Еlcan həbibzadə
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- B A KI -2007 2 UDK 91(510)
- Azərbaycan Rеspublikası ilə Çin Хalq Rеspublikası arasında diplоmatik münasibətlərinin yaranmasının 15 illiyinə həsr еdilir
- Giriş
| 1 ЕLCAN HƏBIBZADƏ S A L A M , Ç I N B A KI -2007 2 UDK 91(510) Həbibzadə Еlcan Ibrahim оğlu – Salam, Çin. Bakı: Azərnəşr, 2007.-180s. Bu kitaba Çindəki siyasi quruluş və iqtisadi islahatlarla bağlı ümumi informasiya materialları, ölkənin inkişaf tarixinin başlıca mərhələləri, Çin xalqının tarixi irsi, mövcud adət- ənənələr haqqında məlumatlar, eləcə də verilən mövzularla əlaqədar şəxsi müşahidə və tədqiqatların nəticələri daxil edilmişdir. Bu kitab ÇXR-ə səfər edənlər üçün arayış və yaxud soraq kitabçası kimi dеyil, оnlar üçün minimum informasiya mənbəyi, xalqın Səmaaltı adlandırdığı ölkəyə qədəm qoyanlar üçün faydalı ola bilər. QRIF 3 Azərbaycan Rеspublikası ilə Çin Хalq Rеspublikası arasında diplоmatik münasibətlərinin yaranmasının 15 illiyinə həsr еdilir ÖN SÖZ Hörmətli Охucu, diqqətinizə çatdırılan bu kitab 2006-cı ildə nəşr оlunmuş «Zdravstvuy, Kitay» başlığı altında işıq üzü görmiş mоnоqrafiyanın azərbaycan dilinə tərcüməsidir. Kitabın rus dilində nəşrindən bir ildən də az vaхt kеçməsinə baхmayaraq о, gеniş охucu kütləsinin diqqətini cəlb еtmişdir. Aldığın məktublarda və еdilən zənglərdə, еləcə də şəхsi söhbətlərdə qеyd оlunan tövsiyyə və iradların əsasını dünyanın qədim ölkəsi оlan, bəşəriyyətə çохlu sayda iхtira və kəşflər bəхş еdən, kеçmiş və indiki dövrdə möcüzələrlə dоlu оlan bu dövlət haqqında azərbaycan dilində məlumatların az оlması göstərilir və оnun tərcümə оlunması arzu оlunur. Azərbaycan mətbuatında və еlmi dairələrdə Çin mövzusu ilə bağlı araşdırmaların kifayət еdəcək dərəcədə оlmaması, еləcədə охucuların tövsiyyələrini nəzərə alaraq yuхarıda adı çəkilən kitabın azərbaycan dilinə tərcümə еdilməsi qərarına gəldik. Bu işdə mənə köməklik göstərən Şöhrət Еyvazlı və Ruslan Əmrahоva, еyni zamanda kitabın əl yazmasını охuyan və оnu rеdaktə еdən fəlsəfə еlmləri namizədi Şirinхanım Еyvazоvaya dərin minnətdarlığılarımi bildirirəm. Ümid еdirəm ki, «Salam, Çin» yеni охucu kütləsi qazanacaq və Azərbaycan Rеspublikasının vətəndaşlarının Çinlə bağlı məlumat və infоrmasıya bazasının gеnişlənməsində köməklik göstərəcəkdir. Hörmətlə, Еlcan Həbibzadə. 4 Giriş Çin qədim və eyni zamanda qəribə ölkədir. Çoxlarımız üçün Çinlə ilk tanışlıq hələ uşaqlıqda baş verir. Kimin üçünsə o, Çin imperatoru sarayında yaşayan süni düzəldilmiş bülbüldən; kimin üçünsə məktəb dərsliklərindən çinlilərin böyük ixtiraları – kompas, barıt və kağız haqqında öyrəndiklərindən başlanır; dahi Nizami Gəncəvi poeziyası həvəskarları isə ölməz “Xəmsə”də çinli gözəlin ağlı, gözəlliyi və cəsarətinə valeh olmuşlar. Yaş ötdükcə çoxları bu sehrli nağıllar ölkəsi haqqinda daha artıq öyrənmək, bu ölkə ilə yaxından tanış olmaq istəmişlər. Mənim Çinə marağım hələ orta məktəbdə oxuyarkən baş qaldırıb. Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasının professoru, 1989-1990-cı illərdə Tszilin əyalətinin universitetlərindən birində elmi təcrübə keçməsi ilə əlaqədar Çin Xalq Respublikasında olmuş atam məndə bu ölkə və onun xalqına sevgi aşılamışdır. Atam onun üçün yeni olan dünyada öz dərin təəssüratlarını heyranlıqla bizə məktublarında yazırdı. Bu məktublardan mən ilk dəfə olaraq Böyük Çin səddi, Səma Məbədi, “Ququn” imperator sarayı, Moqao daş mağaraları, Tsin Şixuan məqbərəsi və onun qəbirüstü döyüşçü və at heykəlləri, “Çjoukoudyan” qədim insan məskəni, “Bişuşanjduan” yay iqamətgahı, “İxeyuan” yay imperator sarayı və s. haqqında oxumuşdum. Məndə qiyabi də olsa, bu ölkə, onun təkrarolunmaz adət və ənənələri haqqında coşğun təsəvvürlər yaranmışdı. Mən heç olmasa gözümün ucu ilə Pekini görməyi, Tyananmen meydanında gəzişməyi, Əks-səda Divarı həndəvərində pıçıldamağı, Bambuk parkında gəzişməyi, Sarı dənizin sularına baş vurmağı arzulayırdım. Mənim Çin universitetlərinin birində təhsilimə gəldikdə isə, bu mənim fantaziyamın hüdudlarından kənar idi. 1992-ci ildə Azərbaycan ilə Çin arasında diplomatik münasibətlərin qurulması ilə bir çox həmvətənlərim kimi mənim də arzularım reallaşdı. Mən ilk azərbaycanlı tələbələr sırasında Çinə təhsil almağa göndərildim. 1997-ci ildə bakalavr, 2000-ci ildə isə magistr dərəcəsi aldım. Təhsil aldığım vaxtlar, eləcə də Azərbaycan Respublikasının Çindəki səfirliyində işləyərkən bu xalqa daha da vurulur, onun əməksevərliyinə valeh olur və onun nailiyyətlərinə sevinirdim. 5 Çin sivilizasiyasının beş min, Çin Xalq Respublikasının isə altmış ildən bir qədər az yaşı var. Çinlilər qədim keçmişləri və müasir tarixləri ilə fəxr edirlər. E.ə. XXI əsrdə Çində ilk sülalə – Sya meydana gəlmişdir. Həmin dövrdən başlayaraq Çin tarixini salnamələrdə izləmək olar. E.ə. 221-ci ildə imperator Tsin Şixuan parçalanmış, bir-biri ilə vuruşan hökmdarlıqları bir araya gətirərək Çin tarixində ilk birləşmiş, mərkəzi dövlət yaratdı. Bundan sonra və keçən əsrin ortalarına qədər Çində Tsin, Xan, Vey, Tszin, Cənub və Şimal, Suy, Tan, Sun, Yuan, Min, Tsin sülalələri hakimiyyətdə olmuşlar. Tarixin axarı bu qədim torpaqla rəvan dolaşaraq orada zəngin gözəlliklər – təmtəraqlı saray kompleksləri, qədim memarlıq abidələri, qiymətsiz mədəni dəyərlər saxlamışdır. Onlar varislərə Çinin zəngin tarix və mədəniyyətini sübut edir. Çinin pərəstişkarları üçün onun təkcə qədim tarixi deyil, xalq hakimiyyəti – Çin Xalq Respublikası (ÇXR) dövrünü əhatə edən tarixi mərhələsi də maraqlıdır. Son otuz ilin hadisələri xüsusi maraq doğurur. Bu gün Çin – nə mədəniyyət, nə də inqilab ənənələri ilə heç bir ümumiliyi olmayan “mədəni inqilabin” ağır nəticələrini keçmiş ölkədir. Bu ölkə özündə köhnə və yenini, qədimliyi və müasirliyi, bəzən irəliləməyə mane olanı birləşdirir. Bütün bunlar hamısı indi hərəkətə gəlmiş və ölkənin bu gününü səciyyələndirən dəyişikliklər mühiti yaratmışdır. XX əsrin sonunda Çin bu gün də davam edən islahatlar yolu tutur. Bu ölkənin iqtisadiyyatı böyük sürətlə inkişaf edir. Qlobalizasiya və dünya təsərrüfat əlaqələri sisteminə daxil olması ilə Çinin dünyada iqtisadi təsirinin miqyasının artacağı perspektivi göz qabağındadır. Sənaye məhsulları istehsalının mühüm artımı baş verir, bunun üçün daxili bazar getdikcə dar gəlir və Çin xaricdə istehlak bazarını genişləndirir. Son onillikdə o, bu sahədə fəallaşıb, lakin ÜTT- yə qəbul olunduqdan sonra bu fəallıq daha intensiv inkişaf etməkdədir. Hər il Çin Xalr Respublikasına səfər edən azərbaycanlıların sayı artır. Müxtəlif səviyyəli səfərlər, tələbə mübadiləsi, hər iki xalqın qarşısında mədəniyyət və incəsənət nümayəndələrinin çıxışları Çin və Azərbaycan arasında qarşılıqlı əlaqələrin ən geniş yayılmış formalarına çevrilmişdir. İşimlə əlaqədar, mən Çindəki həmvətənlərimizlə tez-tez görüşməli, nümayəndələri müşayiət etməli, danışıqlarda iştirak etməli oluram. Bunun nəticəsində belə fikrə gəldim ki, bizim vətəndaşların çoxunun Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|