EğİTİmde sistem yaklaşimi ve eğİTİm teknolojiSİ Yrd. Doç. Dr. Ferhan odabaşI* GİRİŞ

---

EĞİTİMDE SİSTEM YAKLAŞIMI VE EĞİTİM TEKNOLOJİSİ
Yrd. Doç. Dr. Ferhan ODABAŞI*
GİRİŞ
Ortak yönleri olan bir seri ünitenin karşılıklı ilişki ve etkileşimi olarak ta­
nımlanan sistem, doğal ya da insan yapımı her nesne ve olguda yer al­
maktadır. Bir sistemde gerekli değişimler sistemin çevresi, girdileri ve çıktıları 
incelenerek gerçekleştirilebilir. Bu tür bir yaklaşım ise sistem yaklaşımını ge­
rektirir. Çevresi, girdileri ve çıktıları ile kapsamlı ve özen isteyen bir sistem 
olan eğitimde de sorunların çözümünde ya da iyileştirme çabalarında sistem 
yaklaşımı işe koşulabilir. Eğitimde sistem yaklaşımının kullanılması, eğitim 
teknolojisinin kullanılması demektir; çünkü eğitim teknolojisi eğitim so­
runlarının giderilmesi ya da eğitimin daha etkili bir hale getirilmesi yolunda 
eğitimin bütün bileşenlerini gözden geçirerek bizzat sistem yaklaşımı uy­
gulamaktır.
AMAÇ
Bu çalışmanın amacı sistem ve sistem yaklaşımını açıklayarak, eğitimdeki 
uygulamalarını ve eğitim teknolojisiyle bağlantılarını ortaya koymaktır.
SİSTEM NEDİR?
Günümüzde en yaygın kullanılan sözcüklerden biri de sistem sözcüğüdür. 
Sistem sözcüğü günlük yaşantımızın akışında karşımıza defalarca çık­
maktadır;
- Hocam, şu sınav sistemini değiştirsek diyoruz.
- Doktorun verdiği haplar sinir sistemimi alt üst etti.
- Bu sınıfta hiçbir sistem işe yaramıyor!
Bu örnekler oldukça informal iletişim süreçlerinde geçmektedir. Bu bizi 
formal olan iletişim süreçlerinde sistem sözcüğünün kullanılmadığı dü­
şüncesine sürüklemesin;
- Eğitim sistemimizde aksayan uygulamalara bir göz a ta rsa k...... (TV'de
bir açıoturumdan)
* Anadolu Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü Öğretim Üyesi.
23

---

- Yıldız sistemindeki yeni patlam alara...... (Bir Bilim Teknik dergisinden)
- Öğretmen yetiştirme sistemimizden kaynaklanan ....... (Eğitim Bilimleri
Kongresi açılış konuşmasından)
Bu denli geniş kullanımı olan "sistem" sözcüğünün tek bir tanımının ve­
rilmesi kuşkusuz güç olacaktır. Nitekim ilgili literatüre bakıldığında "sistem" - 
karşıtı tanımlar hayli zenginlik göstermektedir.
"Sistem, ortak yönleri olan bir seri ünitenin karşılıklı ilişki ve etkileşimidir." 
(Alkan, 1984, s.70).
"Sistem, birtakım daha küçük parçalardan oluşan, fakat kendisi de aynı 
zamanda daha büyük bir sistemin ya da sistemlerin parçası olarak işlevde 
bulunan bir bütündür." (Kaya, 1984, s. 80)
"Sistem, fiziksel veya fiziksel olmayan, kendi aralarında ilişkili ve etkileşen 
bir veya daha çok amaca yönelik öğeler kümesidir." (Erkut, 1989, s.14)
Bu tanım listesini daha da uzatmak mümkündür, ancak ne kadar çok 
tanım verilirse verilsin, tanımlarda sistem hakkında üç temel nokta göze çarp­
maktadır.
1. Sistemlerde öğeler vardır.
2. Öğeler arasında etkileşim vardır.
3. Sistem belli bir amaca yönelik olarak işler.
Bu üç temel noktayı geniş çerçevede görebilmek için sistemin özelliklerini 
incelemek yerinde olacaktır.