Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi Journal of Research in Education and Teaching



Yüklə 103,52 Kb.
Pdf görüntüsü
tarix05.01.2018
ölçüsü103,52 Kb.
#19647


   

 

 



 

Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi 

Journal of Research in Education and Teaching 

Ağustos 2014  Cilt: 3  Sayı: 3  Makale No: 18   ISSN: 2146-9199 

 

 

 



201 

 

BİYOLOJİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ MİKROSKOP KISIMLARI VE KULLANIMI HAKKINDAKİ 

GÖRÜŞLERİ 

 

Yrd. Doç. Dr. Gülcan Çetin 



Balıkesir Üniversitesi 

 Necatibey Eğitim Fakültesi 

Biyoloji Eğitimi, Balıkesir 

gulcan_cetin@hotmail.com 

 

Özge Bayboz 



Balıkesir Üniversitesi 

 Fen Bilimleri Enstitüsü 

Biyoloji Eğitimi 

 Balıkesir 

ozgebozbay@outlook.com 

 

Özge Harman 



Balıkesir Üniversitesi 

 Fen Bilimleri Enstitüsü 

Biyoloji Eğitimi 

 Balıkesir 

ozge_harman_88@outlook.com 

 

Özet 

Bu  araştırma,  Genel  Biyoloji  Laboratuvar  I  dersini  alan  biyoloji  öğretmen  adaylarının  mikroskop  kısımları  ve 

kullanımı hakkındaki görüşlerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışma grubu, Balıkesir Üniversitesi Necatibey 

Eğitim Fakültesi Biyoloji Öğretmenliği 4. sınıfta öğrenim gören 8 öğretmen adayından oluşmaktadır. Veriler, 3 

açık uçlu sorudan oluşan Mikroskop Kısımları ve Kullanımına İlişkin Anket ile toplanmıştır. Elde edilen sonuçlara 

göre,  biyoloji  öğretmen  adaylarının  en  iyi  bildikleri  mikroskop  parçalarının  mikroskop  tablası,  kaba  ayar 

düğmesi, oküler, objektif ve ışık kaynağı olduğu; en az bildikleri mikroskop parçalarının revolver, diyafram, ince 

ayar düğmesi ve şaryo kolu olduğu tespit edilmiştir. 

 

Anahtar Sözcükler: Mikroskop, laboratuvar, anket, biyoloji öğretmen adayı. 

 

 

 

PROSPECTIVE BIOLOGY STUDENTS’ VIEWS ABOUT MICROSCOPE PARTS AND USAGE  

 

 



Abstract 

The aim of this study is to determine the views of the biology prospective students who took General Biology 

Laboratory  I  about  microscope  parts  and  usage.  Study  group  included  8  fourth  grade  prospective  biology 

students in Necatibey Faculty of Education in Balıkesir University. Data was collected by a Questionnaire about 

Microscope  Parts  and  Usage  with  three  open-ended  questions.  The  results  revealed  that  prospective  biology 

teachers knew the best parts of the microscope: Microscope table, coarse adjustment knob, eyepiece, lens and 

the  light  source  as  microscope  parts.  However,  they  knew  at  least  parts  of  the  microscope:  Revolver, 

diaphragm, fine adjustment knob, and carriage lever. 

 

Key Words: Microscope, laboratory, questionnaire, prospective biology teachers. 

 

 



 

 



   

 

 



 

Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi 

Journal of Research in Education and Teaching 

Ağustos 2014  Cilt: 3  Sayı: 3  Makale No: 18   ISSN: 2146-9199 

 

 

 



202 

 

 



GİRİŞ 

 

Günümüzde  hayatın  getirmiş  olduğu  şartlara  uyum  sağlayabilmek  için  eğitime  olan  ihtiyacımızın  arttığı 



görülmektedir.  Bu  ihtiyacın  karşılanmasında  eğitim  kurumları  ve  öğretmenlerin  desteği  büyük  önem 

taşımaktadır. Ancak bu durum, farklı öğrenci kümelerinin eğitim istekleriyle birlikte artan öğrenci sayısına bağlı 

olarak,  nitelikli  ve  uygun  maliyetli  hizmet  verme  gereksiniminde  kimi  zaman  yetersiz  kalmakta  hatta 

karşılanamamaktadır.  Öğrencilerin  bu  ihtiyacı;  kaliteli,  sürekli  ve  materyal  destekli  bir  eğitimle  karşılanabilir 

(Birişçi, 2013; Tezer, 2008). 

