Ekologik omillar 3 ta asosiy guruhga boʻlinadi

Ekologik omillar 3 ta asosiy guruhga boʻlinadi:
1. Abiotik omillar - anorganik tabiat sharoitining yoki oʻlik tabiatning yigʻindisi. Bularga harorat, yorugʻlik, namlik, suv, tuproq, relyef kiradi.
2. Biotik omillar - Bunga tirik tabiat elementlari (tirik organizmlarning bir-biriga va yashash muhitiga taʼsiri) kiradi. Biotik omillar fitogen va zoogen omillarga boʻlinadi. Fitogen omillar deganda yuksak va tuban oʻsimliklarning organizmga taʼsiri eʼtiborga olinsa, zoogen omillar deganda esa organizmga barcha hayvonlarning taʼsiri nazarda tutiladi.
3. Antropogen omillar - bu inson faoliyati bilan bogʻliq boʻlgan omillar, yani odamlarning oʻsimlik va hayvon turlari yoki ular guruhlarining tuzilishiga koʻrsatgan taʼsiridir. Tirik organizmlarga juda koʻp omillar tasir koʻrsatadi.
Abiotik omillar- bu notirik tabiat omillaridir.Yoruglik. Iqlim eng avvalo, quyosh nuriga bog’liq. Quyosh nuri o‘simliklarning fizologik funksiyasi, tuzulishi o‘sish va rivojlanish tezligiga turli darajada (me’yoriy, kuchli, kuchsiz) tasir ko‘rsatadi. Quyosh nurining biologik tasiri jadalligi, spektral tarkibi fasliy va kunlik davriligi bilan belgilanadi.
Bunday nurlanish asosiy qismini atmosferanining yuqori qismida joylashgan ozon qatlami tutib qoladi.
Infraqizil nurlar issiqlik energiya manbai. Ammo uni inson va hayvonlar ko‘ra olmaydi. Ularni organizm to‘qimalari juda yaxshi yutadi. Bu esa ularning qizishiga sabab boladi.
Quyosh energiyasi yorug‘lik tartibi (rejimi)ni yaratadi yerning aylanishi bilan bog‘liq holda yorug‘lik tartibi aniq kunlik va mavsumiy davrilikka ega. Kecha va kunduzning ma’lum davomiligining davriy ozgarishi natijasida organizmning yoritishning sutkalik tartibiga reaksiyasi Fotodavrilik deyiladi yoritganlik darajasi ham juda katta amaliyotga ega o‘simliklarning soyada yoki yorug‘lik tasirida o‘sishi (sharoitlar )ga qarab bir necha guruhga ajratiladi.
Mavsumiy maros ___ organizmning yil fasillar ozgarishiga reaksiyasiga bolib, u fotodavrilik bilan tartibiga solinadi. Masalan, kuznnnig qisqa kunlari boshlanishi bilanoq osmliklarning moslashuv xususiyati
Harorat ___ hayotiy jarayonlarni cheklovchi muxim omillardan biri. Organizmda barcha hayotiy jarayonlarni byigilashda harorat asosiy omniiardan biridir
Namlik. Erda barchaOrganizm mavjut dolishining zaruriy sharti suvning borligidir. U hujayralar hayotie faoliyatinig barcha jarayonlarida nihoyatda muxim rol oynaedi. Zero, suvsiz hayot bolmaydi. Namlik tushunchasi yomgir, suv, tuman, qod, qirov muz bilan bogliq holda tushuntiriladi
Tuproq __ erning govak, unimdor yuza qatlamn tuproq deyiladi
Tuproq koplab mikroorganizm va haevonlar uchun yashash muxiti hisoblanadi, shuningdek unda osmliklarning ildizlari va zamburuglarning giflari ildiz otadi Tuproqda yashovchilar uchun uning tuzulishini kimyoviy tarkibi namlik oziq moddalarning mavjudligi birinchi darajali omillar hisoblanadi