38
Mənə versin ağılı-
Çox söyləsin nağılı.
Tədbirin sonunda uşaqlar şeirdə adı çəkilən personajların
şəklini çəkərək tədbirdə nümayiş etdirirlər. Bütün uşaqlar, eləcə
də iştirakçılar müxtəlif hədiyyələrlə mükafatlandırılır.
Kitabxanada şairdən bəhs edən müxtəlif tədbirlər və
eləcə də ədəbi-bədii gecə keçirilir. Unudulmaz şair Əhməd
Cavadın xatirəsinə həsr olunmuş “Yaralıdır könlüm quşu,
yaralı, Yaralandı yazıq şair olalı...” adlı ədəbi-bədii gecəyə
Azərbaycanın gorkəmli ədibləri, sənət-söz adamları, oxucular,
ali məktəb tələbələri, məktəblilər dəvət olunur. Qonaqlar şairin
şəkilləri, müxtəlif adda əsər başlıqları və şeir misraları yazılmış
çərçivərələrlə bəzədilmiş zalda öz yerlərini alırlar. Şairin
kitablarından ibarət kitab sərgisi qonaqlar tərəfindən rəğbətlə
qarşılanır. Gecənin qonaqları ilk öncə “Əhməd Cavad haqqında
hazırlanmış veriliş” in slaydına baxmağa dəvət edilir. Gecəni
açıq elan etmək üçün aparıcılar səhnədə öz yerini alır. Hər iki
aparıcı qonaqları salamlayaraq, onlara gecədə iştirak etdikləri
üçün təşəkkürünü bildirirlər.
I aparıcı: Salam, dəyərli qonaqlar, bu il böyük maarifçi,
bənzərsiz pedaqoq, ədəbiyyat fədaisi, tərcüməçi, şair Əhməd
Cavadın anadan olmasının 125 illiyi tamam olur. Bu
münasibətilə buraya yığışmışıq.
Əhməd Cavad həyatın bütün
səslərinə, bütün çağırışlarına cavab verən əsil şairdir. O,
ahəngini Azərbaycanın dahi şairlərinin ahəngindən götürmüş bir
şairdir.
Əhməd Cavad yaradıcılığı simvolik, romantik, bədbin,
nikbin, fərdi və içtimai hislərin ifadəsi baxımından əlvan bir
mozaikanı xatırladır. Bu mozaikada istər klassik örnəklərin,
istərsə müasir poeziya anlamının qəribə bir vəhdəti dayanır.
Görkəmli şair, alovlu publisistik və içtimai xadim Əhməd Cavad
əsrimizin 10-cu illərindən başlayaraq dirçəlməkdə olan maarif
39
və mədəniyyətimizin fədailərindən olmuşdur. O, dahi
bəstəkarımız
Üzeyir Hacıbəyovla birlikdə Azərbaycan
demokratik Cümhuriyyətinin dövlət himninin müəllifidir.
II aparıcı: 1919-cu ildə iki hürriyyət aşiqi, xalqının iki böyük
oğlu Üzeyir Hacıbəyovla Əhməd Cavad Azərbaycan Xalq
Cümhuriyyətinin himnini yazmaq qərarına gəlirlər. Və çox
keçmədən Azərbaycan parlamentində sözləri Ə.Cavadın,
musiqisi Üzeyir bəyin olan dövlət himni səslənir. Səksən illik
ayrılıqdan sonra həmin əzəmətli himni bu gün biz də oxuya
bilirik. Ən şərəflisi isə budur ki, uzun illər yasaq edilmiş,
zülümlərə məruz qalmış, böyük şəxsiyyətlərimizin yaratdığı
himn bu gün müstəqil Azərbaycan dövlətinin himni kimi
dünyanın böyük salonlarında, idman meydanlarında, beynəlxalq
təşkilatların toplantılarında səslənir. İsdtiqlal şairi Əhməd
Cavadın sözlərini yazdığı, misilsiz bəstəkar Üzeyir bəyin
bəstələdiyi “Azərbaycan marşı” bu baxımdan əvəzedilməz
sənət əsəridir. Həmin marşın himn kimi qəbulu qənaətinin
doğruluğunu tarix və zaman təsdiqlədi.