 

Eğitimde  laboratuar  uygulamalarının  etkin  bir  şekilde  yapılabilmesi  ve  öğrencilerin  bu  derslere  katılımının 



arttırılması,  laboratuar  derslerinde  kullanılan  ders  araç-gereç  olanaklarının  en  iyi  şekilde  kullanılması  ile 

mümkün  olacaktır  (Köseoğlu  &  Soran,  2006).  Laboratuar  çalışmaları,  özellikle  biyoloji  öğretiminde  önemli  bir 

yere  sahiptir.  Laboratuvar  çalışmaları,  bilimsel  gerçeklerin  öğrenilmesinde  öğrencilere  somut  bir  kaynak 

konumundadır.  Laboratuar  dersleri;  öğrencilerin  öğretim  sürecine  daha  aktif  katılmasını,  merak  duygularının 

gelişmesini  ve  bilimsel  düşünme  becerilerinin  arttırılması  için  oldukça  önemlidir.  Birey  öğrendiklerini 

gözlemleyebilme  ve  sorgulayabilme  olanağı  sağlar.  Kısaca,  laboratuar  dersleri;  bireyin  derslerde  öğrendiği 

bilimsel  bilgiyi  deney  yaparak,  gözlemleyerek  somutlaştırmasını  sağlar.  Etkin  bir  biyoloji  öğretimi  için  biyoloji 

laboratuarı  derslerini  de  içeren  bir  eğitim  planının  düzenlenmesi  gereklidir  (Uzel,  Diken,  Yılmaz,  &  Gül,2011). 

Biyoloji laboratuarı uygulamalarında mikroskop kullanımı büyük yer tutar ve bu nedenle mikroskop laboratuar 

dersleri için çok önemli bir materyaldir. 

 

“Mikroskop,  çıplak  gözle  görülemeyecek  kadar  küçük  cisimlerin  birkaç  mercek  yardımıyla  büyütülerek 



görüntüsünün  incelenmesini  sağlayan  bir  alettir.”  (Mikroskobu  Tanıyalım).  Günümüzde  çeşitli  mikroskoplar 

bulunmasına rağmen, okullarda biyoloji laboratuarlarında genelde ışık mikroskobu kullanılır. 

 

Bir  mikroskop  iki  kısımdan  oluşur:  Mekanik  kısım  ve  optik  kısım.  Mekanik  kısım  ve  optik  kısım.  Mikroskobun 



mekanik kısmında ayak, mikroskop kolu (mikroskop gövdesi), tabla, maşa, şaryo kolu, revolver, mikroskop tüpü 

ve  ayar  vidaları  (kaba  ayar  ve  ince  ayar  düğmeleri)  bulunur.  Optik  kısımda  ise  oküler,  objektifler,  diyafram, 

kondansatör  ve  ışık  kaynağı  bulunur  (Genel  Zooloji  Laboratuar  Klavuzu).  Şekil  1a  ve  Şekil  1b  mikroskobun 

mekanik ve optik kısımlarını göstermektedir. 

 

Şekil 1a: Mikroskobun Mekanik Kısımları 



 


   

 

 



 

Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi 

Journal of Research in Education and Teaching 

Ağustos 2014  Cilt: 3  Sayı: 3  Makale No: 18   ISSN: 2146-9199 

 

 

 



203 

 

Şekil 1b: Mikroskobun Optik Kısımları 



 

Mikroskopta çalışma yapmadan önce şunlara dikkat edilmelidir: 

1. Mikroskop iki elle taşınmalıdır. Bir elinizle mikroskop kolunu sıkıca tutarken, diğer elinizle mikroskop ayağının 

altı tutulmalıdır. 

2.  Mikroskop  laboratuvar  masası  üzerine  10  cm  uzaklıkta  yerleştirilmelidir.  Mikroskobun  kablosunun 

mikroskobun altında kalıp ezilmemesine dikkat edilmelidir. 

3.  Oküler,  objektif  ve  ışık  kaynağında  bulunan  mercek  sistemleri,  yumuşak  ve  tüysüz  bir  bez  ile  silinmelidir. 

Mercek sistemleri temiz olmalıdır. 

4. Çalışmaya başlamadan öncesinde mikroskop tablasının en alt konumda olmasına özellikle dikkat edin. 

5. Objektif büyütmesinin en küçük büyütmede (4X) bulunmasına dikkat edilmelidir. 

6. Mikroskop tablası ve kondansörden geçen ışık, doğru görüntü alanı elde edebilecek şekilde ayarlanmalıdır. 

Mikroskobun kullanılması aşamasında şunlara dikkat edilmelidir: 

1.  Hazırlanan  preparatı  (hazır  preparatı)  sıkıştırma  klipsleri  yardımıyla  mikroskop  tablası  üzerine 

yerleştirilmelidir. 

