. “Ekonometrika” kafedrası
“İqtisadi sistemlərin riyazi modelləşdirməsi”
fənni üzrə imtahan sualları
-
İqtisadi-riyazi modellərin strukturu və optimallıq kriteriyaları
-
Çoxkriteriyalı modellərin birkriteriyalı şəklə gətirilməsi alqoritmləri.
-
Modelləşdirmə prosesinin mahiyyəti
-
İqtisadi-riyazi modellərin qarşısına qoyulan əsas tələblər. Homomorfizm prinsipi.
-
Makroiqtisadiyyatın statik Leontyev tipli modeli
-
Birbaşa və tam məsrəf əmsalların matrislərinin kəmiyyət xarakteristikaları.
-
Dinamik Leontyev modelinin çıxarılışı.
-
Birməhsullu lokal sistemin optimal davranışı və inkişafı modeli.
-
Çoxməhsullu lokal sistemin optimal davranışı modeli
-
Çoxməhsullu lokal sistemin optimal inkişafı modeli.
-
Çoxməhsullu lokal sistemlərdə istehsal və daşınma proseslərinin optimal əlaqələndirilməsi modeli.
-
Müəssisələrin optimal istehsal güclərinin təyin edilməsi modeli
-
Müəssisələrdə avadanlıqların optimal yüklənməsi modeli.
-
Müəssisələrdə materialların optimal biçilməsi modeli.
-
Müəssisələrdə işçi heyətinin optimal idarə edilməsi modeli .
-
Qoşmalıq prinsipi əsasında müəssisələrdə ehtiyatların defisitliyinin təhlili.
-
Müəssisə modellərinin parametrik – xətti modifikasiyaları.
-
Müəssisə modellərinin tam ədədli və kəsr-xətti modifikasiyaları
-
Qeyri-xətti müəssisə modellərinin qurulması.
-
Cüt korrelyasiyanın xətti modellərinin qurulması.
-
Ən kiçik kvadratlar metodu.
-
Cüt korrelyasiyanın qeyri-xətti modelləri.
-
Korrelyasiya asılılıqlarında əlaqənin sıxlığının qiymətləndirilməsinin statistik əmsalları.
-
Çoxkorrelyasiyalı modellər.
-
İstehsal funksiyalarının qurulması.
-
Kobb-Duqlas funksiyasının neoklassik xarakteristikaları.
-
Korrelyasiya təhlilində statistik əmsalların rolu.
-
Kobb-Duqlas istehsal funsiyası
-
Oyunlar nəzəriyyəsinin əsas anlayıları.
-
Matris oyunlarının riyazi aparatı
-
Oyunun aşağı və yuxarı qiymətlərinin tapılması
-
. Düyün nöqtəli oyunların həll alqoritmi.
-
Düyün nöqtə olmayan oyunların həlli. Qarışıq strategiyalar
-
Qarışıq və aktiv strategiyalar haqqında teoremlər. Oyunun qiyməti.
-
Matris oyunlarının xətti optimallaşdırma modellərinə gətirilməsi alqoritmləri.
-
Matris oyunlarının həll alqoritmi
-
Minimaks prinsipi.
-
İnsanın təbiətlə oyunlarının riyazı aparatı.
-
Vald və Sevidj kriteriyalarının sistemli təhlili
-
Qurvitis kriteriyasının kəmiyyət xarakteristikaları
-
İnsanın təbiətlə oyununda pessimist kriteriyaların tətbiqi. Vald kriteriyası
-
İnsanın təbiətlə oyununda pessimist kriteriyaların tətbiqi. Sevidc kriteriyası
-
İnsanın təbiətlə oyununda optimist - pessimist kriteriyaların tətbiqi. Qurvits kriteriyası
-
Tələb funksiyasının xarakteristikaları. Tələb əyrisi
-
Təklif funksiyasının qurulması. Təklif əyrisi.
-
Tələb və təklifin bazar tarazlığının iqtisadi-riyazi təhlili
-
Bazar tarazlığının hörümçək toru tipli modeli.
-
Təklifin qiymətə görə elastikliyinin iqtisadi-riyazi təhlili.
-
Tələbin qiymətə görə elastikliyinin iqtisadi-riyazi təhlili.
-
Çarpaz elastiklik əmsallarının hesablaşması
-
Cədvəldə birməhsullu lokal sistemin optimal davranışı məsələsinin ekzogen parametrləri əks olunmuşdur.
