Elżbieta Struzik



Yüklə 372,65 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə8/16
tarix03.05.2018
ölçüsü372,65 Kb.
#41012
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   16

BIOELEKTRONICZNA  METAFIZYKA  ŚWIATŁA  W.  SED LAKA

105


nej, jak również metafizycznej.  Sedlak pisze:  „Metafizyk określiłby to — próż­

nia  jest  bytem  nicości,  a  nicość  negatywem  pełności.”24

W  filozoficznych  i  teologicznych  rozważaniach  podejmujących  problem 

kreacji  materii  szczególne  znaczenie  Sedlak  przypisuje  próżni.  Kategoria  ta 

pojawi się w refleksji filozoficznej, zaznaczy też swoją obecność na płaszczyźnie 

rozważań właściwych metafizyce.  Filozoficzną próbę przybliżenia tej  kategorii 

podejmie  w  pracy  Na  początku  było  jednak  światło,  filozoficzno-fizyczną 

metodę  zastosuje  do  badania  elektromagnetycznej  przestrzeni  i  opisze  w  ar­

tykule Filozoficzna problematyka elektromagnetycznej przestrzeni (artykuł opu­

blikowany  w  „Rocznikach  Filozoficznych  K U L ”  —  1966,  T.  14,  zawarty 

również w zbiorze prac Sedlaka pt. Inną drogą, s.  155— 180), jako kategorię już 

wcześniej  zdefiniowaną  przywoła  ją  w  refleksji  metafizycznej  w  Technologii 



Ewangelii.  Podkreślić  należy,  iż  problem  rozpatrywania  próżni  towarzyszy 

filozoficznym  rozważaniom  Sedlaka,  w  których  stara  się  odnieść  do  zagad­

nienia  osobliwości  wszechświata,  właściwego  współczesnej  kosmologii,  lub  do 

zagadnień  kreacji  materii  na  płaszczyźnie  teologicznych  rozważań.  „Próżnia 

— pisze Sedlak w Na początku było jednak światło —  [...] jest pewnego rodzaju 

abstrakcyjnym  pojęciem  dla  wyrażenia  sytuacji  przyrodniczej  poprzedzającej 

osobliwą  chwilę,  w  której  wyłonił  się  osobliwy  punkt  [...].  D la  uniknięcia 

pomieszania  pojęć  byłoby  rozsądniej  tak  nazwaną  próżnię  określić  jako 

Pratworzywo  czy  też Preuniwersum. ”2 s  W  rozważaniach  Sedlaka próżnia jest 

Preuniwersum  czy  też  Pratworzywem  i  jest  rozumiana  jako  prazasada, 

rozważania wokół próżni  kierują  się  w  stronę  refleksji  starożytnych  filozofów 

przyrody,  w  szczególności  ku  analizom  Anaksymandrowego  bezkresu.  Bez­

kresowi  Anaksymandra  przypisane  zostaje  znaczenie  teologiczne.  Jako  arche, 

czyli phisis  wszystkiego,  charakteryzuje  się  atrybutami  nieśmiertelności  i  nie- 

zniszczalności,  a  cechy  te  przypisywano  bogom.  Bezkres  to  również  „coś 

boskiego”,  podkreślić jednak  należy,  iż  zarówno  Anaksymander, jak   i  preso- 

kratycy  rozumieli  boskość  nie  jako  coś  różnego  od  świata,  lecz  jako  istotę 

świata. Cała rzeczywistość powstała z zasady oraz istnieje dzięki zasadzie, gdyż 

ona  definiuje  wszystko  i  wszystkim  kieruje.  Próżnia  Sedlaka przyrównana do 

bezkresu  w  koncepcji  Anaksymandra  charakteryzuje  się  atrybutami  przyna­

leżnymi  arche.  I  choć  przede  wszystkim  wyróżnić  należy  jej  nieokreśloność 

jakościową,  mimo  nieokreśloności  próżnia  jest  czymś,  a  więc  nie  może  być 

niebytem.  Próżnia  nie jest  nicością,  charakteryzuje  się  potencjalnością,  może 

być  potencjalnie  wszystkim,  ma  więc  zdolność  wyemanowania  „czegoś”

24  W.  S e d l a k :   Na  początku  było  jednak  światło...,  s.  12.

29 


Ibidem,  s.  14.  Według  Sedlaka  próżnia  charakteryzuje  się  potencjalnością.  Obrazuje  to 

następujący  fragment:  „Ponieważ  próżnia  nie jest  niebytem,  można ją   wypełnić  pewną  charak­

terystyką,  lokując ją   między  poznanymi  już  cechami  materii.  Próżnia jest  faktycznie  wszystkim 

potencjalnie,  gdyż  nie  mogłaby  być  inaczej  początkiem  wszechświata.”  Ibidem,  s.  20.