2. Mikroskopta inceleme yaparken mikroskobu eğik duruma getirilmemelidir. 

3.  En  düşük  büyütme  seviyesi  olan  objektif  büyütmesi(4X)  ile  çalışmaya  başlayınız.  Bu  esnada  “klik”  sesi 

duyulduğuna emin olunmalıdır. 

4.  Mikroskop  açma-kapama  düğmesinden  ışık  açılır  ve  aydınlatma  ayar  düğmesi  en  düşük  kademeye 

getirilmelidir. 

5.  Objektif  4X’lik  büyütmedeyken  kaba  ayar  düğmesini  saat  yönünde  ileri-geri  çevirerek  mikroskop  tablasını 

hareket ettiriniz. Böylece ideal görüntü alanına ulaşılır. 

6.  Kondansörden  geçen  ışığın,  tablanın  ortasından  ulaşarak;  preparatta  düzgün  görüntü  alanını  elde 

edebileceğimiz biçimde şaryo koluyla sağ-sol, ileri-geri hareketiyle ayarlayınız. 

7.  Objektifleri  üzerinde  taşıyan  mekanik  kısımlardan  revolver,  saat  yönünde  ilerletilerek  objektif  büyütmesi 

arttırılmalıdır.  Objektif  büyütmeleri  kademece  değiştirilirken,  mercek-mikroskop  tablası  arasındaki  mesafe 

kontrol edilmelidir. Aksi takdirde mercekler zarar görebilir, bu da istenmedik sonuçlar doğurur. 

8.  Farklı  büyütmelere  sahip  objektifler  kullanılırken  10X’lik  objektif  büyütmesinde  kaba  ayar  düğmesi 

kullanılmalıdır.  40X’lik  ve  100X’lik  objektif  büyütmelerinde  ince  ayar  düğmesi  kullanılmalıdır.  100X’lik  objektif 

büyütmesinde preparat üzerine immersiyon yağı damlatılması gereklidir. 

9.  Net  bir  görüntü  elde  edebilmemizde  görüntü  ışık  şiddetini  ayarlamak  için;  kondansör  üzerinde  bulunan 

diyaframın  saat  yönünde  ileri-geri  hareket  ettirilebilir.  Buna  ek  olarak,  aydınlatma  ayar  düğmesinin  ışık 

kademesi arttırılabilir. 

 

Mikroskopta çalışma yaptıktan sonra şunlara dikkat edilmelidir: 



1. Mikroskop açma-kapama düğmesinden ışık kapatılır. 


   

 

 



 

Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi 

Journal of Research in Education and Teaching 

Ağustos 2014  Cilt: 3  Sayı: 3  Makale No: 18   ISSN: 2146-9199 

 

 

 



204 

2. Mikroskop en küçük objektife (4X) getirilmelidir. 

3. Mikroskop tablası en alt konuma getirilmelidir. 

4.  Oküler,  objektif  ve  ışık  kaynağında  bulunan  mercek  sistemleri,  yumuşak  ve  tüysüz  bir  bez  ile  silinmelidir. 

Mercek sistemleri temiz olmalıdır. Gerekiyorsa, mikroskobun diğer kısımları da silinmelidir. 

5. Mikroskop yerine taşınırken; iki elle taşınmalıdır. Bir elinizle mikroskop kolunu sıkıca tutarken, diğer elinizle 

mikroskop ayağının altı tutulmalıdır. 

 

Biyoloji  laboratuvarında  kullanılan  en  başta  gelen  ders  araçlarından  ışık  mikroskobunun  doğru  bir  biçimde 



kullanılması  son  derece  etkili  ve  önemlidir.  Mikroskobun  yapısı  ve  özellikleri  hakkında  bilgi  sahibi  olma  ve 

mikroskop  kullanımında  karşılaşılan  sıkıntıları  belirleme,  mikroskobun  doğru  olarak  kullanılmasına  yönelik 

öğretimi daha mümkün hale getirebilir (Uzel, Diken, Yılmaz, & Gül, 2011). 

 

Amaç 

Bu çalışmanın amacı, Genel Biyoloji Laboratuvar I dersini alan biyoloji öğretmen adaylarının mikroskop kısımları 

ve kullanımı hakkındaki görüşlerinin belirlenmesidir. 

 

YÖNTEM 

 

Araştırma Modeli 

Bu araştırmada öğrencilerin görüşlerinin ortaya konması amacıyla nitel araştırma tekniği kullanılmıştır (Yıldırım 

& Şimşek, 2006). 

 

Çalışma Grubu 

Çalışma grubu, Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi Biyoloji Öğretmenliği 4. sınıfta öğrenim gören 8 

öğretmen  adayından  oluşmaktadır.  Çalışma  grubu,  amaçlı  örneklem  metotlarından  elverişli  örneklem 

metoduna göre seçilmiştir (Büyüköztürk ve ark., 2013). 

 

Veri Toplama ve Veri Analizi 

Çalışmada  ilk  önce  verilerin  toplanması  için  2  sorudan  oluşan  yarı-yapılandırılmış  görüşme  formu  (Mikroskop 

Kısımları  ve  Kullanımı Hakkında Öğrenci  Görüşleri  Görüşme Formu) hazırlanmıştır. Bu  forma göre 6 ikinci sınıf 

biyoloji öğretmen adayı ile pilot çalışma yapılmıştır. Pilot çalışma sonuçlarına göre, 3 açık uçlu sorudan oluşan 

Mikroskop  Kısımları  ve  Kullanımı  Anketi  hazırlanmış  ve  anket,  8  dördüncü  sınıf  biyoloji  öğretmen  adayına 

uygulanmıştır. 

 

Görüşme  ve  anketler  kullanılarak  elde  edilen  veriler;  betimsel  ve  içerik  analizi  yöntemlerine  göre  analiz 



edilmiştir. “İçerik analizinde temel amaç, verileri açıklayabilecek kavramlara ve ilişkilere ulaşmaktır. Bunun için 

de  birbirine  benzeyen  verileri  belirli  kavramlar  ve  temalar  çerçevesinde  bir  araya  getirmek  ve  bunları 

okuyucunun  anlayabileceği  bir  biçimde  düzenleyerek  yorumlamaktır”  (Yıldırım  &  Şimşek,  2006,  s.227).  İçerik 

analizi ile tanımlanan veriler  birbirine benzer tema ve alt temalar altında bir araya getirilerek düzenlenmiş  ve 

yorumlanmıştır. 

 

BULGULAR 



 

Pilot Çalışma (Mikroskop Kısımları ve Kullanımı Hakkında Öğrenci Görüşleri Görüşme Formu) Bulguları 

Görüşmede öğrencilere ilk önce birinci sorunun ilk kısmında; mikroskop kısımlarını ne derecede öğrendiklerini 

düşündükleri  ve  bunun  nedenini  açıklamaları  istenmiştir.  Öğrencilerden  4  tanesi  mikroskop  kısımlarını  yeterli 

derecede  öğrendiklerini  söylerken,  2  tanesi  de  kısmen  öğrendiklerini  söylemişlerdir.  Yeterli  diye  cevap  veren 

öğrencilerden bazıları bunun nedenini şöyle açıklamaktadır: 

Yeterli bence. En azından öğrenciye öğretebilecek düzeyde öğrendim. (Ö1) 

Geçen sene bir dönem boyunca öğrendik. Yeterli düzeyde. (Ö2) 

 

Öğrencilere  birinci  sorunun  ikinci  kısmında;  mikroskop  kısımlarını  öğrenmede  herhangi  bir  güçlük  yaşayıp 



yaşamadıkları  ve  yaşadıysalar  bunların  neler  olduğu  sorulduğunda;  öğrenciler  mekanik  kısımlardan  kaba  ayar 


   

 

 



 

Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi 

Journal of Research in Education and Teaching 

Ağustos 2014  Cilt: 3  Sayı: 3  Makale No: 18   ISSN: 2146-9199 

 

 

 



205 

düğmesi (3 kişi), ince ayar düğmesi (4 kişi) ve revolver (2 kişi) ile optik kısımdan objektif (3 kişi), kondansör (1 

kişi) ve diyafram (1 kişi) cevabını vermişlerdir. Bazı öğrenci açıklamaları şöyledir: 

Kaba ve ince ayar. (Ö3) 

Objektif. (Ö5) 

Revolver, objektif, ince ayar. (Ö2) 

Kondansör, diyafram, kaba ve ince ayar, objektif, revolver. (Ö4) 

 

Öğrencilere ikinci sorunun birinci kısmında; mikroskop kullanımını ne derecede öğrendiklerini düşündükleri ve 



bunun  nedenini  açıklamaları  istenmiştir.  Öğrencilerden  5  tanesi  mikroskop  kullanımını  yeterli  derecede 

öğrendiklerini  söylerken,  1  tanesi  de  kısmen  öğrendiğini  belirtmiştir.  Yeterli  diye  cevap  veren  öğrenci 

açıklamalarına örnekler şunlardır: 

Yeterli derecede pekiştirerek öğrendiğimi düşünüyorum. (Ö3) 

Öğretebilecek düzeyde öğrendiğimi düşünüyorum. (Ö6) 

 

Öğrencilere  ikinci  sorunun  ikinci  kısmında;  mikroskop  kullanımını  öğrenmede  herhangi  bir  güçlük  yaşayıp 



yaşamadıkları ve yaşadıysalar bunların neler olduğu sorulduğunda; öğrencilerden elde edilen sonuçlar şunlardır: 

Görüntü  netleştirebilme/bulabilme;  şaryo  kolu  kullanımı  (5’er  kişi);  en  düşük  objektifle  çalışmaya 

başlama/bırakma; revolver kullanımı; kaba ayar düğmesini kullanabilme; ince ayar düğmesini kullanabilme (4’er 

kişi);  kondansör/diyafram  kullanımı;  optik  ve  mekanik  kısım  temizliği;  hazır  preparatı  yerleştirme;  tablayı  en 

düşük yükseklikte bulma/bırakma; mikroskop taşınması (1’er kişi). 

 

Öğrencilerden bazıları yaşadıkları zorlukları şöyle ifade etmişlerdir: 



 

Tablayı hareket ettirmekte sorun yaşamıştım. (Ö2) 

 

Görüntü bulma. (Ö5) 



 

Görüntü netleştirme/bulma, mikroskop tablasını hareket ettirme yaşadığım sorunlardı. (Ö3) 

Bizzat  ders  ortamında  yaşayarak  kalıcı  şekilde  öğrendik.  Fakat  yabancı  terimlerin  geçtiği  kavramların 

öğrenilmesi zor. Kondansör  -  diyafram, objektif,  mikroskop taşınması  ve objektif kullanımı benim için 

problemliydi. (Ö4) 

 

Gerçek Çalışma (Mikroskop Kısımları ve Kullanımı Anketi) Bulguları 

Ankette öğrencilere 1 ve 3. Sorularda; mikroskobun mekanik ve optik kısımları ile ilgili sorular sorulmuştur. İlk 

soruda  öğrencilere  mekanik  kısım  ve  optik  kısım  yazılı  bir  boşluk  bırakılmış  (ipucu  verilmiştir)  ve  bu  kısımlara 

mikroskobun  mekanik  ve  optik  kısımlarını  yazmaları  istenmiştir.  Öğrencilere  3.  Soruda  üzerinde  isimleri 

bulunmayan  bir  mikroskop  şekli  verilmiş  ve  ayrıca  öğrencilere  mikroskop  parçalarının  isimleri  ve  numaraları 

verilmiştir  (şekil  ve  isim  verilmiştir).  Daha  sonra,  öğrencilerden  bu  numaraları  mikroskop  şekli  üzerine 

yerleştirmeleri istenmiştir. Öğrencilerin cevapları Tablo 1’de gösterilmiştir. 

 

Tablo  1’e  göre,  öğrencilerin  mikroskobun  mekanik  kısımları  arasında  en  çok  mikroskop  tablasını  doğru  olarak 



yazdıkları (8 kişi), en az ise revolver (3 kişi) ve şaryo kolunu (2 kişi) yazdıkları gözlenmiştir. Yani öğrencilerin bir 

kısmı  revolver  ve  şaryo  kolunu  mikroskobun  mekanik  kısmında  olduğunu  bilmekte  veya  hatırlamaktadır. 

Öğrencilerin  hepsi  mikroskobun  optik  kısımlarından  oküler  (8  kişi)  ve  objektifler  (8  kişi)’i  doğru  olarak 

yazmışlardır. Öte yandan, öğrencilerin bir kısmı ışık kaynağı, diyafram ve kondansatör (3,2,1 kişi)’ün optik kısım 

olduğunu belirtmişlerdir. 

 

Öğrencilerin  mikroskop  şekli  üzerine  mekanik  kısım  parçalarından  en  fazla  mikroskop  tablası,  kaba  ayar 



düğmesi  ve  mikroskop  kolunu  (8  er  kişi)  yerleştirdikleri  gözlenirken,  en  az  ise,  revolver  ve  şaryo  kolunu  (2  er 

kişi) yerleştirdikleri gözlenmiştir. Öğrenciler optik kısımlardan en çok oküler ve objektifleri (8 er kişi), en az ise 

diyafram ve kondansatörü yerleştirmişlerdir (2 er kişi). 

