Elektrik tesislerinde topraklamalar yönetmeliĞİ
İletişim Sistemleri için Kullanılacak Topraklama Tesislerinin Yapılmasıyla İlgili Kurallar
Yüklə 3,56 Mb.
|
İletişim Sistemleri için Kullanılacak Topraklama Tesislerinin Yapılmasıyla İlgili Kurallar Madde 18-a) Genel: İletişim sistemlerindeki topraklama tesisatının yapılışı, onda aranan koşullara ve yerel özelliklere uygun olarak değişir. Bu topraklama, ya tamamen işletme amacıyla kullanılmak üzere fonksiyon topraklaması olarak veya fonksiyon ve koruma amacıyla kullanılmak üzere fonksiyon ve koruma topraklaması olarak yapılır. Fonksiyon topraklaması aynı zamanda fonksiyon potansiyel dengelemesi amacına hizmet edebilir, aynı şekilde fonksiyon ve koruma topraklaması, fonksiyon ve koruma potansiyel dengelemesinin görevlerini üstlenebilir. Fonksiyon ve koruma topraklamasına, Madde18-c’de belirtilen ek koşullar da sağlanmalıdır. b) Fonksiyon topraklaması: 1) Topraklayıcılar: İletişim tesisine ilişkin topraklama tesisi için yapılan topraklayıcı olarak, (Ek-T’ye göre) yapılan topraklayıcılardan birisi yerine şunlar da kullanılabilir: - Topraklama etkisi olan iletişim kablolarının iletken dış kılıfları, - Betonarme binaların demir hasırları da dahil olmak üzere temel topraklayıcılar, - Binanın TS 622 ve TS IEC 60364-4-443 standartlarına uygun olarak yapılmış yıldırıma karşı koruma tesisi, - Gaz boru hatları dışında topraklama etkisi olan boru hatları (burada korozyon tehlikesi dikkate alınmalıdır), - Alternatif akımla çalışan raylı sistemlerdeki, özel olarak demiryollarında kullanılan iletişim tesisleri için yapılan raylı sistem toprağı. Burada, bu topraklayıcıların görevlerini tam olarak yerine getirdikleri kabul edilmektedir. 2) Toprak toplama (birleştirme) iletkeni: Topraklama birleştirme iletkeni (A), topraklama ring iletkeni, toprak toplama barası veya topraklama klemensi olarak yapılabilir. 2.1) Topraklama ring iletkeni: - Eğer binanın taban alanı büyükse, topraklama tesisine duyarlı teknik donanımlar bağlanmışsa ve bağlanacak topraklayıcılar ve bağlantı yerleri binanın büyük bir bölümüne dağılmış ise, bir topraklama ring iletkeninin yapılması gereklidir. Topraklama ring iletkeni, topraklayıcı olarak kullanılan iletken kablo dış kılıfları, su ve kalorifer boruları ve benzerleri en kısa yoldan birbirleriyle bağlanabilecek şekilde döşenmelidir. Not : Bu şekilde, kablo dış kılıfları, su boruları ve benzerleri üzerinden dışarıdan gelerek topraklama tesisatına ulaşan potansiyeller, düşük dirençli topraklama ring iletkeni bağlantısı üzerinden doğrudan doğruya topraklayıcılar vasıtasıyla dengelenir (eşitlenir) ve iletişim tesisinin topraklama tesisiyle bağlı kısımlarını etkilemezler. - Malzeme olarak kesiti en az 50 mm2 olan bakır kullanılmalıdır. Topraklama ring iletkeni sıva üzerine, amaca uygun şekilde duvardan 3 ila 5 cm uzaklıkta döşenmelidir. Yalıtılmamış malzeme kullanılması durumunda topraklama ring iletkeni, tutturucularda ve duvar geçişlerinde korozyona karşı yalıtılmalıdır. Topraklama ring iletkeni üzerindeki bağlantılar lehim, kaynak veya elektrik olarak bunlara eşdeğer, çözülmesi mümkün olmayan başka bir yöntemle yapılmalıdır. Giriş ve çıkış bağlantıları klemenslerle yapılmalıdır. 2.2) Toprak birleştirme (toplama) barası: - İçlerinde özellikle bozulmaya duyarlı (parazit gürültü vb. bozucu etkiler) iletişim tesisleri bulunmayan ve bir topraklama ring iletkeninin gereksiz yere büyük bir külfet getireceği durumlarda, topraklama birleştirme iletkeni (A) olarak bir topraklama barası yeterli olur. 
Şekil-13 Anma gerilimi 120 V doğru gerilim veya 50 V alternatif gerilim olan iletişim sistemi besleme kaynağına sahip bir iletişim tesisi için işletme topraklamasına örnek (Not: Bu şekil mecburi olmayıp, yalnızca bir fikir vermek amacını taşımaktadır.) Toprak toplama barası olarak bakır, bakır - çinko alaşımı (pirinç) veya çinko kaplı çelik kullanılır. Baranın uzunluğu ve kesiti, buna bağlanacak topraklayıcı ve hat sayısına uygun olarak belirlenir. Malzeme birikmesi sonucunda korozyon oluşması önlenmelidir. Giriş ve çıkış bağlantıları vidalı veya klemensli bağlantılarla yapılmalıdır. 2.3) Topraklama klemensi: Topraklama iletkenleri çok az olan tesislerde topraklama birleştirme iletkeni (A) olarak vidalı klemens kullanılabilir. Malzeme birikmesi neticesinde korozyon oluşması önlenmelidir. 2.4) Topraklama birleştirme iletkenlerine yapılan bağlantılar: Farklı topraklayıcıların topraklama iletkenleri (Madde 18-b2.5’e bakınız), sadece topraklama birleştirme iletkeninde (A) birbirleriyle bağlanmalıdır. Eğer topraklama ring iletkeni veya toprak toplama barası şeklinde bir topraklama birleştirme iletkeni gerekiyorsa, bu, binada mevcut olan potansiyel dengeleme barasına bağlanmalıdır. Topraklama ring iletkeni veya toprak toplama barası bulunmayan daha küçük iletişim tesislerinde, tüketici tesisin mevcut bir potansiyel dengeleme barası, iletişim tesisinin topraklama birleştirme iletkeni olarak kullanılabilir. Henüz tüketici tesisinin potansiyel dengeleme barasına bağlanmamış olmaları koşulu ile, topraklama birleştirme iletkenine (A) şunlar bağlanabilir: i) İletişim sistemi topraklayıcısı, ii) Binanın temel topraklaması, iii) İletişim kablolarının iletken dış kılıfları, iv) Binanın çelik hasır konstrüksiyonu, v) İletken malzemeden yapılmış içme suyu ve pis su boruları, vi) Merkezi ısıtma sistemi, vii) Raylı sistem toprağı, viii) Anten tesisatı için topraklama iletkeni, ix) Aşırı gerilim koruma cihazlarının topraklama iletkenleri, x) Madde-25’e uygun, binalara ilişkin yıldırıma karşı koruma topraklaması, xi) Bina içindeki gaz hatları (sadece potansiyel dengelemesi için), xii) Koruma iletkeni (PE), xiii) PEN-iletkeni (PEN), xiv) 1 kV’un üstündeki gerilimlerde transformatörlerin alçak gerilim tarafındaki yıldız noktaları, xv) İletişim sisteminin merkezi beslenmesi durumunda, besleme tesisinin topraklanan kutbu; bu iletken aynı zamanda, koruma sınıfı I olan (Şekil-14 ve Şekil-15’e bakınız) iletişim cihazları için fonksiyon topraklaması ve koruma iletkeni (FPE)’dir, xvi) Koruma sınıfı II olan iletişim cihazları da dahil olmak üzere, iletişim cihazları için kullanılan fonksiyon topraklama iletkeni (FE). 2.5) Topraklama iletkeni: - Toprak üstündeki topraklama iletkenleri kontrol edilebilecek şekilde döşenmeli ve bağlantı noktalarına ulaşılabilir olmalıdır. Bunlar mümkün olan mekanik ve kimyasal bozulmaya karşı korunmalıdır. - Topraklama iletkenleri ve topraklama birleştirme iletkenlerinin (A) birbirleriyle ve aynı zamanda bunlara yapılan saplamalarla olan bağlantıları, elektriksel olarak iletken bağlantının sürekliliği güvenlik altına alınacak şekilde yapılmalıdır. Bağlantı yerleri korozyona karşı korunmalıdır. - Çelik-beton konstrüksiyonlarda ve çelik-beton yapılarda, sadece koruma amacına hizmet edenlerin dışındaki topraklama iletkenleri beton konstrüksiyonlar içine gömülebilir. Bunlar, kolay erişilebilir bağlantı noktalarına sahip olmalı ve bunların arasında, beton konstrüksiyon içinde kesintisiz olarak devam etmelidirler. - Toprak teması veya kısa devresi durumunda, onun vasıtasıyla iletişim besleme akım devresine ilişkin öndeki koruma düzeninin, fonksiyon topraklaması iletkeninde izin verilmeyen bir sıcaklık ortaya çıkmadan açmak zorunda olduğu fonksiyon topraklaması iletkeninin (FE) parçaları için minimum kesit, koruma düzeninin anma akımına ve Çizelge-17’ye göre seçilir.
- Eğer topraklama iletkeni, toprağı kullanan bir işletme akım devresinin parçası olmakla birlikte, kesilmesi durumunda nesnelerin zarara uğraması mümkün olmayacaksa, Çizelge-17’de 2,5 mm2 olarak verilen minimum kesitin altına inilebilir. Not : Bu durum örneğin, bir toprak tuşu ile yardımcı bir devrenin tetiklenebildiği telefon cihazları için geçerlidir. Tesis kısımlarının fonksiyon topraklaması olarak kullanılan ve besleyen işletme akım devresinin topraklanmış iletkeninin dışında döşenen (Şekil-15’e bakınız) ek topraklama iletkeni (C3)’ün minimum kesiti, öndeki koruma düzeninin anma akımına ve açma koşullarına uydurulmalıdır. Bunun için Çizelge-17’den alınan değer, aşağıdaki denklemden hesaplanan değerle karşılaştırılır. Ek topraklama iletkeninin minimum kesiti daha sonra bu iki değerin büyüğüne uygun olarak boyutlandırılır.
Burada:
Not : Koruma iletkenlerinin kesitlerinin boyutlandırılması için Üçüncü Bölüm’e bakınız. 
Şekil-14 İletişim sistemine ilişkin akım beslemesinin anma gerilimleri sınırlanmaksızın bir iletişim tesisi için işletme ve koruma topraklamasına örnek (Not: Bu şekil mecburi olmayıp, yalnızca bir fikir vermek amacını taşımaktadır.) 
Şekil-15 İletişim sistemine ilişkin akım beslemesinin anma gerilimleri sınırlanmaksızın bir iletişim tesisi için ek topraklama iletkeni ile yapılan işletme ve koruma topraklamasına örnek (Not: Bu şekil mecburi olmayıp, yalnızca bir fikir vermek amacını taşımaktadır.) Şekil 14 ve 15 için açıklamalar:
vi) Çelik konstrüksiyonların ve demir hasırların topraklama tesisine dahil edilmesi: Binanın çeşitli yerleri arasındaki potansiyel farklılıklarını ve bu nedenle ortaya çıkan dengeleme akımlarını önlemek için, işletme açısından bir binanın topraklama tesisi için özellikle yüksek koşullar öne sürülüyorsa, çelik konstrüksiyonların ve demir hasırların topraklama tesisine dahil edilmesi için önlemler alınmış olmalıdır. Eğer çelik hasırların her biri birbirleriyle iletken şekilde bağlanmış ise, çelik hasırlar topraklama birleştirme iletkeni (A)’ya bağlanmalıdır. Not : Eğer çok büyük empedanslar nedeniyle iletişim akım devreleriyle izin verilmeyen kuplajlar ortaya çıkar veya geçiş dirençleri değişken olursa, farklı potansiyellerdeki kısımlar arasında, potansiyel dengeleme iletkenlerine paralel olan çelik hasırlar üzerinden akan dengeleme akımları, iletişim sisteminde arızalara neden olabilir. Çelik hasırların iletken olarak bağlantısı, örneğin kaynak veya itinalı şekilde yapılan tel bağlantılarıyla yapılabilir. Bina statiği nedeniyle kaynak yapmak mümkün değilse, kendi aralarında kaynaklanan ve çelik hasıra tel ile bağlanan ek inşaat demirleri yerleştirilir. Bir binanın çelik hasırının iletken olarak bağlanması hazır duvarlarla yapılan binalarda dahi sadece binanın yapılışı sırasında mümkündür. Çelik konstrüksiyon ve çelik hasırlar üzerinden yapılacak potansiyel dengelemesinin, bu nedenle, daha temellerin ve yüksek binaların planlanması sırasında göz önünde tutulması gerekir. c) Fonksiyon ve koruma topraklaması: Fonksiyon ve koruma topraklaması, - Ya, iletişim işletme akım devresinin aynı zamanda besleme için de kullanılan topraklanmış iletkeni Şekil-14’deki gibi kullanılarak, - Ya da Şekil-15’deki gibi tamamlayıcı bir topraklama iletkeni (C3) ile, yapılabilir. Şekil-14 ve Şekil-15’e göre yapılan topraklamalarda, Madde 18-a ve Madde 18-b’de belirtilenlerin dışında Madde 18-c1 ila Madde 18-c9’daki koşullar da geçerlidir. 1) Madde 18-b2.4’de xii) ila xvi)’de belirtilmiş olan topraklama birleştirme iletkenine (A) yapılabilecek bağlantıların mutlaka yapılması zorunludur. 2) Eğer kesinti nedeniyle koruma fonksiyonu ortadan kalkacak ve bağlı bulunan kuvvetli akım tüketicilerinin koruma önlemleri etkisiz duruma gelecekse, bir tesise ilişkin fonksiyon topraklaması ve koruma iletkeninin (FPE) hiçbir yerde kesilmesine izin verilemez. 3) Fonksiyon topraklaması ve koruma iletkeninin (FPE) kesintilerden korunması için, bağlantı ve klemens yerlerinin iyi iletken şekilde yapılması ve sadece alet yardımıyla sökme işlemi yapılabilecek şekilde, mekanik olarak güvenlik altına alınmış olmalıdır. 4) Tesislerin iletken kısımlarına (mahfaza, konstrüksiyon kısımları ve iskeletlerine) Fonksiyon ve koruma topraklaması durumunda sadece aşağıdaki koşulların sağlanmış olması durumunda koruma işlevi verilebilir : i) Bu kısımların bizzat kendilerinin, dolaylı dokunmada ortaya çıkabilecek tehlikeli vücut akımlarına karşı koruma amaçlı bir önlem içine dahil edilmiş olması ve buna uygun olarak birbirleriyle iyi iletken şekilde bağlanmış olmaları durumunda, ii) Bunların uzaklaştırılması durumunda koruma iletkeni kesilmeyecek ve dolaylı dokunmada ortaya çıkabilecek tehlikeli vücut akımlarına karşı koruma önlemleri ortadan kalkmayacaksa, iii) Sabit mahfaza kısımlarındaki bağlantı yerlerinin, sürekli iyi iletken kalacak şekilde kaynaklanmış veya (gerektiği takdirde dişli ve katlı rondelalar kullanılarak) vidalanmış olması durumunda, iv) Mahfaza uzunluğunun 10 m’yi aşması durumunda her iki ucundaki topraklama iletkeni ile topraklama birleştirme iletkenine (A) ve aynı zamanda koruma iletkenine bağlanmış olması durumunda. 5) Fonksiyon topraklaması ve koruma iletkeni (FPE) üzerine, örneğin sigortalar gibi hiçbir koruma düzeni bağlanamaz. 6) Fonksiyon topraklaması ve koruma iletkeni (FPE) koruma fonksiyonlarından dolayı, bütün uzunlukları boyunca sürekli olarak sarı-yeşil renkle işaretlenmelidir. Bu işaretleme: -Koruma fonksiyonu olan potansiyel dengeleme iletkeni ve, -Koruma fonksiyonu olan topraklama iletkeni için de kullanılabilir. Diğer iletkenler için sarı-yeşil renklerle işaretleme yasaktır. Dış kılıflı, tek damarlı hatlarda ve kablolarda damar yalıtkanının sürekli olarak renkle işaretlenmesinden vazgeçilebilir; ancak montaj sırasında, son uç noktalarına sürekli bir sarı-yeşil işaret konulmalıdır. No t : Bu anlamdaki son uç noktaları, kablonun veya hattın bağlantı yerlerinde dış kılıfının sıyrıldığı kısımlardır. 7) TN sistemlerde, hata durumunda üzerlerinden geçecek akımla tüketici tesisine ilişkin öndeki koruma düzeninin açma kumandası vereceği fonksiyon topraklaması ve koruma iletkeni (FPE) ve mevcutsa topraklama birleştirme iletkeninin kısımları (A), en az bunlara ilişkin nötr iletkeni ile (N) aynı iletkenlik değerine sahip olmalıdırlar. 8) TT ve IT sistemlerinde fonksiyon topraklaması ve koruma iletkeninin (FPE) kesiti, tüketici tesisinin faz iletkeni esas alınarak Çizelge-8’e göre belirlenir. Ancak her topraklayıcı başına minimum kesit 10 mm2 bakırdır. Buna ilaveten Üçüncü Bölüm’deki kesitler geçerlidir. 9) İletişim sistemleri için özel olarak diğer tüketici tesislerinden ayrı kurulmuş ve dolaylı dokunmada tehlikeli vücut akımlarına karşı koruma için açma ve ihbar kumandası ile yapılan önlemlerin gerekli olduğu tüketici tesislerinde koruma iletkeninin kesiti Çizelge-8’e göre boyutlandırılır. Yüklə 3,56 Mb. Dostları ilə paylaş:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
