ƏKBƏr qocayev, ġƏhla qulġyeva, sevda əLĠyeva
Yüklə 484,89 Kb. Pdf görüntüsü
|
32
çalan və müəyyən heyət üçün nəzərdə tutulmuĢ əsəri birgə ifa edən musiqiçilərdən ibarət kollektiv. Orxon-Yenisey abidələri — türk xalqlarına məxsus qədim yazılı abidələr. ġimali Monqolustanda Orxon çayı sahilində tapılan abidələrin sayı 13-dür və onların 725- 735-ci illərdə tikildiyi aydınlaĢdırılıb. Onların ən məĢhur Göytürk xaqanı Bilgə xaqan, onun qardaĢı Gültigin və baĢ vəzir Tonyukuk üçün qoyulmuĢ abidələrdir. Orxon abidəsində sətirlər yuxarıdan aĢağıya da yazılmıĢ, sağdan-sola doğru yerləĢdirilmiĢdir. Ornament (latınca) — bəzək deməkdir. Ritmik elementlərdən ibarət naxıĢ. Ornamentin ilk rüĢeymlərinə Paleolit dövrü abidələrində təsadüf olunur. Xalq yaradıcılığında naxıĢ nisbətən daha yığcam olur, ciddi riyazi qanunlara əsaslanır. Osiris — Qədim Misir mifologiyasında ən çox ehtiram olunan allahlardan biri. Osiris ölən və dirilən təbiəti təcəssüm etdirirdi. Təbiətdə qıĢ və yaz fəsillərinin gəlməsi onun adı ilə bağlı idi. Oykumen
insan tərəfindən məskunlaĢmıĢ ərazisi. Ozan — oğuzların el Ģairi, nəğməkarı və musiqiçisi. Otuziki — Qarabağın qədim və güclü tayfalarından biri. Bu tayfa Qarabağda otuz iki oymaqdakı tayfaların birləĢməsindən yaranmıĢdı. Həmin tayfa birləĢməsində nüfuzlu CavanĢir tayfasının nümayəndələri də vardı. Onlar çox vaxt otuzikilərə baĢçılıq edirdilər.
ÖlkəĢünaslıq - yerli əhalinin qüvvəsi ilə ölkənin müəyyən ərazisinin, Ģəhərin, kəndin və s. yaĢayıĢ məskəninin hərtərəfli öyrənilməsi. ÖlkəĢünaslıq muzeyləri — müəyyən coğrafi və ya inzibati əraziyə aid tarixi abidələri, təbii-elmi və bədii kolleksiyaları, xalq sənətkarlığı nümunələrini toplayan, qoruyan, öyrənən və təbliğ edən elmi-tədqiqat və mədəni-maarif müəssisəsi. Azərbaycanda ilk ölkəĢünaslıq muzeyi 1920-ci ilin iyununda Bakıda yaradılmıĢdır. Bu indiki Azərbaycan Tarixi Muzeyidir. Ölü dəniz — Ġordaniya və Ġsraildə axarsız duzlu göl. Ön Asiya (Qərbi Asiya) — Asiyanın cənub-qərb hissəsində, Kiçik Asiya və Ərəbistan yarımadaları, Qafqaz bərzəxi, Ġran yaylası, Mesopotamiya ovalığı və Aralıq dənizinin Ģərq sahilboyundan ibarət ərazi. Ön Qafqaz — Böyük Qafqazdan Ģimalda yerləĢən ərazi. ġimalda Kuma-Manıç çökəkliyi, qərbdə Azov dənizi və Kerç boğazı, Ģərqdə Xəzər dənizi ilə əhatələnir. Örənqala — Beyləqan rayonunun Kəbirli kəndi yaxınlığında arxeoloji abidə. Örənqalanın Beyləqan Ģəhərinin qalıqların olduğu müəyyən edilmiĢdir. Örtülü bazar — dükanları günbəz və tağtavanla örtülərək vahid bina Ģəklində əlaqələndirilən memarlıq-ticarət kompleksi. Orta əsrlərdə meydana gəlmiĢdir. Azərbaycanın Ərdəbil və Təbriz Ģəhərlərində örtülü bazar nümunələri qalmıĢdır.
33
ġərqdə örtülü bazarların ən məĢhuru Ġstanbuldakı "Qapalı çarĢı"dır. Ölü dəniz əlyazmaları — 1947-ci ildən Ölü dənizin qərb sahillərində mağaralarda tapılmıĢ qədim yunan, latın, yəhudi, arami, nəbati, Suriya, Fələstin və ərəb dillərində əlyazmalar. Dəri, papirus, həmçinin saxsı, mis, ağac üzərində yazılmıĢ bu əlyazmaları məzmununa və tarixinə görə bir-birindən fərqlənir. Ölü dillər — canlı danıĢıq dili kimi iĢlənməyən, adətən, yazılı abidələrdə qorunub saxlanan dillər. BaĢqa dillərin sıxıĢdırıb aradan çıxardığı bir çox ölü dillər (hett dili, ġumer dili, qıpçaq dili, peçeneq dili, Hürri dili, etrusk dili, Elam dili və s.) elmi-tədqiqat baxımından əhəmiyyətlidir. Ölü dillərin bəzilərindən elmi ədəbiyyatda və dini mərasimlərin icrasında (məsələn, latın dili) istifadə edilir. Ömər Xəyyam — (təqribən 1048-1122) fars və tacik Ģairi, riyaziyyatçı, filosof. Ömər Xəyyam Səlcuq sultanı I MəlikĢahın tapĢırığı ilə 1079-cu ildə təqvim tərtib etmiĢ, bir çox ġərq alimlərinin, o cümlədən, Nəsirəddin Tusinin yaradıcılığına təsir göstərmiĢdir.
Paqoda
(çincə) — "bao-ta", mənası "dəfinələr qülləsi" deməkdir. Paqoda Budda dini əĢyalarını saxlamaq üçün tikilirdi. "Müqəddəs yer" mənasını ifadə edir. Paleontroplar — ibtidai insanlar. Paleoqrafiya (yunanca) — dövrümüzə qədər gəlib çatmıĢ qədim yazıları öyrənən elm. "Palaya" — qədim, "qrafo" — yazmaq sözlərindəndir. Paleolit
(yunanca) — qədim DaĢ dövrü. Paniranizm — farsların qatı millətçi hissəsinin Ģovinist nəzəriyyəsi, ayrı-seçkiliyin ideoloji əsası. Pannoniya — indiki Macarıstan ərazisinin qərb hissəsi. Panteon — Qədim Romada bütün allahların məbədi. Romanın ən diqqətəlayiq memarlıq abidələrindən biri Panteon adlanır və indiyə qədər də qalır. Pantomima — mimika və hərəkətlərlə ifadə olunan teatr tamaĢası Papirus
— 1) bataqlıqlarda bitən hündür qamıĢ; 2) papirusun gövdəsindən parça ayaqqabı və s. hazırlayırdılar. Yazı materialı kimi papirus e.ə. III minilliyin əvvəllərində Qədim Misirdə ixtira olunmuĢdu. Parlament (fransızca) — danıĢmaq deməkdir. Ġlk dəfə XIII əsrdə Ġngiltərədə silki nümayəndəli orqan kimi meydana gəlmiĢdi. Parlamentli monarxiya — dövlət quruluĢu, burada hökumət kral qarĢısında deyil, parlament qarĢısında məsuliyyət daĢıyır. Patriklər — Sasanilərdə geniĢ torpaqlara malik iri feodal təbəqəsi. Patrisilər (latınca) — "Pater" - ata sözündən götürülmüĢdü. Romanın ən qədim sakinlərinin nəslindən olanlar. Pedaqoq
davranıĢı, tərbiyəsi ilə məĢğul olan Ģəxs; 2) pedaqoji iĢlə məĢğul olan Ģəxs. Passifizm (latınca) — "sülhsevər" mənasındadır. XIX əsrin sonlarında meydana Yüklə 484,89 Kb. Dostları ilə paylaş:
|