 

 



 

 

 



 


   

 

 



 

Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi 

Journal of Research in Education and Teaching 

Ağustos 2014  Cilt: 3  Sayı: 3  Makale No: 18   ISSN: 2146-9199 

 

 

 



206 

 

Tablo 1: Öğrencilerin Mikroskobun Mekanik ve Optik Parçalarını Doğru Cevaplama Frekansları 



Mekanik Kısım 

İp

u

cu

 V

e

rm

e

 (

f)

 

Ş

e

k

il

 v

e

 İ

si

m

 V

e

rm

e

 

(f



Optik Kısım 

İp

u

cu

 V

e

rm

e

 (

f)

 

Ş

e

k

il

 v

e

 İ

si

m

 V

e

rm

e

 

(f

Mikroskop tablası 



Oküler 



Aydınlatma ayar düğmesi 



Objektifler 



Kaba ayar düğmesi 



Işık kaynağı 



İnce ayar düğmesi 



Diyafram 



Mikroskop kolu 



Kondansatör 



Revolver 



 



 

 

Şaryo kolu 



 



 

 

 



Öğrencilere diğer bir soruda; mikroskopta hazır preparat incelenmesi aşamalarını yazmaları istenmiştir (öncesi, 

sırası ve sonrası aşamaları). Öğrencilerden elde edilen açıklamalar Tablo 2’de verilmiştir. 

 

Tablo 2: Mikroskopta Hazır Preparat İnceleme Aşama Sıralaması 



Tema 

Alt Tema 

Mikroskop; sağ el mikroskop kolu, sol el mikroskop ayağından tutularak düz zemine yavaşça 

yerleştirilir. 

Mikroskop fişi güç kaynağına takılır. 



Mikroskop temizliği kontrol edilir. 



İn

ce

le

m

e

 Ö

n

ce

si

 

Mikroskop tablasının en alt seviyede olduğuna ve objektiflerin en küçük büyütmede 

olduğuna dikkat edilir. 

Hazır preparat mikroskop tablasına yerleştirilir. 



Işık kaynağı açılır ve ayar düğmesinden ışık miktarı ayarlanır. 

Öncelikle 4’lük büyütmede makrovida ve şaryo yardımıyla görüntü bulunur. 





İn

ce

le

m

e

 

A

şa

m

a



 

Görüntü daha büyük incelenmek istenirse, mikro vida yardımıyla sırasıyla 10’luk ve 40’lık 

büyütmede incelenebilir. 

Mikroskop tablası en alt seviyeye getirilir ve preparat yerine kaldırılır. 



Objektifler en küçük büyütmeye getirilir. 

Işık kaynağı kapatılır ve fiş çekilir. 



Mikroskobun temizliği yapılır ve fişi toplanır. 



İn

ce

le

m

e

 S

o

n

ra



 

Mikroskop; sağ el mikroskop kolu ve sol el mikroskop ayağından tutularak dolabına yavaşça 

yerleştirilir. 

 



Tablo 2’de görüldüğü gibi, öğrencilerin mikroskopta hazır preparat inceleme aşama sıralamasında en iyi bildiği 

bölümlerin inceleme öncesi ve inceleme sonrası olduğu ortaya çıkmıştır. Yani, öğrencilerin bu kısımlarda hiç bir 

problemleri  olmadığı  gözlenmiştir.  Öğrencilerin  sadece  mikroskobun  inceleme  esnasında  bazı  noktalara 

değinmedikleri  gözlenmiştir.  Bunlar;  hazır  preparatın  mikroskop  tablasına  konulup  maşalarla  sabitlenmesi; 

görüntüyü  büyütmek  için  revolver  yardımıyla  objektifleri  büyütüp  (40X  veya  100X)  çevirip,  mikro  vida  ile 

görüntünün  netleştirilmesi.  100X  kullanıldığında  preparat  üzerine  immersiyon  yağının  damlatılması;  objektif 

büyütmeleri arttıkça, ışık şiddetinin diyaframdan ve ışık ayar düğmesinden yapılmasıdır. 

 

SONUÇ VE ÖNERİLER 



 

Biyoloji  öğretmen  adaylarının  mikroskop  kısımları  ve  kullanımı  hakkındaki  görüşlerinin  araştırıldığı  bu  nitel 

araştırmada şu sonuçlara ulaşılmıştır: 



   

 

 



 

Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi 

Journal of Research in Education and Teaching 

Ağustos 2014  Cilt: 3  Sayı: 3  Makale No: 18   ISSN: 2146-9199 

 

 

 



207 

Pilot Çalışma Sonuçları: Öğrencilerin bir kısmı mikroskop kısımlarını yeterli derecede öğrendiklerini düşünürken, 

bir kısmı kısmen öğrendiklerini düşünmektedirler. Öğrenciler mikroskop kısımlarını öğrenmede bazı güçlüklerle 

karşılaşmışlardır.  Bunlar:  Mekanik  kısımlardan  kaba  ayar  düğmesi,  ince  ayar  düğmesi  ve  revolver  ile  optik 

kısımdan objektif, kondansatör ve diyaframdır. 

 

Öğrencilerin  çoğu  mikroskop  kullanımını  yeterli  derecede  öğrendiklerini  söylerken,  sadece  bir  öğrenci  kısmen 



öğrendiğini  belirtmiştir.  Öğrenciler  mikroskop  kullanımını  öğrenmede  şu  güçlüklerle  karşılaştıklarını  ifade 

etmişlerdir:  Görüntü  netleştirebilme/bulabilme;  şaryo  kolu  kullanımı,  en  düşük  objektifle  çalışmaya 

başlama/bırakma;  revolver  kullanımı;  kaba  ayar  düğmesini  kullanabilme;  ince  ayar  düğmesini  kullanabilme; 

kondansör/diyafram  kullanımı;  optik  ve  mekanik  kısım  temizliği;  hazır  preparatı  yerleştirme;  tablayı  en  düşük 

yükseklikte bulma/bırakma; mikroskop taşınması. 

 

Gerçek  Çalışma  Sonuçları:  Öğrencilere  mikroskobun  mekanik  ve  optik  kısımları  nedir  dendiğinde;  onlar 



mikroskobun  mekanik  kısımları  arasında  en  çok  mikroskop  tablasını  doğru  olarak  yazarken,  en  az  revolver  ve 

şaryo  kolunu  yazmışlardır.  Öğrencilerin  hepsi  mikroskobun  optik  kısımlarından  oküler  ve  objektifleri  doğru 

olarak yazarken, bir kısmı ışık kaynağı, diyafram ve kondansatörün optik kısım olduğunu yazmıştır. Öğrencilerin 

mikroskop  şekli  üzerine;  mikroskobun  mekanik  kısım  parçalarından  en  çok  mikroskop  tablası,  kaba  ayar 

düğmesi  ve  mikroskop  kolunu,  en  az  ise  revolver  ve  şaryo  kolunu  yerleştirdikleri  gözlenmiştir.  Öğrenciler 

mikroskop  şekli  üzerine;  optik  kısımlardan  en  çok  oküler  ve  objektifleri,  en  az  ise  diyafram  ve  kondansatörü 

yerleştirmişlerdir.  Sonuçta;  öğrencilere  mikroskobun  mekanik  ve  optik  kısımlarının  ne  olduğunun  yazılmasının 

istenmesi  ile  mikroskop  parçalarının  isimlerinin  numaralarının  mikroskop  şekli  üzerine  yerleştirilmesinin 

istenmesi  ile  ilgili  iki  soru  bulguları  birbirine  yakın  sonuçlar  vermiştir.  Öğrenciler  her  iki  durumda  da  benzer 

şeyler söylemişlerdir. 

 

Öğrencilerin  mikroskopta  hazır  preparat  inceleme  öncesinde  ve  sonrasındaki  aşamaları  yazmada  herhangi  bir 



problemleri  olmadığı  gözlenirken,  mikroskopta  inceleme  yapılırken  bazı  konuları  belirtmedikleri  gözlenmiştir. 

Bunlar; hazır preparatın mikroskop tablasına konulup maşalarla sabitlenmesi; görüntüyü büyütmek için revolver 

yardımıyla  objektifleri  büyütüp  (40X  veya  100X)  çevirip,  mikro  vida  ile  görüntünün  netleştirilmesi;  100X 

kullanıldığında preparat üzerine immersiyon yağının damlatılması; objektif büyütmeleri arttıkça, ışık şiddetinin 

diyaframdan ve ışık ayar düğmesinden yapılmasıdır. 

 

Çalışmadan elde edilen sonuçlar göstermektedir ki, öğrencilerde mikroskop kısımları ve kullanımı hakkında bazı 



problemler  bulunmaktadır.  Ancak  laboratuar  derslerinin  sağlıklı  işlenmesi  öncelikle  mikroskop  kısımlarının  ve 

kullanımının  doğru  öğrenilmesiyle  mümkündür.  Öğrencilere  laboratuvar  derslerinde  eksik  oldukları  alanlar 

öğretilmelidir.  Ayrıca,  gelecek  çalışmalar  bu  problemlerin  giderilmesi  üzerine  yapılabilir.  Ayrıca,  çalışma  daha 

büyük  çalışma  gruplarıyla  tekrarlanabilir  ve  görüşme  ve  gözlem  gibi  farklı  ölçme  araçlarıyla  da  desteklenebilir 

(Yıldırım & Şimşek, 2006). 

 

Ayrıca, derslerde mikroskobun amacına uygun kullanılabilmesi için; mikroskop kısımları ve kullanımı anlatılması, 



eğer  varsa  öğrencilerin  bu  konudaki  yanlış  anlamalarının  belirlenerek,  biyoloji  laboratuvar  çalışmalarının  bu 

yanlış  anlamaları  minimum  seviyeye  indirecek  şekilde  düzenlenmesi  gereklidir.  Böylece  öğrencilerin  biyoloji 

laboratuvar  derslerindeki  başarıları  da  artabilecektir  (Yeşilyurt,  2004).  Laboratuarda  mikroskop  kısımları  ve 

kullanımı  konusunun  anlatılması  yanında  bu konunun  video  destekli  materyallerle  de  desteklenmesi  konunun 

anlaşılırlığını arttırmada önemli rol oynayacaktır. 

 

 



Not:

  Bu  çalışma  24-26  Nisan  2014  tarihlerinde  Antalya’da  21  Ülkenin  katılımıyla  düzenlenen  5

th

  International 



Conference on New Trends in Education and Their Implications – ICONTE’ de  sözlü bildiri olarak sunulmuştur. 

 

 



 

 

 



 


   

 

 



 

Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi 

Journal of Research in Education and Teaching 

Ağustos 2014  Cilt: 3  Sayı: 3  Makale No: 18   ISSN: 2146-9199 

 

 

 



208 

 

KAYNAKÇA 



 

Bayram, K., Özdemir, E., & Koçak, N. (2011). Kimya eğitiminde animasyon kullanımı ve önemi. Ahmet Keleşoğlu 



Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 371-390. 

 

Birişçi,  S.  (2013).  Video  konferans  tabanlı  uzaktan  eğitime  ilişkin  öğrenci  tutumları  ve  görüşleri.  Journal  of 



Instructional Technologies & Teacher Education (JITTE), 1(2), 24-40. 

 

Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. 



(14.baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. 

 

Genel Zooloji Laboratuar Klavuzu. Retrieved from  

http://biyoloji.uludag.edu.tr/dersprog/Genel%20Biyoloji%20lab..pdf 

 

Köseoğlu, P., & Soran, H. (2006). Biyoloji öğretmenlerinin araç-gereç kullanımına yönelik tutumları. H.O. Eğitim 



Fakültesi Dergisi (H.U. Journal of Education), 30, 160-165. 

 

Mikroskobu Tanıyalım. Retrieved from  

http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=4&KonuID

=25 



 

Tezer, M. (2008). Bilgisayar tabanlı video programlarının eğitim materyali olarak kullanılmasına yönelik öğretim 

elemanları ve öğrenci görüşleri. IETC 2008, Eskişehir, Türkiye, 717-721. 

 

Uzel, N., Diken, E.H., Yılmaz, M., & Gül, A. (2011). Fen ve Teknoloji ile biyoloji öğretmen adaylarının mikroskop 

kullanımında  karşılaştıkları  sorunlar  ve  bu  sorunların  nedenlerinin  belirlenmesi.  In  Proceedings  of  2nd 

International Conference on New Trends in Education and Their Implications. Antalya, Türkiye, 27-29 April 2011, 

pp. 1901-1908. Retrieved from http://www.iconte.org/FileUpload/ks59689/File/206.pdf 

 

Yeşilyurt,  S.  (2004).  Biyoloji  ve  Fen  bilgisi  öğretmen  adayları  ile  lise  öğrencilerinin  biyoloji  laboratuvarlarında 



mikroskop çalışmalarına dair bilgi düzeyleri üzerine bir araştırma. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 

6-2, 83-103. 

 

Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. 



 

Yüklə 103,52 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə