Ələkbərova İradə

 
104 
ed
ər, hətta beynəlxalq dillər  sırasına  daxil  olmaq  iqtidarında 
olar. 
Ölk
əmizdə  İKT-nin  inkişafı  və  geniş  tətbiqi, rəqəmsal 
b
ərabərsizliyin  aradan  qaldırılması,  potensial  investorların 
ölk
ənin  İKT  bazarına  cəlb  olunması  nəticəsində  Azərbaycan 
regionda aparıcı ölkə kimi İKT mərkəzinə çevrilməkdədir. 
Az
ərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 21 
oktyabr 2005-ci il tarixli s
ərəncamı  ilə  təsdiqlənmiş 
“Az
ərbaycan  Respublikasında rabitə  və  informasiya 
texnologiyalarının inkişafı üzrə 2005-2008-ci illər üçün Dövlət 
Proqramı”  (“Elektron  Azərbaycan”) bir daha göstərir ki, 
ölk
əmizdə İKT-nin inkişafı və İC qurulması üzrə dövlət siyasəti 
h
əm iqtisadi, həm də siyasi sahələrin inkişafına, şəffaf dövlət və 
yerli özünüidar
əetmənin 
formalaşmasına, 
rəqəmsal 
b
ərabərsizliyin ləğvinə,  güclü  iqtisadiyyatın  yaradılmasına, 
c
əmiyyətin  demokratik  inkişafına,  insanların  yaşayış 
s
əviyyələrinin yüksəlməsinə yönəlmişdir.
 
Bu proqramda bir çox 
t
ədbirlərin yerinə yetirilməsi nəzərdə tutulmuşdur. İlk növbədə 
informasiya m
əhsullarının  və  texnologiyalarının  istehsalı, 
yayılması  və effektiv istifadəsi sahələrində Azərbaycanla digər 
inkişaf etmiş dövlətlər arasındakı fərqin azaldılmasına yönəlmiş 
m
əsələlərin həll edilməsinin vacibliyi göstərilmişdir.  Bütün 
bunları  nəzərə  alsaq,  əminliklə  deyə  bilərik ki, Vikipediya 
layih
əsində də Azərbaycan öz sözünü qətiyyətlə deməkdədir. 
Az
ərbaycanda  İnternetin  inkişaf  tempi  getdikcə  artır  və 
İnternet  mühitində  yüzlərlə  kataloqlar,  İnternet  resursları, 
elektron mağaza, elektron əmək birjaları, virtual kitabxanalar və 
müxt
əlif  mövzuları  əhatə  edən  saytlar  yaradılaraq  istismara 
verilm
əkdədir. Son zamanlar Azərbaycanın  müxtəlif 
regionlarında  İnternetin  inkişafına  güclü  zəmin yaradılmışdır. 
2007-ci ild
ə  “Beynəlxalq  Telekommunikasiya  İttifaqı”  (BTİ) 
t
əşkilatı İnternet istifadəçilərinin sayına görə dünya ölkələrinin 
reytinqini açıqlayıbdır. Reytinq tərtib edilərkən hər ölkənin 100 
n
əfərindən neçəsinin İnternet istifadəçisi olduğu hesablanıb və 
araşdırma  198  ölkəni  əhatə  edib. Birinci yeri Yeni Zelandiya 
tutub. Bu ölk
ədə  hər 100 nəfərdən 79,3 nəfəri  İnternet 

---

 
105 
istifad
əçisidir.  İkinci  yerdə  İslandiyadır.  Azərbaycan  siyahıda 
120-ci yerd
ədir.  BTİ-nin təşkilatının  araşdırmasına  görə, 
Az
ərbaycanda hər 100 nəfərdən 5,16 nəfəri  İnternet 
istifad
əçisidir. Ermənistan bizdən geridə - 124-cü yerdədir (hər 
100 n
əfərə 5,03 istifadəçi). Axırıncı yeri Tacikistan tutur. Burda 
h
ər 100 nəfərdən yalnız 7-si İnternetdən istifadə edir. BTİ-nin 
m
əlumatına görə, bu gün dünyada 1 milyarddan çox, yer kürəsi 
əhalisinin 16%-i  İnternet  istifadəçisidir.  Azərbaycan tarixini 
saxtalaşdıran,  Azərbaycan mədəniyyətini özününküləşdirməyə 
çalışan ermənilərə qarşı virtual şəkildə mübarizə aparmaq üçün 
Az
ərbaycan  haqqında  informasiyalar Vikipediya virtual 
ensiklopediyasında  Azərbaycan dili ilə  yanaşı,  rus,  ingilis, 
fransız,  alman  və  s. dillərdə  dərc edilməli,  artıq  mövcud  olan 
düzgün informasiyalar is
ə qorunmalıdır. 

---

 
106 
FƏSİL 7. VİRTUAL ENSİKLOPEDİYALAR 
Ensiklopedik  saytlar  İnternetdə  nəşr  olunmuş  ilk 
layih
ələrdəndir. “Britannica”, daha sonra isə  “Encarta” kimi 
m
əşhur  ensiklopediyalar  hələ  1990-cı  illərdə  artıq  virtual 
m
əkanda tanınmağa başladılar. 90-cı illərin sonunda isə "Kirill 
v
ə Mifodiy", “Rubrikon” və Böyük Sovet Ensiklopediyası kimi 
ensiklopedik portallar az müdd
ət  ərzində  çoxlu  sayda  İnternet 
oxucusunu  c
əlb  etdi.  İnternetin  informasiya  bolluğunda 
ensiklopedik resurslar,  ilk növb
ədə,  orada yerləşdirilən 
m
əlumatların  etibarlılığına  görə  fərqlənirlər. Digər virtual 
m
ənbələrdən fərqli olaraq,  virtual  ensiklopediyalar  ayrı-ayrı 
m
əşhur şəxslər, tarixi hadisələr, ölkələr və təşkilatlar, eləcə də 
terminoloji anlayışlar haqqında daha dəqiq faktiki məlumat əldə 
etm
ək üçün əlverişlidir.  Bu  baxımdan  naməlum predmetin 
öyr
ənilməsində  və  tədqiqatlarda virtual ensiklopediyalara 
müraci
ət istifadəçinin  professionallığından  xəbər verir. Bu 
m
ənbələrdən konkret predmet sahəsi üzrə ilkin informasiya əldə 
etm
əklə, tədqiqatı daha da genişləndirib axtarış sistemlərinə və 
müxt
əlif resurslara müraciət etmək olar.  
İnternet  məkanında  müxtəlif elektron ensiklopediyalar 
mövcuddur. Bu ensiklopediyalar 
iki yer
ə  bölünür: 
m
əqalələrində  redaktəyə  icazə  verən  –  azad virtual 
ensiklopediyalar v
ə  redaktəyə  icazə  verməyən  –  qapalı  virtual 
ensiklopediyalar. Vikipediya 
ensiklopediyası  və  viki 
texnologiyası  ilə  yaradılan  digər  ensiklopediyalar azad 
ensiklopediyalar 
siyahısına daxildir. 
 
7.1. 
Viki  texnologiyası  ilə  fəaliyyət göstərən 
ensiklopediyalar 
2001-ci ild
ən  başlayaraq  virtual  ensiklopediya  anlayışı 
köklü sur
ətdə  dəyişdi.  Vikipediya  layihəsi
  ensiklopedik 
resursların  yaradılmasında  prinsipial  olaraq  yeni  yanaşmalar 
üçün 
əsas oldu. 
Vikipediyanın  yaradılması  və  müvəffəqiyyətli 

---