Ələkbərova İradə


FƏSİL 4. VİKİPEDİYADA MƏQALƏLƏRIN



Yüklə 6,35 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə12/44
tarix17.11.2018
ölçüsü6,35 Mb.
#80933
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   44

 
41 
FƏSİL 4. VİKİPEDİYADA MƏQALƏLƏRIN 
YARADILMASI QAYDALARI 
Vikipediyada m
əqalələr könüllülər tərəfindən yazılır və o, 
azad ensiklopediya olduğundan istənilən məqaləni (o məqaləyə 
qadağa qoyulmayıbsa) hər kəs dəyişdirə bilər. Məsələn, dolğun 
olmayam m
əqalələrə əlavələr edilə, səhvlər düzəldilə bilər və s. 
Vikipediyada m
əqalə  əsasən iki hissədən ibarət olur: məqalə 
özü v
ə  onun məzmunu  haqqında  müzakirə. Müzakirə 
s
əhifəsində  istifadəçi mövzu ilə  bağlı  öz  fikrini  bildirir,  lazım 
g
əldikdə  hətta məqaləni tənqid edir, əgər məqalədə  düzəliş 
aparmaq ist
əmirsə  iradlarını  bildirir.  Çox zaman müzakirələr 
əsasında mübahisəli məqalələrdə düzgün qərar əldə edilir [21]. 
 
Şəkil 14. Vikipediyaya informasiya daxil edərkən mənbənin 
göst
ərilməsi vacibdir 
M
əqalələr hər zaman neytral nəzər  nöqtəsindən  çıxış 
edil
ərək  yazılmalıdır  və  məqalələrin  mənbəyi göstərilməlidir. 
Bu idar
əçilərin və oxuyucuların həmin məqaləyə olan etimadını 
artırmış  olacaq  və  mümkün mübahisələrin  qarşısını  alacaq. 
M
ənbələri xarici keçidlər vasitəsilə  və  “Ədəbiyyat”, 
“M
ənbələr”,  “Əlavələr” və  ya  “Əlavə  Ədəbiyyat”  başlıq  ilə 
daxil etm
ək olar. Vikipediyaya  informasiya daxil edərkən 
m
ənbənin göstərilməsi  vacibdir.  Əks  halda  daxil  edilmiş 


 
42 
informasiyanın  düzgünlüyü  şübhə  altında  olmuş  olur  və  digər 
istifad
əçilər tərəfindən  silinməsi və  ya dəyişdirilməsi  ehtimalı 
artır.  Mənbələr göstərilməklə  daxil  edilmiş  informasiyalar  isə 
idar
əçilər tərəfindən mühafizə olunurlar (şəkil 13.). 
Vikipediyaya ist
ənilən mövzuda məqalələr daxil etmək 
olar. Yalnız terrorizmi, əxlaqa zidd  hərəkətləri və separatçılığı 
t
əbliğ edən məqalələrin yaradılması yol verilməzdir. 
 
4.1. Qeydiyyatdan keçm
ə qaydası 
Vikipediya  virtual  ensiklopediyasında  hər kəs fəaliyyət 
göst
ərə  bilər.  Yuxarıda  deyildiyi  kimi,  istifadəçilər anonim və 
ya qeydiyyatdan  keç
ərək məqalələrdə  redaktələr edə  bilərlər. 
Vikipediyada  qeydiyyatdan keçm
ək  üçün  Vikipediyanın  “Ana 
s
əhifəsi”nin yuxarı sağ küncündə yerləşdirilmiş “Daxil ol və ya 
istifad
əçi yarat” keçidini seçmək lazımdır. Bu zaman eyni adlı 
s
əhifə açılır (şəkil 15). 
 
 
Şəkil 15. Qeydiyyatdan keçmək üçün açılan səhifə 


 
43 
Artıq qeydiyyatı olan hər kəs istifadəçi adını (nicname) və 
parolunu müvafiq sah
ələrə daxil edərək, “Daxil ol” düyməsini 
vurduqda,  onun  şəxsi məlumat səhifəsinə, eyni zamanda 
f
əaliyyəti, izlədiyi səhifələr, müzakirələri və  s.  haqqında 
s
əhifələrə daxil olmaq imkanı yaranır. 
Yeni istifad
əçi  qeydiyyata  düşmək  üçün  “hesab  açın” 
keçidind
ən istifadə  etməlidir.  Bu  zaman  açılan  səhifədə 
istifad
əçi  adını,  parolu  və  şəxsi e-poçt  ünvanını  yazmaqla 
qeydiyyatdan keç
ə bilər. Qeydiyyatdan keçən hər kəs üçün yeni 
s
əhifə yaradılır ki, buraya o, istənilən məlumatı daxil edə bilər. 
Qeydiyyata  alınmış  hər kəs  öz  imzası  (istifadəçi  adı)  altında 
ümumi v
ə ya fərdi müzakirələrdə iştirak etmək imkanına malik 
olur. 
 
4.2. M
əqalə üçün mövzunun və adın seçilməsi 
M
əqalənin mövzusu ilkin növbədə  istifadəçinin  maraq 
dair
əsinə  uyğun  olmalıdır.  Əgər  mövzu  haqqında  istifadəçinin 
m
əlumatı azdırsa və ya onun maraq dairəsində deyilsə, o zaman 
m
əqalə yaratmaq məsləhət deyil. Məqaləni başlamazdan əvvəl 
istifad
əçinin həmin mövzunu ətraflı  bilməsi də  vacib deyil. 
İstifadəçinin həmin mövzunu tədqiq etməyə  marağının  olması 
kifay
ətdir.  İlkin  şərt istifadəçinin  məqalə  üçün ilkin 
informasiyanı haradan əldə edəcəyini bilməsidir. 
Vikipediyada m
əqalələrin 
adlandırılması, 
həmin 
mövzunun c
əmiyyətdə daha çox hansı ad altında tanınması ilə 
üst-üst
ə  düşməlidir.  İstifadəçi ad seçməkdə  çətinlik çəkirsə, o 
halda tam addan istifad
ə etməlidir. Yəni, məqalənin adı bir necə 
sözd
ən və söz birləşməsindən də ibarət ola bilər. 
B
əzən daxil edilən məqalənin  adı  başqa  bir  mövzunu 
n
əzərdə  tuta bilər.  Məsələn“Füzuli”  adlı  məqaləni nəyə  aid 
etm
ək olar? Azərbaycan  Respublikasının  subyektlərindən olan 
Füzuli rayonuna  v
ə  yaxud orta əsrlərdə  yaşamış  dahi 
Az
ərbaycan mütəfəkkiri və  şairi  Məhəmməd Füzuliyə. Bu 
zaman d
əqiqləşdirmə  səhifələrindən istifadə  olunur  və  həmin 
s
əhifəyə {{dəqiqləşdirmə}} ifadəsi yazılmaqla „Dəqiqləşdirmə“ 


 
44 
şablonu artırılır. Məqalənin adının sonuna isə mötərizədə uyğun 
söz yazılır. Məsələn Füzuli (rayon) və Füzuli (şair). 
M
əqaləni adlandırarkən bir fakta da fikir vermək lazımdır 
ki, Vikipediya 
şriftlər  üzrə  standart  qəbul  edilmiş  „Unicode“  
şriftlərini  dəstəkləyir.  Belə  ki,  ş-sh, ç-ch,  ə-e və  s. bu kimi 
əvəzləmələr aparmaq məqalənin ümumi keyfiyyətinə  mənfi 
t
əsir edir. 
 
4.3. M
əqalənin ensiklopediyada axtarışı 
Ola bilsin ki, istifad
əçinin  yazmaq istədiyi məqalə  artıq 
mövcuddur. Bunu y
əqin etmək üçün Vikipediya səhifəsinin sol 
hiss
əsindəki paneldə yerləşən „Axtar“ sətrində açar söz yazılır 
v
ə  „Axtar” düyməsi    basılır.  Açılmış  siyahıda  istifadəçi  lazım 
olan  mövzunun  olub  olmamasını  yoxlaya  bilər.  Əgər varsa 
h
əmin məqalənin adının üzərindən basmaqla məqalə səhifəsini 
açmaq  olar.  Açılmış  səhifənin üst hissəsində  „Redaktə“ 
düym
əsi vasitəsi ilə  istifadəçi məqaləni redaktə  etmək  imkanı 
əldə  etmiş  olur.  Məqalələri redaktə  etməzdən  əvvəl redaktə 
qayd
aları ilə tanış olmaq lazımdır. 
Axtarılan  məqalə  ensiklopediyada yoxdursa, demək onu 
yaratmaq  lazımdır.  Bunun  üçün  məqalənin  adını  yenə  də 
s
əhifənin sol hissəsində  yerləşən „Axtar“ sətrində  yazmaq 
lazımdır.  Daha  sonra  isə  “Gətir” düyməsi  basılır.  Açılmış 
s
əhifədə  istifadəçiyə  bu  başlıq  altında  məqalə  yaratmaq təklif 
olunacaq, h
əmin  yazını  basmaqla  məqalənin  yazılması 
s
əhifəsinə keçilir.  
M
əqalələrin Vikipediyada axtarılmasının digər üsulları da 
mövcuddur. Lazım olan səhifəni gətirmək üçün brauzerin ünvan 
s
ətrinə  səhifənin (məqalənin)  adı  yazılır  və  „Enter“ düyməsi 
vurulur. Bu zaman eyni adlı məqalə səhifəsi açılacaqdır. Əgər 
m
əqalə  mövcud deyilsə  xüsusi səhifədə  istifadəçiyə  lazımi 
mövzunun dig
ər məqalələrdə  axtarılması  və  ya  bu  ad  altında 
yeni m
əqalənin yaradılması təklif olunur (şəkil 16). 
  


Yüklə 6,35 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   44




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə