda heç nəyə nail olmaz. 4 Var-dövlət ardınca qaçan insan xeyirxah ola bilməz. Tətbiq. Müzakirə. Yaradıcı iş 7. “Azərbaycan xeyriyyəçilərinin gördüyü işlər” mövzusunu müzakirə edin. Evdə iş “Xeyirxah insanlar unudulmur” mövzusunda inşa yazın. Tövsiyələrdən (səh.163- 165) faydalanın. Ənvər Məmmədxanlı (1913-1990) “Yazıçı həyatda gördüklərinə laqeyd qalmamalıdır. O həm xoşbəxt, həm də bədbəxt insanların taleyini eyni həssaslıqla qələmə almalıdır. Həyatda baş verən pislikləri göstərməli, bunların səbəbini oxuculara açmalıdır”. QIZIL QÖNÇƏLƏR (ixtisarla) 1 Qoca Firuz gün batanda evə qayıdır. Gün olur ki, bazarda işi çox olur, başı aşağı bütün günü işləyir, yük daşıyır. Bəzi günlər isə o, böyük anbarlar yanında işsiz dayanır, onu yük daşımağa çağıracaq bir səs gözləyir. Belə günlərdə o, ağzına qədər dolu anbarların yanında boş-bikar oturub qalır, kürəyini divara söykəyib mürgüləyir. Axır zamanlar o, hər axşam gün batan kimi bazardan çıxıb, hara isə tələsir, şəhər kənarındakı xalça karxanalarından birinin qabağına çatarkən ayaq saxlayır, çoxdan qurumuş bir çinar ağacına söykənib dayanır, gözləri karxana darvazasına baxıb yol Yada salın Cənub mövzusunda yazılmış hansı uşaq əsərlərini xatırlayırsınız? Bu əsərlərin qəhrəmanlarının həyatı, taleyi sizdə hansı hiss və düşüncənin yaranmasına səbəb olub? Düşünün Ağır uşaq əməyi, talesiz uşaqların həyatı barədə bildikləriniz sizdə hansı hiss və düşüncə yaradıb? Oxuda aydınlaşdırın Əsərdə tanış olmayan sözlərin mənasını lüğətlərin, sorğu kitablarının köməyi ilə aydınlaşdırın. Əsərdəki bədii təsvir və ifadə vasitələrini müəyyənləşdirin. çəkir. Qoca fikrə gedir. Bu zaman o dincəlirdimi? Yox! İndi daha ağır bir yük gözləyir... Birdən səs-küy onu xəyal aləmindən ayırdı. Xalça karxanasının darvazasından çıxan dəstə-dəstə irili-xırdalı uşaqlar içərisində onun gözləri kimi isə axtarır. Budur, axır iki qız qolları üstündə yeddi-səkkiz yaşlarında arıq və solğun bir qızı qapı ağzına çıxarır. – Baba, deyəsən, bu gün çox yorulmusan? – Yox, qızım, bu gün bir iş görməmişəm. Qızcığaz o saat anlayır ki, babasının cibində bu gün də pul yoxdur... Səngəkçi dükanı qarşısından keçərkən qız səslənir. – Baba, dayan səngək alaq! Qoca dayanır, səngəkçi şagirdi bir neçə səngək büküb, qocaya verir. Sürəyya isə çit çadrasının ucuna düyünlədiyi bugünkü muzdunu – iki qranı çıxarıb şagirdə verir. Qoca Firuzu tər basır. Demək, o, bu gün də balaca nəvəsinin muzdu ilə qazanılmış bir parça çörəyə möhtacdır. 2 Axşam yarıqaranlıq, rütubətli zirzəmidə onlar – baba və nəvə həsir üstünə salınmış, rəngi solğun süfrə başında oturardılar. Süfrə üzərində axşam yeməyi bir neçə səngək və bir parça pendirdən ibarət olardı. Bir ildən artıq idi ki, qız xalça karxanasında işləyirdi. Hər səhər gün çıxanda karxana irili-xırdalı yüzlərlə oğlan və qız uşağı ilə dolurdu. Bir-iki ustadan və karxananın qoca nəqqaşından başqa, iki cərgə düzülmüş əlliyə qədər böyük dəzgah qarşısında və hər tərəfdə işləyən yalnız kiçikyaşlı uşaqlar idi. Onlar iki- iki, üç-üç və daha çox dəstələrlə bu dəzgahlar qarşısında əyləşib, axşama qədər xalça toxuyardılar. Səhərlər səs-səmirsiz işləyən uşaqlar saatlar keçdikcə yorğunluqlarını unutmaq, yorucu əməklərini yüngülləşdirmək üçün alçaq səslə bir mahnı oxumağa başlardılar. Xalça karxanası barədə nə bilirsiniz? Belə karxanalar bu gün də fəaliyyət göstərirmi? Sizcə , “İndi daha ağır bir yük gözləyir” cümləsində hansı fikir ifadə olunmuşdur? Sürəyya barədə sizdə hansı təəssürat yarandı? Bu, qoca hambalın nəvəsi Sürəyyadır. O, hələ ayaq açıb yeriməyə başlamamış rütubətli, qaranlıq bir zirzəmidə şikəst olmuş, ayaqları hərəkətdən düşmüşdü. Qocanın isə bu şikəst qızdan başqa dünyada heç kəsi yoxdu. Oğlu qazanc dalınca uzaqlara getdiyi gündən sanki daş olub quyuya düşdü, ondan heç bir xəbər gəlmədi. Gəlini isə ilk balası Sürəyyanı hələ süddən ayırmamış öldü. Qoca yaxınlaşıb, ehtiyatla nəvəsini kürəyinə alır və başıaşağı, dinməz-söyləməz yoluna düzəlir. “Nağıl dinlədiyi dəqiqələr Sürəyyanın ömrünün ən xoşbəxt anlarıdır” fikrinə necə münasibət bildirərsiniz? Lakin əvəzində bu kasıb süfrə başında, bu qaranlıq zirzəmidə babası balaca Sürəyyaya hər gecə nə qədər gözəl nağıllar söylərdi. Qızcığaz nəfəsini udaraq, babasını dinlərdi. Səhərlər isə o, babasının səsinə oyanardı. Qoca nəvəsini şirin yuxudan ayıldar, kürəyinə alıb karxanaya gətirər, sonra özü iş üçün bazara yönələrdi. Yüklə 4,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|