Məsələnin iqtisadi-riyazi modelini yazmalı və bu modelin başlanğıc daşınmalar matrisini tərtib etməli.
-
Münaqişəli vəziyyətdə iqtisadi sistemin idarə edilməsi məsələsi matris oyununa gətirilmişdir. Oyunun ödəmə matrisi aşağıdakı şəkildədir.
Bu oyunu xətti optimallaşdırma modelinə gətirin.
-
Oyun aşağıdakı ödəmə matrisi ilə verilmişdir:
Bu oyunçusu üçün optimal qarışıq strategiyasının tapılmasını xətti optimallaşdırma modelinə gətirin.
-
Müəssisə üzrə ekzogen parametrlərin aşağıdakı qiymətləri verilmişdir:
-
Ehtiyatlar
|
Məhsul vahidinə ehtiyyat sərfi
normaları
|
Ehtiyatların həcmləri
|
A
|
B
|
C
|
1-ci ehtiyat
|
2
|
4
|
0
|
400
|
2-ci ehtiyat
|
3
|
7
|
5
|
200
|
3-cü ehtiyat
|
6
|
0
|
1
|
100
|
Məhsul vahidinin maya dəyəri
|
20
|
10
|
30
|
-
|
Məhsul vahidinin satış qiyməti
|
45
|
18
|
40
|
-
|
B və C məhsulları komplekt xarakterli məhsullardır və 2:1 nisbətində satılır. Maksimum mənfəət kriteriyası üzrə müəssisənin optimal istehsal gücünün təyin edilməsi modelinin qoşma modelini tərtib edir.
-
Müəssisədə 3 tokar dəzgahında 4 detal emal edilməlidir. Dəzgahların iş vaxtı fondları, detal vahidinə vaxt sərfi normaları və detallara olan tələblər haqqında məlumatlar aşağıdakı cədvəldə yerləşdirilmişdir.
Dəzgahlar
|
Bir detala sərf olunan vaxt
|
Dəzgahların iş vaxtı fondu
|
1-ci detal
|
2-ci detal
|
3-cü detal
|
4-cü detal
|
1-ci dəzgah
|
3
|
7
|
4
|
2
|
240
|
2-ci dəzgah
|
2
|
5
|
3
|
4
|
310
|
3-cü dəzgah
|
6
|
5
|
7
|
1
|
770
|
Detala olan tələb
|
60
|
80
|
95
|
100
|
-
|
Müəssisənin avadınlıqların optimal yüklənməsi modelini tərtib edin
-
Cüt korrelyasiya asılılığında əlaqənin sıxlığını qiymətləndirmək üçün aşağıdakı məlumatlar vardır
asılı dəyişənin qiymətinin dəyişməsinə sərbəst dəyişənin neçə faiz təsir göstərir? (0,01 qədər dəqiqliklə)
-
Reqressiya tənliyi üçün normal tənliklər sistemi tərtib edin:
-
Reqressiya tənliyi üçün normal tənliklər sistemi tərtib edin: y = a0+a1x+a2x2+a3x3 Aşağıdakı reqressiya tənliyi üçün normal tənliklər sistemini tərtib edin:
-
İqtisadi sistemin Y və X göstəricilərinin qiymətlərini əks etdirən aşağıdakı dinamik sıra verilmişdir.
-
Reqressiya tənliyini qurun və X sərbəst dəyişəninin hansı qiymətində Y asılı dəyişənin 47,5 vahid dəyişəcəyini müəyyən edin.
-
. 4x4 ölçülü təyinat məsələsi üçün icra vaxtları matrisi aşağıdakı şəkildədir:
3 8 9 2
T= 4 6 4 3
5 7 9 4
8 2 7 6
Təyinat məsələsinin riyazi modelini yazın.
-
Ən kiçik kvadratlar metodunun mahiyyətini izah edin və aşağıdakı reqressiya tənliyi üçün normal tənliklər sistemini tərtib edin.
-
Korrelyasiya əlaqələrinin təhlilində statistik əmsallarının mahiyyətini izah edin və məsələni həll edin. İqtisadi sistemin və dəyişənləri arasındakı korrelyasiya asılılığının təhlilində müyyən edilmişdir ki, -in qiyməti 85% -in qiymətindən asılıdır. Əgər olarsa, onda -i müəyyən edin.
-
Reqressiya tənliyinin mahiyyətini izah etməli və aşağıdakı suala cavab verməli: İqtisadi sistemin iki göstəricisi arasındakı asılılığı əks etdirən reqressiya tənliyi şəklindədir.Hansı halda dəyişəni 30 vahid dəyişəcəkdir və bu dəyişiklik hansı xarakterdə olacaqdır
-
Determinasiya və korrelyasiya əmsalları arasında olan kəmiyyət asılılığının xarakterini açıqlayın və məsələni həll edin. və göstəriciləri arasında asılılığın korrelyasiya əmsalının qiyməti =0,9-a bərabərdir. -in qiyməti neçə faiz -in qiymətindən asılıdır?
-
Leontyev modelinin matris qoyuluşunun izahını verin və məsələni həll edin.
Şərti olaraq 3 bölməyə ayrılmış makroiqtisadi sistem üzrə aşağıdakı tam məsrəf əmsalları matrisi verilmişdir.
Əgər 1-ci blokun son məhsulu 100 vahid, 2-ci blokun 200 vahid və 3-cü blokun 700 vahid olarsa, onda bu blokların məcmu məhsulları nə qədər olacaqdır?
-
İqtisadi sistemin idarə edilməsi məsələsi insanın təbiətlə oyunu kimi nəzərdən keçirilir. Əgər insanın təbiətlə oyunun ödəmə matrisi:
şəklindədirsə, onda risk matrisini qurun və Sevidj kriteriyasına görə optimal strategiya tapın.
-
İqtisadi sistemin Y və X göstəricilərinin qiymətlərini əks etdirən aşağıdakı dinamik sıra verilmişdir.
-
Reqressiya tənliyini qurun və X sərbəst dəyişəninin hansı qiymətində Y asılı dəyişənin 28,5 vahid dəyişəcəyini müəyyən edin.
-
Qeyri-tarazlıq halında olan birməhsullu lokal sistem üzrə aşağıdakı ekzogen parametrlər məlumdur:
Birməhsullu lokal sistemin optimal inkişaf strategiyasını müəyyən edin
-
Qeyri-tarazlıq halında olan birməhsullu lokal sistem üzrə aşağıdakı ekzogen parametrlər məlumdur:
Birməhsullu lokal sistemin optimal inkişaf strategiyasını müəyyən edin
İqtisadi sistemin Y və X göstəricilərinin qiymətlərini əks etdirən aşağıdakı dinamik sıra verilmişdir.
-
Reqressiya tənliyini qurun və elastiklik əmsalının qiymətini hesablayın.
-
Aşağıdakı ödəmə matrisi ilə verilmiş oyunların hansının xalis strategiyalarda həlli var və bu strategiyalar hansılardır?
a) b)
-
Aşağıdakı ödəmə matrisi ilə verilmiş insanın təbiətlə oyununda Qurvits kriteriyası üzzrə oyunçunun optimal strategiyasını tapın:
-
Vald, Sevidc kriteriyaları ilə optimal strategiya tapın:
-
Korrelyasiya modellərində əlaqənin sıxlığının qiymətləndirilməsinin statistik əmsallarının mahiyyətini açıqlayın və aşağıdakı suala cavab verin:
Cüt korrelyasiyada əlaqənin sıxlığını qiymətləndirmək üçün aşağıdakı parametrlər məlumdur:
asılı dəyişənin qiyməti neçə faiz sərbəst dəyişənin qiymətindən asılıdır (0,01 dəqiqliklə).
-
Müəsissədə bölünməz xarakterli A, B və C məhsulları istehsalı ilə bağlı ekzogen parametrlərin qiymətləri aşağıdakı cədvəldə yerləşdirmişdir.
Ehtiyatlar
|
Məhsul vahidinə ehtiyat sərfi normaları
|
Ehtiyatların həcmi
|
A
|
B
|
C
|
Əmək ehtiyatları
|
3
|
7
|
2
|
280
|
Material ehtiyatları
|
6
|
0
|
5
|
410
|
Maliyyə ehtiyyatları
|
8
|
4
|
3
|
620
|
Məhsul vahidinin verdiyi mənfəət
|
100
|
120
|
85
|
-
|
Müəssisə üçün elə bir istehsal strategiyası seçin ki, bu strategiyaya görə məhsul vahidinin verdiyi mənfəət maksimum olsun. Məsələnin riyazi modelini tərtib edin
Kafedra müdiri: dos. Y.İ.Hacızalov
Dostları ilə paylaş: |