Elżbieta Struzik
Yüklə 372,65 Kb. Pdf görüntüsü
|
BIOELEKTRONICZNA METAFIZYKA ŚWIATŁA W. SEDLAKA 97 W obrazowym języku starotestamentowym światło oznacza nie tylko akt narodzin („ujrzeć światło świata”), lecz może symbolizować życie czło wieka w błogosławieństwie, szczęściu13, nowe życie człowieka w wierze chrześcijańskiej albo stać się symbolem życia jako daru Bożego. „A Jezus przemówił do nich tymi słowami: Ja jestem światłością świata, kto idzie za mną, nie będzie chodził w ciemności, ale będzie miał światłość żywota.”14 Życiu chrześcijanina wytoczony zostaje eschatologiczny cel: życie w wieczno ści, w niej dostąpi zjednoczenia z Bogiem, Jezus zaś będzie pośrednikiem i drogowskazem. Taką interpretaqç potwierdzają biblijne wersety: „Nie był on światłością, lecz miał zaświadczyć o światłości” 15, lub: „Ten przyszedł na świadectwo, aby zaświadczyć o światłości, by wszyscy przezeń uwierzyli.”16 W Ewangelii św. Jana światłość staje się synonimem prawdy w sensie objawienia. Jezus uobecnia prawdę zbawczą, czyli samą rzeczywistość zbaw czą, a światłość identyfikowana jest ze Słowem, oświecającym człowieka, by kroczył drogą prawdy. Mircea Eliade podejmując się analizy mocy i świętości bóstwa, dostrzega aspekt jego wewnętrznego ograniczania się i historycyzowania. Proces ten dotyczy nie tylko wierzeń archaicznych, lecz powielany bywa w wielu religiach, obejmuje on także wierzenia biblijne. Hierofanie stanowią akty przejawiania się sacrum, najwyższą teofanią jest ucieleśnienie Boga w Chrystusie — naj wyższa tajemnica wiary. Eliade pisze: „[...] sam Bóg, wcielając się w Jezusa Chrystusa, akceptuje ograniczenie się i zhistorycyzowanie”17. Bóg przyjmuje ograniczenia, by wskazać prawdziwą drogę człowiekowi; pojawia się jako wysłannik światłości, aby o niej zaświadczyć, sam jednocześnie będąc światło ścią. W analizowanej symbolicznej kategorii światła odnajdujemy aspekt epistemologiczny, w którym światło rozumiane jest jako oświecenie, poznanie, ma dwa aspekty: „W jednym światło jest synonimem życia Bożego, którego Chrystus udziela człowiekowi, które wewnętrznie przemawia, uświęca i n a skutek tego zmienia stosunek człowieka do Boga. W drugim zaś aspekcie Jezus jest światłem, które prowadzi do życia, czyli wskazuje właściwą i pewną drogę w tym kierunku. Być zatem w blasku światła Chrystusa Pana — to tyle, co mieć życie, i to życie nieprzemijające, bo wieczne.” J. C z e r s k i : Życie. W: Egzegeza „Ewangelii św. Jana“..., s. 302. Zob. również tekst: H. O r d o n SDS: Eschatologia. W: Egzegeza „Ewangelii św. Jana".... s. 369—381. 13 Dorothy F o r s t n e r w Świat symboliki chrześcijańskiej wspomina o rytuałach związanych z symbolami żyda i światła. Starożytni chrześcijanie, żyjący w Syrii, kreślili nad drzwiami swoich domostw greckie słowa oznaczające światło i życie, słowa te symbolizowały imię Boże, mieszkań com domu miały przynieść pokój i błogosławieństwo. 14 Biblia..., Jan 12, s. 1148. 13 Ibidem, Jan 8, s. 1136. 14 Ibidem, Jan 7, s. 1136. Zob. S. M ę d a l a CM: Świat. W: Egzegeza „Ewangeliiśw. Jana’’..., s. 347—362. 17
M. E l i a d e : M ity, sny i misteria..., rozdz. VII: Moc i świętość w historii religii, s. 131—165, cyt. s. 133. 7 „Folia Philosophica”. T. 14
98 ELŻBIETA STRUZIK wskazanie właściwej drogi do celu18. Najwyższym stopniem poznania jest oświecenie, rozumiane przez Kościół katolicki jako oddziaływanie Boga za pośrednictwem łaski: człowiekowi dana zostaje wiedza o rzeczywistości nad przyrodzonej. We wczesnym Kościele sakrament chrztu określał termin
człowiek nie podlegał już mrocznym mocom, lecz wkraczał w obszar panowa nia światła. Słowa kapłana wypowiadane w obrzędzie religijnym: „otwórz się” na światło, łaskę i wiarę, mają symboliczną wymowę. Wody obmywające ciało przywodzą na myśl symbolikę potopu, jako aktu oczyszczenia z grzechu. W antycznej symbolice roślinnej lilia wskazuje na światło, w symbolice chrześcijańskiej jest znakiem otwartości człowieka na światło Boże, w średnio wieczu symbolizuje czystość duchową, Maryję oraz wiarę Kościoła. Zaprezentowana analiza światła jako kategorii symbolicznej nie uwzględ nia dynamiki tego symbolu ani recepcji symboliki światła przez kulturę średniowiecza, która w ramach teologii chrześcijańskiej wypracuje wiele koncepcji przywołujących tę kategorię. Należy zaznaczyć, iż analizowana kategoria odkrywa istotny problem metafizyki: problem transcendencji i immanencji Boga. Transcendenqa Boga może być rozpatrywana w sensie bytowym bądź poznawczym. Transcendenqç Boga rozumianą w sensie bytowym odkrywamy, pojmując Go jako pełnię tego, co należy do istnienia, Bóg zostaje wyniesiony ponad inne istnienia. W nowożytnej myśli teologicznej panowało przekonanie, iż transcendencję Boga najlepiej obrazuje tomistyczna teza wyrażona w pojęciu esse subsistens (samoistne „być”), rozumianym jako istnienie absolutne, niezależne, a także niewyrażalne. Bóg jako bytowa i poznawcza transcendencja zostaje ukazany w naukach Chrystusa ( M i l , 27): „[...] nikt też nie zna Syna, tylko Ojciec, ani Ojca nikt nie zna, tylko Syn i ten, komu Syn zechce objawić”, również Paweł Apostoł (w NT) podkreśla bytową i poznawczą transcendenqç Boga, mówiąc o nieodgadnionych wyrokach boskich i niezbadanych drogach Boga. Kieruje także uwagę na pojmowanie transcendencji Boga w aspekcie poznawczym. W drodze poznania Boga i świata człowiek doświadcza ciągłych niepowodzeń. Jednak transcendenq'a bytowa i poznawcza nie oddaje całości pojmowania Boga, który jako Stwórca stanowi punkt wyjścia rzeczywistości i jako cel staje się punktem dojścia (Alfa i Omega), z tego względu stanowi centrum rozważań teologicznych, związanych sferą egzystencjalną człowieka i świata. Transcen denqa Boga zakłada już w jakiś sposób Jego immanencję, gdyż akcentuje 18 Wskazują na ten aspekt przytoczone wersety św. Jana, określane mianem wersetów światła: „Prawdziwa światłość, która oświeca każdego człowieka, przyszła na świat” — Biblia..., Jan 9, s. 1136; „Jeszcze n a małą chwilę światłość jest wśród was, chodźcie, póki światłość macie aby was ciemność nie ogarnęła, bo kto w ciemności chodzi, nie wie, dokąd idzie.” Ibidem, Jan 35, s. 1155. Yüklə 372,65 Kb. Dostları ilə paylaş:
|