I aparıcı: 27.05. 1992-ci il tarixli Azərbaycan Respublikasının
Qanunu ilə musiqisi Üzeyir Hacıbəyovun, mətni Əhməd
Cavadın “Azərbaycan marşı” Azərbaycan Respublikasının
Dövlət himni kimi təsdiq olundu.
Azərbaycan!
Azərbaycan!
Ey qəhrəman övladın şanlı Vətəni!
Səndən ötrü can verməyə cümlə hazırız!
Səndən ötrü qan tökməyə cümlə qadiriz!
Üçrəngli bayrağınla məsud yaşa!
Minlərlə can qurban oldu!
Sinən hərbə meydan oldu!
40
Hüququndan keçən əsgər!
Hərə bir qəhrəman oldu!
Sən olasan gülüstan,
Sənə hər an can qurban!
Sənə min bir məhəbbət,
Sinəmdə tutmuş məkan!
Namusunu hifz etməyə,
Bayrağını yüksəltməyə,
Cümlə gənclər müştaqdır!
Şanlı Vətən!
Şanlı Vətən!
Azərbaycan! Azərbaycan!
II aparıcı: Ulu öndər, möhtərəm Heydər Əliyev dövlət
himnimizin məziyyətlərindən danışarkən deyir: “Mən bu gün
bildirmək istəyirəm ki, 1918-1920-ci illərdə Azərbaycanda
hakimiyyətdə olmuş Xalq Cümhuriyyətinin bugünkü nəsillərə
qoyub getdiyi ən dəyərli miraslardan biri Azərbaycanın bu gün
biz qəbul etdiyimiz qanunla istifadə etdiyimiz dövlət himnidir
və bir də Azərbaycan dövlət bayrağıdır.”
I aparıcı: İstiqlalın bir atributu da ordumuz idi. Onun istər
şəhidlərimizə, istər əsgərlərimizə qoşduğu şeirlərində bu əsas
yer tuturdu. Ə.Cavadın “Ölkəm” adlandırdığı “Gerbimizə ithaf
edirəm”-deyə qoşduğu şeirində də, istiqlal ruhu çox güclüdür:
Üçrəngli bayrağım, üçrəngli Gerbim,
Ahəngli bayrağım, ahəngli Gerbim;
Göy, yaşıl, qırmızı çələngi Gerbim,-
Adım, nişanımdır, tək Gerbim deyil,
Arzum, mübarizəm, tək hərbim deyil,
Məsləkim, əqidəm-tək təbim deyil,
Sökülən Dan yeri, Gündüzlər ölkəm!
41
Şair istiqlalı bax beləcə təsəvvür edir, o mahiyyətdə də
oxucularına çatdırırdı.
II aparıcı: Əhməd Cavad yaradıcılığında Azərbaycan, Qafqaz,
Türk dünyası obrazları çox qabarıq verilmişdir. Onun hər şeiri,
hər misrası sanki yurdumuzun bir parçasıdır. Onlar ilk sözündən
oxucunu məftun edir, onun ürəyini ələ alır, bircə-bircə
tariximizi, coğrafiyamızı nişan verir.
II aparıcı: Əsl istiqlal fədaisi, cümhuriyyətin əvəzsiz
tərənnümçüsü Əhməd Cavad öz sözü, öz dəsti-xətti, öz üslubu
olan el-oba vurğunu idi. Onun yaradıcılığında, Türkiyə,
Azərbaycan, qədim Gəncə, dağlar gözəli Göy göl və elimizin
digər
əsrarəngiz guşələri canlı obrazlar səviyyəsinə
yüksəlmişdir. Məsələn:
Dumanlı dağların yaşıl qoynunda
Bulmuş gözəlliklə kamalı Göy göl.
Yaşıl kəmənbəndi gözəl boynunda
Əks etmiş dağların camalı Göy göl.
Kəsin eyşi-nuşi, gələnlər, susun,
Dumandan yorğanı, döşəyi yosun.
Bir yorğun pəri var, bir az uyusun,
Uyusun dağların maralı Göy göl...
I aparıcı: Əhməd Cavadın yazdığı “Çırpınırdı Qara dəniz” isə
az qala milli himn qədər kütləvi şəkildə oxunulan və sevilən bir
əsərə çevrilmişdir:
Çırpınırdı Qara dəniz,
Baxıb Türkün bayrağına!
“Ah!...” deyərdim, heç ölməzdim
Düşə bilsəm ayağına.
42
Ayrı düşmüş dost elindən,
İllər var ki, çarpar sinən!..
Vəfalıdır gəldi, gedən,
Yol ver Türkün bayrağına!
İncilər tök, gəl yoluna,
Sırmalar səp sağ, soluna!
Fırtınalar dursun yana,
Salam Türkün bayrağına!
Dost elindən əsən yellər,
Bana şeir, salam söylər.
Olsun turan bütün ellər
Qurban Türkün bayrağına!
Yol ver Türkün bayrağına!!!
II aparıcı: Yaradıcılığının elə ilk nümunələrindən söz sərrafı
olan, ədəbi-elmi fikir adamlarının diqqətini cəlb edən Əhməd
Cavad tezliklə istedadlı şair, alovlu vətəndaş, içtimai xadim,
xeyirxah və təşəbbüskeş insan kimi məhşurlaşaraq milyonların
qəlbində özünüzə yer tapmışdır. Əbədi və içtimai fəaliyyəti
haqqında dövrünün tanınmış şəxsiyyətlərinin təqdir və rəğbət
dolu fikir və mülahizələrini eşidərək xoş və şirin duyğular
səltənətinin kəhkəşanında poeziyasının romantik köhlənini
çapmaq səadəti ona nəsib olsa da, tezliklə Əhməd Cavadın başı
üstündə qara buludlar oynamış və onun haqqında ya heç
danışılmamış, ya da qərəz və iftira dolu sözlər söylənmiş, yazılar
çap edilmişdir. Azərbaycanın böyük şairi, publisist, maarifçi,
əvəzsiz tərçüməçi və gözəl insan olan Əhməd Cavad
Axundzadə yaradıcılığının müdrikləşən və çiçəkləyən, ən
parlaq dövründə repressiya illərinin qurbanı olmuş, 1937-ci il
noyabr ayının 13-də 45 yaşında günahsızcasına qətlə
43
yetirilmişdir. Şairin özünün və ailəsinin başına gətirilən
müsibətlər olduqca ürək ağrıdıcıdır.
I aparıcı: Əhməd Cavad bir şair kimi öz ədəbi yolunu belə
müəyyənləşdirmişdir:
Mən çeynənən bir ölkənin
Haqq bağıran səsiyəm!
Əhməd Cavad, sən elə bir şeirsən ki, sevməyənlər anlamaz. Sən
qalibsən, səni qalib edən isə şeirlərindir... Ə.Cavad
unudulmazdır. Üç rəngli bayrağımız kimi, Azərbaycan
Demokratik Respublikamız kimi, Ay-ulduz kimi, Göy gölümüz,
Kürümüz, Arazımız, Gəncəmiz, Bakımız kimi şeirimiz,
nağıllarımız, dastanlarımız, havamız, suyumuz kimi, həyatımız
kimi...
Eşqindən güc alıb bu ilhamım da,
Duyğular qəlbimdə sellərə dönür!
Ellərin verdiyi arzu-kamım da
Yenidən baş alıb ellərə dönür!
Nə böyük bir qüdrət varmış sənətdə,
Ömürlük bağlıdır söz də, söhbət də;
Çəkilən əzab da, iş də, zəhmət də
Çiçəklərə dönür, güllərə dönür!
Fikirlər içində fikrim var deyə,
Tuturam torpaqdan, qalxıram göyə!
Xəyalım uçduqca hey gələcəyə,
Gah da ötüb keçən illərə dönür!
44
Ədəbiyyat siyahısı
Əsərləri
Seçilmiş əsərləri : şeirlər,hekayələr. - Bakı : Şərq-Qərb, 2005. -
296 s. - (Müasir Azərbaycan ədəbiyyatı). - Kitab Azərbaycan
Respublikası Prezidenti İlham Əliyevin "Azərbaycan dilində
latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi haqqında"
12 yanvar 2004-cü il tarixli Sərəncamı ilə nəşr olunub.
Seçilmiş əsərləri : poeziya. - Bakı : Çaşıoğlu, 2006. - 232 s. :
portr. - (Azərbaycan Ədəbiyyatı).
Seçilmiş əsərləri [Elektron resurs] : poeziya - Bakı : İnnovativ
Tədris Mənbələri (İTM) QSC, 2012. - 1 el. opt. disk (CD-
ROM) : ağ-qara : il. - (Nizami layihəsi). - (qutuda).
Sən olasan gülüstan : Seçilmiş əsərləri. - Bakı : Təhsil, 2012. -
192 s.
Kitablarda
Azərbaycan bayrağına : şeir // Azərbaycanın Respublikasının
dövlət rəmzləri. - Bakı : Çaşıoğlu, 2010. - S. 249.
Azərbaycan marşı // Azərbaycan Respublikasının dövlət
rəmzləri. - Bakı : Çaşıoğlu, 2010. - S. 248.
Beşik ; Balalarıma ; Mən Tuqayam : şeirlər // Azərbaycan uşaq
ədəbiyyatı antologiyası. 3 cilddə.– Bakı : Öndər, 2004. - C.2. -
S. 64-66.
Bismillah ; Röyasını görmüşdüm ; Milli bayrağımıza! və b. :
şeirlər // Azərbaycan Demokratik Respublikası dövründə
ədəbiyyat. - Bakı : Elm, 2003. - S. 161-182. - Kitaba həmçinin,
"Ey əsgər" ;"Gəlmə" ; "Bakı deyir ki" ; "Bir yıl əvvəl" adlı
şeirləri və məqalələri də daxil edilmişdir.
45
Can, Azərbaycan : şeir // Azərbaycan Respublikasının dövlət
rəmzləri. - Bakı : Çaşıoğlu, 2010. - S. 250-251.
Çırpınırdı Qara dəniz : şeir // Görüryılmaz M. Türk Qafqaz
İslam Ordusu və ermənilər (1918). - Bakı : Qismət, 2008. - S.
289. - Üzeyir Hacıbəyov bu şeirə musiqi bəstələmişdir.
Ey əsgər : şeir // Görüryılmaz M. Türk Qafqaz İslam Ordusu və
ermənilər (1918). - Bakı : Qismət, 2008. - S. 105.
Nə yazım ; Nə üçündür ; Kölgəm ilə mən və b. : şeirlər // XX
əsr Azərbaycan poeziyası antologiyası : 1920-ci illərin
poeziyası. - Bakı : Elm, 2009. - I kitab - S. 148-164.
Şəhidlərə ; Al bayrağa ; Azərbaycan bayrağına ; Qardaş ; Göy
göl // El bilir ki, sən mənimsən : şeirlər. - Bakı : Təhsil, 2013. –
S.27-31. - (Məktəb kitabxanası).
Şəhidlərə = Sarmaşıqlı məzar : Azərbaycandakı Osmanlı
şəhidlərinə // Görüryılmaz M. Türk Qafqaz İslam Ordusu və
ermənilər (1918). - Bakı : Qismət, 2008. - S. 155.
Dövri mətbuatda
Ana : şeir : Gəncə, 14 mart 1914 // İşıq. - 2012. - № 1. - S. 53.
Azərbaycan bayrağına : şeir // Füyuzat. - 2008. - № 3(41) . - S.
5.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Milli Bayrağı : şeir //
Respublika. - 2010. - 11 noyabr. - № 247. - S. 6.
Balalarıma : şeir // Savalan. - 2014. - 15-21 iyul. - № 53/54. -
S. 3.
Göygöl : şeir // Savalan. - 2013. - 14-16 may. - № 33. - S. 2.
Göy-göl ; Sən ağlama ; Azərbaycan bayrağına : şeirlər //
Azərbaycan. - 2005. - № 5. - S. 3-4.
46
Münacat // Füyuzat. - 2015. - № 2. - S. 62.
Nədən yarandın? : şeir // Füyuzat. - 2009. - № 3(47). - S. 5.
Susmaram : şeir // Füyuzat. - 2012. - № 1(63). - S. 31.
Türk ordusuna ; Azərbaycan bayrağına ; Şəhidlərə ; Al bayrağa
: şeir // Mədəniyyət. - 2008. - 28 may. - S. 15.
Yazıq : şeir // Füyuzat. - 2014. - № 3. – S.12.
Haqqında
Kitablarda
Ələkbərli N. Üç budaq: Əhməd Cavad, Mikayıl Müşfiq,
Almas İldırım. - Bakı : Şirvannəşr, 2007. - 224 s.
Qurban T.
Məmməd Əmin Rəsulzadə və Azərbaycanda
ədəbi proses // Ömür yolları. - Bakı : OL, 2013. - S. 36-52.
Kənan A. Azərbaycan himninin müəllifinin faciəsi : Əhməd
Cavad // XX əsrdə repressiyaya məruz qalanlar. - Bakı :
Azərnəşr, 2011. - S. 7-21.
Dövri mətbuatda
Abbaslı T. Şəxsi ağrı-əzabları min-min... : milli arzu-
əməlləri çin-çin - himn şairimiz Əhməd Cavad // Mədəniyyət. -
2012. - 18 may. - № 35. - S. 13.
Ağabalayeva S. Tarixi dəyərləndirmək fürsəti və bir dövlət
quracaq milli ruh : şair Əhməd Cavadın Cümhüriyyət dövrü
yaradıcılığı haqqında // Ədəbiyyat qəzeti. - 2015. - 30 may. - №
34/35. - S. 25.
Anar. İki şairin acı taleyi : Məhəmməd Hadi (1879-1920) və
47
Əhməd Cavad (1892-1937) // Ədəbiyyat qəzeti. - 2016. - 24
dekabr. - № 51/52. - S. 4-5.
Anar. İki şairin acı taleyi : Məhəmməd Hadi və Əhməd Cavad
// Ədəbiyyat qəzeti. - 2010. - 9 sentyabr. - № 36. - S. 4.
Azərbaycanın istiqlal şairi Əhməd Cavadın 120 illik yubileyi
qeyd edildi // Ədəbiyyat qəzeti. - 2012. - 9 iyun. - № 21. - S. 2.
Ceyhun. Əhməd Cavad - istiqlal şairi // Mədəniyyət. - 2012. -
30 noyabr. - № 87. - S. 4.
Əhməd Cavadın yubileyi Türkiyədə : Əhməd Cavad - 120 //
Ədəbiyyat qəzeti. - 2012. - 19 may. - № 18. - S. 1.
Əhmədov T. Baş redaktordan : Azərbaycan Xalq
Cümhuriyyəti – 90 // Füyuzat. - 2008. - № 3(41). - S. 2-4.
Əhmədova G. İstiqlal şairi // Mədəniyyət. - 2012. - 21 dekabr.
- № 93. - S. 12.
Fərəcova, Z. "Qırmızı siyahı" : Əhməd Cavad // El. - 2006. -
№4. - S.84-95.
Hacıbabayev A. İstiqlal şairinə ehtiram : Əhməd Cavad – 120
// Ədəbiyyat qəzeti. - 2012. - 23 noyabr. - № 43.
Himnimizin müəllifi ilə bağlı həqiqət gec-tez öz yerini tutacaq
: Tənqidçi İlham Abbasovla şair Sabir Sarvanın "Duel"i //
Ulduz. - 2006. - № 1. - S.15-19.
Xəlilzadə F. Haqqın səsi : Əhməd Cavad - 120 // Azərbaycan.
- 2012. - 6 may. - № 99. - S. 11.
Xəlilzadə F. Qara yelin apardığı - Əhməd Cavad : repressiya
qurbanları // Azərbaycan. - 2007. - 6 may. - S.8.
Xəlilzadə F. Azadlıq aşiqinin ömür yolu : Əhməd Cavadın
yaradıcılığı yolu // Azərbaycan. - 2011. - 2 iyul. - № 141. - S.
8.
48
Xəlilzadə F. Haqqın səsi : Əhməd Cavad - 120 // Mədəni
həyat. - 2012. - № 10. - S. 44-45.
İsayev Ə. İstiqlal şairinin özü və sözü : Əhməd Cavad - 120 //
Azərbaycan. - 2012. - 12 aprel. - № 78. - S. 7.
İsayev Ə. İstiqlal şairinin özü və sözü : Əhməd Cavad - 120 //
Mədəni həyat. - 2012. - № 9. - S. 42 ,43.
İstiqlal şairindən xilaskar paşaya hədiyyə : Əhməd Cavadın
Nuru paşaya bağışladığı "Qoşma" adlı kitabı haqqında //
Ədəbiyyat qəzeti. - 2014. - 21 fevral. - № 7. - S. 4.
Qaliboğlu E. Repressiya 1937-72-ci illər // Mədəniyyət. -
2009. - 30 oktyabr. - № 79. - S. 7.
Qurbanov A. İstiqlal şairimiz : Əhməd Cavad haqqında //
Füyuzat. - 2009. - № 4(48). - S. 14-19.
Maqsudov E. Azərbaycan Respublikasının Dövlət himninin
mətnindən ana dili dərslərində istifadə // Təhsil problemləri. -
2012. - 16-23 iyun. - № 45/46. - S. 11.
Mustafayeva G. İstiqlal şairi : Əhməd Cavad - 120 //
Ədəbiyyat qəzeti. - 2012. - 18 avqust. - № 31. - S. 5.
Mustafayeva G. Qırx beş illik acı ömrün 23 ayı : Əhməd
Cavad - 115 // Ədəbiyyat qəzeti. - 2007. - 11 may. - S.3.
Nizamiqızı H. Dözümün lal sükutu və ya zəncirlənmiş son
ümid : böyük istiqlal şairimiz Əhməd Cavadın ömür-gün
yoldaşı Şükriyyə Axundzadə // Mədəniyyət. - 2012. - 3 avqust.
- № 56. - S. 11.
Pərvanə bir ömür : Rəhman Salmanlının "Əhməd Cavadın
yaradıcılıq yolu" adlı kitabı haqqında // Ədəbiyyat qəzeti. -
2012. - 5 may. - № 16. - S. 3-4.
Salamoğlu T. "Mən bir kamançayam tellərim inlər..." : Əhməd
Cavad romantizmi haqqında // Azərbaycan. - 2012. - № 8. - S.
49
116-125.
Salamoğlu T. Əhməd Cavad poeziyası sovet rejiminin ilk
illərində : Əhməd Cavad - 120 // Azərbaycan dili və ədəbiyyatı
tədrisi. - 2012. - № 2. - S. 20-34. - Biblioqr. -S.34. - Məqalənin
sonunda Azərbaycan, rus və ingilis dillərində xülasə
verilmişdir.
Salamoğlu T. Haqqı özünə, yaradıcılığı xalqa qaytarılan
sənətkar : Əhməd Cavad - 115 // Təhsil problemləri. - 2007. -
1-10 iyun. - S.14. ; Xalq qəzeti. - 2007. - 2 may. - S.7.
Salmanlı R. Cümhuriyyət şairi : Azərbaycan Xalq
Cümhuriyyəti - 90 : Əhməd Cavad // Azərbaycan. - 2008. - 25
may. - S. 5.
Salmanlı R. İstiqlal şairi : Əhməd Cavad - 120 // Azərbaycan.
- 2012. - 6 may. - № 99. - S. 11.
Sərvi S. "Ah" - deyərdim, heç ölməzdim... : Əhməd Cavad
haqqında // El. - 2011. - № 5. - S. 20-30.
Şərifli B. Gecə yarısı döyülən qapılar... : repressiya qurbanları
// Azərbaycan : qəzet. - 2015. - 15 sentyabr. - № 201. - S. 7.
Tağıyev E. Azadlıq nəğməkarı : Əhməd Cavad - 120 //
Mədəni həyat. - 2012. - № 7. - S. 17.
Yıldırım İ. İstanbuldan : Ahmet Cevatın kendi el yazısı 1
Mayıs 1918 de Alibey Hüseyinzadeye takdim ettiği
"Çırpınırdın Karadeniz" şiiri // Ədəbiyyat qəzeti. - 2016. - 20
fevral. - № 7. - S. 3.
Həsr olunmuş şeirlər
Nəzmi Ə. Əhməd Cavad dünyası : poema. - Bakı : Nurlan,
2006. - 160 s.
Rüstəmxanlı S. Yurdun bayrağına : şeir Əhməd Cavada həsr
olunur // Seçilmiş əsərləri. - Bakı : "Şərq-Qərb", 2004. - S. 185.
50
Şanlı vətənin qəhrəman övladı Əhməd Cavad
(metodik vəsait)
Ünvan:AZ-1022 Bakı şəh.,S.Vurğun küç.88;
E-mail: childlibbaku@yahoo.com
URL:www.clb.az
F.Köçərli adına Respublika
Uşaq Kitabxanasında
çap olunmuşdur.
Sifariş: 26
Çapa imzalanmışdır:10.04.2017
Tirajı:100
Pulsuz
Dostları ilə paylaş: |