106

ELŻBIETA  STRUZIK

z  siebie.  Podobnie  jak  Anaksymandra  bezkres,  rozumiany  jako  arche,  czyli 



phisis  wszystkiego,  tak  i  próżnia  choć  nieokreślona,  z  założenia  staje  się 

początkiem wszystkiego.  Próżni jako  kategorii filozoficznej  przypisane zostają 

atrybuty  nieskończoności  i  niezniszczalności,  jest  rozumiana  jako  coś  bos­

kiego.


Spojrzenie  na  zagadnienie  „początku”  z  perspektywy  filozoficznej  ma 

służyć  pojęciowemu  przybliżeniu  istotnego  problemu  podejmowanego  przez 

myśl  grecką,  problemu,  który  kształtował  refleksję  nad  przyrodą,  wszech­

światem  i  człowiekiem.  Pierwotnym,  a  zarazem  fundamentalnym  pytaniem 

otwierającym ramy refleksji  człowieka było pytanie  o  arche,  stanowiące punkt 

wyjścia  wszelkiej  refleksji  nad  naturą  i  istotą  bytu  przyrodniczego.

Sedlak w swoich rozważaniach poszukuje nie tyle zbieżności swojej refleksji 

z  zagadnieniami  właściwymi  filozofii  starożytnej,  ile  zauważa  trafność  sfor­

mułowań  i  racjonalne  poznanie  problemu.  Podkreślić  należy,  iż  przywołanie 

refleksji  starożytnych  filozofów  przyrody  ma  jedynie  wymiar  zaznaczenia 

ciągłości  myśli,  które  nie  straciły  nic  ze  swej  aktualności,  kierowały  się 

regułami  porządku  w  myśleniu  i  wyrażały  obowiązujące  zasady  porządku 

w  samej  rzeczywistości.  Refleksje  te  nie  wystarczają jednak  do  zobrazowania 

sytuacji, w której zagadnienie początku podjęte zostaje w nowej rzeczywistości 

naukowej.

Fizykalny  opis  ewolucji  wszechświata,  sięgający  w  najdalszą  jego  prze­

szłość,  zaczynający  się  od  opisu  stadiów  blisko  osobliwości,  w maksymalnym 

stopniu  eliminuje  komentarz  metafizyczny.  Na  przykład  zdaniem  Stephena 

W.  Hawkinga  pytania  o  stadium  wcześniejsze  wszechświata musimy  uznać  za 

bezsensowne  i  nie mogą one  odgrywać  żadnej  roli w naukowym modelu,  gdyż 

w  myśl  współczesnej  kosmologii  wszechświat  miał  swój  początek  w  czasie, 

a  czas  rozpoczął  się  wraz  z  początkiem  wszechświata,  czyli  zaczął  istnieć  od 

chwili  wielkiego  wybuchu.

Podkreślić  należy,  iż  Sedlak  podejmując  zagadnienie  osobliwości  wszech­

świata,  analizuje  je  na  płaszczyźnie  metafizycznej,  odwołuje  się  do  teorii 

współczesnej  kosmologii.  Podłoże  współczesnych  teorii  kosmologicznych  sta­

nowi  relatywistyczna  fizyka.  Wyrosłe  z  niej  teorie  są  próbą  zobrazowania 

procesu  powstawania  wszechświata,  procesu  organizacji  materii.  Lata  trzy­

dzieste i czterdzieste przynoszą pierwsze koncepqe dotyczące ewolucji struktur 

kosmicznych,  hipotezy  kosmologiczne  P.  A.  M.  Diraca,  G.  Lamaitre’a  czy 

P.  Jordana.  Problematykę  kreacji  materii  podjęła  grupa  badaczy:  H.  Bondi, 

F.  Hoyle,  T.  Gold  i  J.  V.  Narlikar.  W  latach  sześćdziesiątych  powstaje  teoria 

R.  W.  Wilsona  i  A.  A.  Penziasa  uwzględniająca  odkrycie  promieniowania 

elektromagnetycznego.  Problem  kreacji  materii,  jako  stwarzania  z  niczego, 

uznany zostaje za problem fizykalny, a nie metafizyczny.  Są jednak zwolennicy 

odmiennego  podejścia  do  problemu  kreaq'i.  Uwzględniają  oni  powstanie 

materii  dzięki  „interwencji”  Boga  Stwórcy.  K arl  Philbert  w  swojej  koncepcji



Yüklə 372,65 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   16




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə