5
3.2.2. Konyak şərab materiallarının alınması və
keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi ........................................ 305
3.2.3. Konyak spirtinin alınması, yetişdirilməsi və keyfiyyət
göstəriciləri ........................................................................ 307
3.3.
E
YNİLƏŞDİRMƏ VƏ EKSPERTİZA
...................................... 312
3.3.1. Məhsulun qəbulu, nümunə götürülməsi və sınaq
metodları ............................................................................ 312
3.3.2. Orqanoleptik qiymətləndirmə .................................. 315
3.3.3. Fiziki-kimyəvi keyfiyyət göstəriciləri ....................... 317
3.3.4. Qablaşdırma və markalanma .................................. 319
3.5.
K
ONYAKIN NƏQL ETDİRİLMƏSİ
,
SAXLANMASI VƏ
SAXTALAŞDIRILMASI
.............................................................. 321
3.6.
D
ÜNYANIN KONYAK ÇEŞİDLƏRİ
....................................... 325
3.6.1. Azərbaycan konyakları ............................................ 325
3.6.2. Fransa konyakları .................................................... 329
3.7.
D
İGƏR TÜND ALKOQOLLU İÇKİLƏRİN EKSPERTİZASI
........ 330
3.7.1. Brendi ...................................................................... 330
3.7.2. Rom .......................................................................... 333
3.7.3. Viski ......................................................................... 337
3.7.4. Cin............................................................................ 341
3.8.
M
ÜXTƏLİF İÇKİ NÖVLƏRİNİN İSTEHLAKINA DAİR
TÖVSİYƏLƏR
........................................................................... 343
DÖRDÜNCÜ FƏSİL .............................................................. 346
LİKOR-ARAQ MƏMULATLARININ EKSPERTİZASI .. 346
4.1.
L
İKOR
-
ARAQ MƏMULATLARI
........................................... 346
4.1.1. Təsnifatı ................................................................... 346
4.1.2. Likor-araq məmulatları alınmasının texnoloji
prosesləri ........................................................................... 348
4.1.3. Eyniləşdirmə və ekspertiza ...................................... 354
6
4.1.4. Nəql etmə və saxlanma ............................................ 365
4.1.5. Saxtalaşdırma .......................................................... 366
4.1.6. Müxtəlif ölkələrdə buraxılan likor-araq məmulatları
........................................................................................... 368
4.1.7. Şərab içkiləri ........................................................... 374
4.2.
A
RAĞIN EKSPERTİZASI
.................................................... 377
4.2.1. İstehsal texnologiyası .............................................. 377
4.2.2. Eyniləşdirmə və ekspertiza ...................................... 386
4.2.3. Saxtalaşdırma .......................................................... 398
4.2.4. Dünyada araq istehsalı ............................................ 401
BEŞİNCİ FƏSİL ..................................................................... 411
ETİL SPİRTİNİN EKSPERTİZASI ..................................... 411
5.1.
İ
STEHSAL TEXNOLOGİYASI
.............................................. 411
5.1.1. Qısa istehsal tarixi ................................................... 411
5.1.2. Etil spirti çeşidlərinin təsnifatı və xammalın təsviri 412
5.2.
S
PİRT İSTEHSALININ ƏSAS MƏRHƏLƏLƏRİ
....................... 415
5.3.
E
YNİLƏŞDİRMƏ VƏ EKSPERTİZA
...................................... 423
5.3.1. Qəbul qaydası, nümunənin götürülməsi və məhsulun
sınağı ................................................................................. 423
5.3.2. Orqanoleptik təhlil ................................................... 428
5.3.3. Fiziki-kimyəvi keyfiyyət göstəriciləri ....................... 431
5.3.4. Qablaşdırma və markalanma .................................. 436
5.4.
N
ƏQL OLUNMASI VƏ SAXLANMASI
.................................. 438
ƏDƏBİYYAT .......................................................................... 440
7
GİRİŞ
İçkilərin, xüsusilə də spirtlilərin istehsal və istehlak coğ-
rafiyası onların istehsalı üçün istifadə olunan kənd təsərrüfatı
xammalının yayıldığı rayonlara görə müəyyən olunur. Məsələn,
üzümçülük-şərabçılıq rayonları – Fransa, İtaliya və İspaniya,
“arpa” rayonları - əsasən Şotlandiya (pivə istehsalı), düyü əsasında
içkilər istehsalı rayonları – Çin və Yaponiyadır. Avropa müstəm-
ləkəçilik dalğası ilə alkoqollu içkilər istehsalı Latın Amerikası öl-
kələrinə yayılmışdır. Burada həmçinin xammal amili rol oynamış,
istehsal yerli qarğıdalı, şəkər qamışı və aqavaya əsaslanmışdır.
Hətta nəqliyyatın müasir inkişafı şəraitində alkoqollu içkilər
istehsalı ilə uyğun kənd təsərrüfatı xammalı rayonları arasında
əlaqə saxlanılmaqdadır. Şərab istehsalında son vaxtlar müşahidə
edilən nəzərə çarpacaq yer dəyişikliyi cənub yarımkürəsində
(Argentina, Çili, CAR, Avstraliya), həmçinin Çində yeni üzüm-
çülük rayonlarının formalaşması ilə bağlı olmuşdur. Lakin ənənəvi
şərabçılıq ölkələri olan Fransa, İtaliya və İspaniya hələ də liderlik
mövqelərini saxlamaqdadırlar.
Pivə istehsalı məkan baxımından az dəyişən olub, hazırda da
demək olar ki, öz tarixi yerində qalmaqdadır. Pivə müqayisədə
ucuz olsa da nəqliyyat məsarifləri son məhsulun qiymətinə əsaslı
təsir göstərir. Pivənin saxlanma müddəti qısa olub, uzaq
daşınmaları arzu olunan deyildir. Pivənin fiziki istehlak həcmi
digər tip alkoqollu məhsulları xeyli üstələyir. Bu isə nəqliyyat
amilinin rolunu gücləndirir və istehsalla kütləvi istehlak rayonları
arasında bağlılığa zəmin yaradır.
Qeyd etmək yerinə düşər ki, dünyada adambaşına şərab
istehsalı 4,4 litr təşkil etdiyi halda, pivə üzrə bu göstərici 26,5 litrə
bərabərdir (2008-ci il).
“Pivə” ölkələrinə qədimdən pivə ənənələri olan ölkələr aid
edilir. Bu qrupa Almaniya (istehlak olunan alkoqollu içkilərin
strukturunda pivənin payı 60%-dir), Danimarka (60), Böyük