20
həkim-şair Şahin Musaoğlu əsgərləri qələbəyə səslə-
yən türküləri ilə tanınır. “İgid əsgər, möhkəm dayan”,
“Cənab leytenant”, “Öncə Vətəndir” marşları və
vətənpərvərlik mahnıları dillərdə dastana dönüb.
Vətənpərvərlik şeirlərini daha çox vətən həsrəti ilə
yaşayanlar, doğma Azərbaycanımızı uzaq ölkələrdə
sənəti və peşəsi ilə təmsil edənlər yaradırlar. Moskva
şəhərində yaşayan və Azərbaycanla əlaqəsini bir an
da üzməyən Afaq Şıxlı ixtisasca həkim-terapevtdir,
şeirləri rus, türk və başqa dillərdə işıq üzü görüb.
Bu dünyada cəhənnəmin
Başqa bir üzüdür qürbət!
Öz elindən gen düşənin
Ağlayan üzüdür qürbət!
Havası buz, yeli sazaq,
Hər döngəsi külək, tuzaq.
Bacıdan, qardaşdan uzaq
Bir çölün düzüdür qürbət!
“İnsanı qınamaq üçün ən azından onun yaşa-
dıqlarını yaşamalısan” deyən həkim Habil Vəli-
yev şeiri dünyaya açılan tək qapısı sayır:
Ulu Tanrım,
Bu gecə də
Ötüb gedən gecələrdən biri oldu.
Gedim yatım.
21
Bəlkə elə gələn sabah
Doğan ümid yeri oldu.
Qalib Şəfahət (Bağırov Qalib Xanoy oğlu) Gə-
dəbəy rayonunun Parakənd kəndində ziyalı ailəsində
anadan olmuş, aqrar təhsil almış, sonra Tibb İnstitu-
tunda oxumuşdur. Ordu sıralarında xidmət etmiş,
Ələt və Füzuli hərbi hospitallarında şöbə rəisi vəzifə-
sində çalışmışdır.
Tibb xidməti kapitanıdır. Fövqəladə Hallar Nazir-
liyinin Tibb Mərkəzində həkim-kardioloq vəzifəsində
çalışır. Tibbin əzəli-əbədi qüvvətli silahlarından, təsir
vasitəsindən biri sözdür: hər kəsin ünsiyyətdə istifadə
etdiyi söz yox, hər kəsi yaxşılığa bağlayan, ümidə,
sevgiyə bənd edən Söz. Belə sözü yaradıcı insanlar
deyə bilir. Belə sözü, bütün bəşər üçün özünü məsul
hesab edən, öz fəaliyyəti ilə sevgidən, ümiddən işıq
paylamağa xidmət edənlər deyə bilirlər:
Ciblər hər gün
Yalan daşıyır evlərə…
Yalanla dolur,
boşalır evlər.
Uşaqlar yalan yeyib yatırlar.
Qadınlar yalandan
ərlərinin üzünə gülürlər.
Kişilər yalandan durub işə gedirlər.
İdarələr yalandan bağlı olur birdən,
22
Yalandan dost olur
bir-birinə insanlar…
Yalandan adam da olurlar,
Adamlar…
Yalandan doğulur yalanlar.
Bircə,
Yalandan ölməyir insanlar…
Xəstəliklərin insan psixologiyasına təsiri ilə bağlı
araşdırmalar aparan həkim-yazar Nazilə Gültac öz
peşəsinin poetik dəyərini belə verir:
İnsan oğlunun
üzündəki əzabları
oxuyuram.
Acısını, ağrısını
öz canımda
duyuram.
İnsanların acısını, ağrısını öz canında duyan hə-
kim şairlərimiz vətənpərvərdən çox vətənpərvər,
Məcnundan və Leylidən güclü aşıq, alimdən çox bili-
cidirlər. İnsan dərdlərinin tərcümanı olan həkimlərin
əsərlərini oxuduqca adamın ruhu sakitləşir, mənəviy-
yatı zənginləşir, dözümlüyü artır, əqidəsi möhkəm-
lənir.
Həkim yazarların hər biri haqqında ayrıca tədqi-
qat əsəri yazmağa dəyər. Ədəbiyyata fərqli yanaşan,
fərqli janrlarda və üslublarda yazıb-yaradan həkim
23
yazarların buna haqqı var. Bu haqqı onlar öz yara-
dıcılıq nümunələri ilə qazanıblar. Bu haqqı onlar oxu-
cularının fiziki sağlamlığının keşiyində durduqlarına
görə, mənəvi zənginliklərinin qayğısına qaldıqlarına
görə qazanıblar.
Həkim-terapevt Əfrahim
Hüseynlinin təşəbbüsü və tərtibatı ilə araya-ərsəyə
gələn həkimlərin şeir və hekayələrindən ibarət ilk
toplu imkan verir ki, gələcəkdə bu istiqamətdə daha
fundamental işlər görülsün, onların yaradıcılıq nü-
munələri ətraflı şəkildə araşdırılsın. Əfrahim Hü-
seynlinin bu xeyirxah işi ədəbiyyatımıza gözəl bir
töhfədir. Kitabın tərtibatında vaxtaşırı öz məsləhət-
lərini verən digər həkim- şair Musa Urudun əməyi
böyükdür. Təəssüf ki, toplunun həcmi bütün həkim
yazarları əhatə etməyə və onların yaradıcılığı haq-
qında tam məlumatları verməyə imkan yaratmır. Yə-
qin ki, gələcəkdə bu ənənə davam etdiriləcək və növ-
bəti toplularda qələm əhli olan bütün həkimlərin ya-
radıcılıq nümunələri yer alacaqdır.
Azərbaycan ədəbiyyatına verdikləri söz töhfəsinə
görə həkim yazarlar ucalıqda dayanmağa layiqdirlər.
Oxucunun əlində tutduğu yaradıcı həkimlərin ilk
poetik toplusu bu ucalığın əlçatmaz nümunəsidir.
Bilal ALARLI (HÜSEYNOV),
filologiya üzrə fəlsəfə doktoru,
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü
24
MİRZƏ ƏLİXAN LƏLİ
(1845-1907)
Mirzə Əlixan Ləli və ya Mirzə Əlixan İrəvani
Azərbaycanlı şair, həkim. 1845-ci ildə Təbrizdə
dünyaya gəlib. Ata-anası əslən irəvanlı olub. Təbriz
mədrəsələrində təlim-tərbiyə alıb. Ərəb və fars dillə-
rini öyrənib. Sonra o dövrün məşhur həkimlərindən
təbabət elmini öyrənib. Bu sahədə biliklərini təkmil-
ləşdirmək üçün Tehrana gedib. Sonra Təbrizə qayıda-
raq həkimlik etməyə başlayıb. Öz bilik və təcrübəsini
artırmaq üçün Misirə, İstanbula, hətta Avropanın bəzi
şəhərlərinə səfərlər edib. İranın ən məşhur həkimlə-
rindən biri sayılıb.
Ləlinin hikmətli sözləri dillərdə əzbər olub və
zərbi-məsəllərə çevrilib. Şair-həkim bir sıra həcvlər də
qələmə almışdır. Müzəffərəddin şahın Təbrizdə
vəliəhd olduğu vaxtlarda tanınmış xəstələrindən bir
neçəsini müalicə edib sağaltdığı üçün Mirzə Əlixan
Ləliyə “Şəmsül-hükəma” ləqəbi də verilib.
Mirzə Əlixan Ləli 1907-ci ildə Tiflisdə dünyasını
dəyişib.
Şeirlərinin çoxu Azərbaycan türkcəsindədir. Qə-
sidələri, qəzəlləri, dübeytləri və növhələri vardır.
Dostları ilə paylaş: |