Ə.Ə. NƏBĐyev, E.Ə. Moslemzadeh

 

17 

 

 

                             NH

2    

                                      O 

     H

3

C–S–CH

2

–CH

2

–C–C  

                                               OH 

                                    H    

                       NH

2    

                                O 

        HOOC–CH

2

–C–C  

                                         OH 

                             H     

                          NH

2    

                                  O 

  HOOC–CH

2

–CH

2

–C–C  

                                            OH 

                                 H    

  

  

                       NH

2    

       O                               O 

                C–CH

2

–C–C  

   H

2

N                               OH 

                             H     

  

                                NH

2    

       O                                        O 

                 C–CH

2

–CH

2

–C–C  

   H

2

N                                        OH 

                                       H     

  

 H

2

N–CH

2

–CH

2

–CH

2

–CH

2

–  

    NH

2    

               O 

   –C–C 

                      OH 

            H     

 

 

 

 

Metionin 

 

2.  Monoaminodikarbon 

turşuları 

 

Aspargin 

 

 

 

 

Qlutamin 

 

 

 

 

 

 

Aspargin 

 

 

 

 

 

Qlütamin 

 

3.  Diaminomonokarbon 

turşuları 

 

Lizin 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Met 

 

 

 

 

Asp 

 

 

 

 

Qlu 

 

 

 

 

 

 

Asn 

 

 

 

 

 

Qli 

 

 

 

 

Liz 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

18 

 

 

 

 H

2

N–C–NH–CH

2

–CH

2

–CH

2

–  

            

         NH 

     NH

2    

               O 

   –C–C 

                      OH 

            H     

 

          H    

 

                  O 

      –CH

2

–C–C 

                           OH 

               NH

2    

 

 

       

 

 

                                       NH

2        

O 

                                                      

  HO–                  –CH

2

– C–C         

                                                   OH 

                                 H     

 

                          NH

2

      

                                      O       

 

                      –CH

2

–C–C      

                                             OH 

                                 H 

               NH         

 

                          NH

2         

 

                                       O 

    N        –CH

2

–C–C     OH 

                                        

                          H 

         NH 

Arginin 

 

 

 

 

 

II. Tsiklik aminturşular 

1.Aromatik 

aminturşular 

 

Fenilalanin  

 

 

 

 

 

 

 

 

Tirozin 

 

2.Heterotsiklik 

aminturşular 

 

 

Triptofan 

 

 

 

 

 

 

Histidin 

 

 

 

 

 

Arg 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Fen 

 

 

 

 

 

 

 

 

Tir 

 

 

 

 

 

Trp  və 

ya Tri 

 

 

 

 

 

His 

 

 

 

 

 

---

 

19 

 

 

 

 

 

 

  H

2

C      CH

2 

 

 H

2

C       CH–COOH  

         NH 

 

 

 

    HO–HC       CH

2 

        

           H

2

C      CH–COOH  

                  NH 

 

 

3. Tsiklik aminturşular 

 

 

 

Prolin 

 

 

 

 

 

 

Oksiprolin 

 

 

 

Pro 

 

 

 

 

 

 

Opr 

 

Bəzi aminturşularının bioloji xüsusiyyətləri ilə tanış olaq. 

Qlutamin  turşusu  bəzi  əsəb  xəstəliklərinin,  mədə 

yaralarının  müalicəsində  istifadə  olunur.  Qlutamin  turşusunun 

mühüm bioloji xüsusiyyətlərindən biri də ondan ibarətdir ki, o 

insan 

orqanizmində 

mövcud 

qlutamatdekarboksilaza 

fermentinin  təsiri  ilə  karboksilsizləşərək  –  qamma-aminoyağ 

turşusuna  (QAYT)  çevrilir.  QAYT  mərkəzi  sinir  sisteminə 

ötürülən  impulsların  tənzimlənməsində  beyində  baş  verən 

tənəffüs və qlukoliz proseslərinə müsbət təsir göstərir. Qamma-

aminoyağ  turşusu  beyin  damarlarındakı  aterosklerozun, 

yaddaşın  itirilməsində,  insult  olan  xəstələrin  müalicəsində 

dərman preparatı kimi geniş istifadə olunur.  

Asparagin  turşusu  ürək  əzələlərinin  oksigenlə  təmin 

olunmasını  sürətləndirir.  Ürək  xəstəliklərinin  müalicəsində 

istifadə  olunan  panangin  dərman  preparatının  tərkibində  olan 

aspartat  kalium  və  aspartat  maqnezium  asparagin  turşusunun 

müxtəlif  çevrilmələri  nəticəsində  sintez  olunur.  Panangin 

ürəyin normal fəaliyyətini tənzimləyən dərman preparatıdır.  

---