Əhatə olunan məsələlər
Yüklə 419,65 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Təqlid mərhələsində
- İdraki taksonomiya
Deklarativ biliklər – ayrı-ayrı informasiyalara dair biliklərdir: -
terminalogiyaları bilmək; -
konkret element və detalları bilmək. Konseptual biliklər – informasiyalar sistemindən ibarətdir: -
təsnifat və konsepsiyaları bilmək; -
prinsip və ümumiləşdirmələri bilmək; -
nəzəriyyə, model və strukturları bilmək. Prosedural biliklər – üsullar və onlardan istifadə haqqında biliklərdir: -
konkret bacarıq və alqoritmləri bilmək; -
konkret üsul və metodları bilmək; -
uyğun olan üsuldan nə vaxt istifadə ediləcəyini müəyyən etmək üçün kriteriyaları bilmək.
effektli istifadəyə dair biliklərdir: -
-
koqnitiv vəzifələr haqqında biliklər, o cümlədən uyğun gələn kontekstual və şərti biliklər; -
özünüdərketmə. Məzmun standartları fəaliyyət baxımından idraki, emosional və psixomotor bacarıqlara bölündüyünü yuxarıda vurğuladıq. Bu bacarıqlar onların inkişaf səviyyəsi üzrə taksonomiyalarda iyerarxik qaydada yerləşdirilib. Kurikulum nəzəriyyəçiləri standart tərtibatçılarına kömək məqsədilə təhsil üçün yararlı hesab edilən hər üç taksonomiyanın (idraki, emosional, psixomotor) bütün mərhələlərini ifadə edən felləri müəyyənləşdirib. Fellər bacarıqların ifadə
edilməsində çox mühüm göstəricidir. Fel bacarığın taksonomiyasının hansı mərhələsinə aid olduğunu əks etdirir. Bunları təqdim edək: Məzmun standartlarında fəaliyyət taksonomiyaların köməyi ilə sistemləşdirilir. Müxtəlif taksonomiyalardan yalnız üçü-idraki, emosional və psixomotor taksonomiyalar mütəxəssislər tərəfindən təhsil üçün əhəmiyyətli hesab edilmişdir. İdraki fəaliyyəti əks etdirən standartlar, ilk növbədə, intellektual bacarıq və vərdişlərin inkişaf etdirilməsinə istiqamətlənir. B.Blumun adı ilə bağlı olan funda- mental idraki taksonomiyalarda düşünmə bacarıqları sadədən mürəkkəbə doğru mərhələlərə görə təsnif edilir. Bu taksonomiya ona görə fundamentaldır ki, sonrakı, daha mürəkkəb idraki bacarıqların (problem həlletmə, mühakiməyürütmə, isbatetmə, əlaqələndirmə) əsasını təşkil edir. K.Mur psixomotor taksonomiyaları 3 mərhələyə ayırır: təqlid (imitasiya), idarə (monipulyasiya), dəqiq icra . Təqlid mərhələsində şagirdlər müəllimin nümayiş etdirdiklərini təqlid edirlər ki, bu da hərəki bacarıqların ilkin mərhələsi kimi dəyərləndirilir. İdarə mərhələsində şagirdin hər hansı hərəki bacarığı müstəqil şəkildə, müəllimin yardımı olmadan nümayiş etdirməyə qabil olması nəzərdə tutulur. Burada icranın qeyri-dəqiqliyi yol veriləndir.
hərəkətləri bacarıqla və dəqiq icra edirlər. İdraki taksonomiya
Mərhələ Fəaliyyət göstəriciləri Bilmə
Yadda saxlama, xatırlama, tanıma, yada salma Anlama
Izahethmə, məsələni bir ifadə vasitəsindən digər ifadə vasitəsinə çevirmə, öz sözləri ilə təsviretmə Tətbiqetmə Problemi həlletmə, müəyyən nəticələr əldə etmək üçün informasiyaları tətbiqetmə Təhliletmə Bir yerdə necə mövcud olduğunu göstərmək üçün parçalama, bölmə, ünsiyyətin əsasını təşkil edən strukturu tapma; motivləri müəyyənlədirmə. Sintezetmə Həm ifahi formada, həm də fiziki obyekt ola bilən unikal (yeganə, orjinal, ilkin) məhsulun yaradılması Dəyərləndirmə Məsələ haqqında mühüm qərarlar çıxarma; mübahisələri və ya fikir müxtəlifliklərini həlletmə
Məqbulsayma Şagird hər hansı bir təlim prosesində iştirak etmək üçün stimullaşdırılır. Bu standartlarda məsələlər onu əşyanın mövcudluğunu anlamadan seçimli yanaşmaya qədər inkişaf etdirir.
Reaksiyavermə Şagird təlim prosesində fəal iştirak edir, suallara cavab, hadisələrə reaksiya verir. Bu standartlarda şagirdin zövq və maraqlarının axtarılması və fəaliyyətdə tətbiqi vurğulanır. Dəyərləndirmə Şagirdin hər hansı əşya və ya hadisəni dəyərləndirməsinə xidmət edir. Bu standartlar baş verənlərə münasibətin təhlil edilməsi üçün şərait yaradır. Təşkiletmə Şagirdin dünyagörüşünün formalaşmasına xidmət edən standartlar bu mərhələyə əsaslanır. Dəyər və ya dəyər- lər sistemini xarak- terində əksetdirmə Bu mərhəldə fərd davranışlarını nəzarətdə saxlayan və həyat tərzini müəyyənləşdirən dəyərlər sisteminə malikdir. Bu məzmun standartları şagirdin şəxsi, ictimai, emosional davranışının formalaşmasına yardımçı olur.
Psixomotor taksonomiya Mərhələ Fəaliyyət göstəriciləri Hiss etmək Fəaliyyət həyata keçirilməzdən əvvəl mənəvi durumu nizamlanır Hazır olmaq Xüsusi növ hərəkətlərin icra edilməsinə hazırlıq mərhələsidir Bənzətmək Kompleks vərdişlərin təliminin ilkin mərhələsində istifadə edilir. Mexanizm Fəaliyyətin icrası zamanı özünə inam nümayiş etdirir. Mükəmməl icra Mükəmməl vərdişlər kimi formalaşmış mürəkkəb fəaliyyətlər nümayiş etdirir. Uyğunlaşma Problemli situasiyanı nəzarətdə saxlamaq məqsədi ilə və ya xüsusi tələblərə uyğunlaşmaq üçün fərd öz davranışında dəyişikliklər edir. Yaradıcılıq Xüsusi situasiya və ya problemin həllinə cavab verən yeni növ fəaliyyət yaranır.
Yüklə 419,65 Kb. Dostları ilə paylaş:
|