OZAN DÜNYASI № 3(6), 2011
31
Abbas Vəfadağlı
(Mazanov)
AġIQ NƏCƏF VƏ
AġIQ ƏSƏDĠN
ġƏMġƏDDĠN ELĠNƏ SƏFƏRĠ
Əhvalat 1938-ci ildə Cildə qonaq olarkən Basar-
keçər rayonunun Balaqoyunlu kənd sakini Rzayev
Məşədi Mürsəl Əhməd oğlunun dilindən eşidilmişdir.
Göyçədə dirrik toplanıb, hamı qış tədarükünü görəndən sonra Aşıq
Nəcəf yəqin edir ki, Aşıq Ələsgər hələlik bir yana toy-düyünə getmək
fikrində deyil. Aşıq Əsədə deyir ki, gəl Ələsgər əmimdən icazə alıb
Qazax-Şəmşəddin tərəfə gedək, özümüzü də yoxlayaq. Fikirlərini Aşıq
Ələsgərə bildirirlər. Ustad bundan çox razı qalır və deyir ki, gedin, ancaq
bir şərtim var, gərək Şəmşəddinə gedəndə əvvəlcə Bozalqanlı Aşıq
Hüseyni görüb arzunuzu ona bildirəsiniz: necə desə, elə də edərsiniz.
Bəli, bir payız günü hər iki cavan aşıq yön çevirir Şəmşəddin tərəfə.
Kəndlərdən keçə-keçə bir gecə də Göyçənin Cil kəndində qalmalı olurlar.
Burada bir nəfərə müraciət edirlər ki, qardaş, biz bu gecə burada
qalmalıyıq. Kimin qonağı olmaq olar? Kişi bu cavan aşıqlara baxıb deyir
ki, siz ya Xələfliyə, ya da Məşədi Mürsəlgilə gedin.
Nəcəf soruşur ki, qardaş, dediyin evlər kəndin harasındadı? Kişi
cavab verir ki, söykəndiyiniz hasar Xələflinindi. Çayın o tayında isə
Məşədi Mürsəlin evidi.
Nəcəf deyir:
- Əsəd, ayağımızla gəlib bu evin yanına çıxmışıq. Elə bu evə gedək.
Belə də edirlər.
Ev sahibi çıxıb qonaqlara xoşgəldin deyir və evə dəvət edir. Yüngül
çay-çörəkdən sonra Arıq Alı baxır ki, bunlar aşıqdı, elə ləyaqətli
oğlanlardı ki, daha nə deyim.
Soruşur ki, oğul, deyən aşıqsınız, imkansa bir-iki hava çalın,
eşidim. Nəcəf Əsədə him edir, Əsəd sazı köynəkdən çıxarıb oxuyur.
Qoca bunlara heyran qalır.
OZAN DÜNYASI № 3(6), 2011
32
Kişinin böyük oğlu Mahmud o vaxt Kəvərdə uryadnik işləyirmiş.
Cümə günü imiş, axşam Mahmud atla gəlib çıxır, qonaqlarla görüşür.
Atalar deyir: qonağı sifətinə görə qəbul et, ağlına görə yola sal. Hazırlıq
görülür.
Həmin axşam Kalvayı
Söyün oğlu Məhərrəm ilə
Səlmi xanımın toyu imiş.
Mahmudu toya dəvət edirlər.
Mahmud onlara bildirir ki,
oğlum, qonağım var, mən
sonra, havaxsa görünərəm.
Çağırışçıları bir də
qaytarırlar ki, xahiş edirik ki,
qonaqlarını
da
gətirsin
gəlsin.
Mahmud onları başa
salır ki, oğul, bunlar aşıqdı,
lüzum bilmirəm. Eşitmişəm
ki, Aşıq Nəsibin oğlu Aşıq
Qasım o toyun aşığıdır.
Çağırışçılara yeni bir
adam
da
əlavə
edib
göndərirlər ki, aşıqları da
gətirib gəlsinlər.
*Bu Ģəkil Hüseyn Hacı Qulu oğlunun
yaratdığı muzeydən götürülüb
Nəhayət, aşıqların sazı qalır evdə: Mahmud, Nəcəf və Əsəd gəlirlər
toya. Onların şəxsiyyəti camaatda xüsusi təəssürat yaradır. Aşıq Qasım
gəlib özü aşıqlarla görüşür və xahiş edir ki, izin versinlər, onların da
sazlarını gətirsinlər. Belədə, sazlar məclisə gətirilir. Nəcəf, Əsəd və
Qasım başlayırlar oxumağa. İşıqlananda dəsmal gətirilir, dövran yığılır.
Aşıq Qasım yığılan dövranı bütün qonaqlara təqdim edir. Nəcəf deyir:
Biz xoşbəxtik ki, bu toyda iştirak etdik. Bu dövran sənindir. –
Bütün dövranı aşıq Qasıma təqdim edir.
Mahmud evə gələndən sonra bunların şücaətindən danışır. Onların
qonşuluğunda bir dərzi dükanı var imiş. Aşıqların hərəsinə dəvətükü
parçasından paltar tikdirirlər.
Həmin vaxtdan atamla Nəcəfin və Əsədin qardaşlığı və dostluğu
qərar tutur. Bu görüşdən sonra aşıqlar bir neçə dəfə Cildə məclis
keçirirlər.
OZAN DÜNYASI № 3(6), 2011
33
Aşıq Əsədi ermənilər Kəvər qalasına salırlar. Qardaşı Məhəmməd
arxasınca gedəndə onu da qalaya salırlar. Sonra tanış bir erməni vasitəsilə
qaladan qaçırılırlar.
Atam ömrünün sonuna kimi Aşıq Əsədlə qardaşlığı saxlamışdı.
1938-ci ildə Əsəd də Tovuza köçdü. Onun yaxşı təsərrüfatı, dördtəkər
arabası, nizam qurğusu var idi.
Məşədi Mürsəl Göyçənin ən sayılan kişilərindən biri idi. Bir neçə
dəfə evimizdə onun söhbətlərini dinləmişəm. Söhbətlərindən doymaq
olmurdu.
Əlqərəz, bunlar gedirlər Bozalqanlıya – Aşıq Hüseynin evinə.
Salam-kalamdan sonra Aşıq Ələsgərin salam-duasını ona yetirirlər və
məqsədlərini bildirirlər.
Aşıq Hüseyn Bozalqanlı onları çox yüksək səviyyədə qəbul edir və
onun qayğısı ilə hər iki gənc bu mahalda 2 aydan çox məclis keçirirlər.
Bu yüksək qonaqpərvərlik və qayğıkeşlik aşıqlara çox yaxşı təsir
bağışlayır. Bir gün aşıq Nəcəf deyir ki, ay Söyün əmi, biz getməliyik,
bayramqabağıdı. Ancaq bilmirik ki, bu xidmətə görə sizə
minnətdarlığımızı necə bildirək. Çox üzr istəyirəm, mən gələndə həyat
yoldaşım hamilə idi, əgər oğlum olsa kirvəsi siz kimi məsləhət bilsəniz o
olmalıdır.
Beləcə, onlar qayıdırlar Göyçəyə. Əhvalatı Aşıq Ələsgərə nağıl
edirlər. Ustad çox razı qalır.
Günlərin bir günü Aşıq Nəcəfin oğlunun sünnət toyu olur. Sorağı
çatır Bozalqanlı Aşıq Hüseynə. O, öz dəstəsi ilə birbaşa gəlir Aşıq
Ələsgərgilə. Burada aşıqlar özlərindən düzəldirlər ki, guya tanımaza-
bilməzə deyirlər ki, Aşıq Hüseyn, xoş gəlmisiniz. O da “Sağ ol, Aşıq
Ələsgər!” – cavabını verir. Əslində Aşıq Ələsgər başa düşür kim dəvət
olunub, kimdir qonaqlar. Aşıq Hüseyn də bilirdi ki, kimin ocağına gəlir.
Onlar yol gələrkən sərt dağlarda qardan-borandan keçirlər. Bir az giley-
güzar edir. Bunu görən Aşıq Ələsgər sazını götürüb deyir:
Dedim: könlüm, içmə eşqin camını,
İçsən dünya sana dar olacaqdır.
Ya dost olma, ya zəhmətdən incimə,
Dost yolunda boran-qar olacaqdır.
Aldanma dövlətə, uyma dünyaya,
Halaldan kəsb eylə özünə maya.
Zinakar, haramxor yetişməz haya,
Dosta xain baxan kor olacaqdır.
Dostları ilə paylaş: |