Elektrik tesislerinde topraklamalar yönetmeliĞİ

ALTINCI BÖLÜM

Son Hükümler

Yürürlükten Kaldırılan Hükümler

Madde 31- Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinde 1/12/1979 tarihli ve 16715 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.

Yürürlük

Madde 32- Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 33- Bu Yönetmelik hükümlerini Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı yürütür.
Ekler: Ek-A’dan Ek-Z’ye kadardır.

Ek -A
Korozyon ve Mekanik Dayanım Bakımından Topraklayıcı Malzemelerin Tipleri ve Minimum Boyutları

Malzeme		Topaklayıcı çeşidi	Minimum boyutlar
			İletken			Kaplama/Dış kılıf
			Çap (mm)	Kesit (mm^2)	Kalınlık (mm)	Tekil değerler (m)	Ortalama değerler (m)
Çelik	Sıcak daldırma galvaniz	Şerit^2)		90	3	63	70
		Profil(levhalar dahil)		90	3	63	70
		Boru	25		2	47	55
		Derin topraklayıcılar için yuvarlak çubuk	16			63	70
		Yüzeysel topraklayıcılar için yuvarlak tel	10				50
	Kurşun ^1)kılıflı	Yüzeysel topraklayıcılar için yuvarlak tel	8			1000
	Sıvanmış bakır kılıflı	Derin topraklayıcılar için yuvarlak çubuk	15			2000
	Elektrolitik bakır kaplamalı	Derin topraklayıcılar için yuvarlak çubuk	14,2			90	100
Bakır	Çıplak	Şerit		50	2
		Yüzeysel topraklayıcılar için yuvarlak tel		25 ^3)
		Örgülü iletken	1,8^*	25
		Boru	20		2
	Kalaylı	Örgülü iletken	1,8^*	25		1	5
	Galvanizli	Şerit		50	2	20	40
	Kurşun ^1)kılıflı	Örgülü iletken	1,8^*	25		1000
		Yuvarlak tel		25		1000
^*) Örgülü iletkeni oluşturan her bir tel için Beton içine doğrudan gömülenler için uygun değildir Kenarları yuvarlatılmış, soğuk çekme veya kesilmiş şeritler Deneyimlere dayanarak korozyon ve mekanik aşınma tehlikesinin çok az olduğu tespit edilirse olağanüstü koşullarda 16mm^2kullanılabilir.

Ek-B
Topraklama İletkenlerinin ve Topraklayıcıların Akım Taşıma Kapasitelerinin Hesaplanması

5 saniye içerisinde kesilebilen hata akımları için topraklama iletkenlerinin ve topraklayıcıların kesiti aşağıdaki formülden hesaplanacaktır.

Burada

A	Kesit (mm^2),
I	İletken akımı ( A,etkin değer) ,
t	Hata akımı süresi (s),
K	Akım taşıyan kısmın malzemesine bağlı katsayı, çizelge B.1 de başlangıç sıcaklığı 20 ^oC baz alınarak en çok kullanılan malzemeler için değerler verilmiştir,
	Akım taşıyan kısmın 0 ^oC’deki direncinin sıcaklık katsayısının tersi (Çizelge B1 e bakınız),
i	Başlangıç sıcaklığı (^oC); değerler IEC 60287-3-1 den alınabilir. Tespit edilmemiş ise1 m derinlikteki toprak sıcaklığı 20 ^oC olarak kabul edilebilir,
f	Son sıcaklık. (^oC).

Çizelge-B.1 Malzeme katsayıları

Malzeme	 ^oC	K A (s )^1/2 /mm^2
Bakır Alüminyum Çelik	234,5 228 202	226 148 78

Havadaki topraklama iletkenleri ve toprakta bulunan topraklayıcılar için yaygın koşullarda 20 ^o C başlangıç sıcaklığı ve 300 ^o C’e kadar son sıcaklıklar için kısa devre akım yoğunluğu G(=I/A) Şekil-B.1'den alınabilir.

Daha uzun süreli hata akımları için (Yıldız noktası yalıtılmış veya kompanze edilmiş şebekelerde olduğu gibi) izin verilen kesitler Şekil -B.2' de verilmiştir. 300 ^o C’ den farklı bir son sıcaklık seçilirse ( Bak Şekil B.2’ deki 1, 3 ve 4 nolu eğriler) akım, Çizelge-B.2’den seçilecek bir katsayı ile hesaplanabilir. Örneğin yalıtılmış iletkenler ve beton içine gömülü iletkenler için daha düşük son sıcaklıklar önerilir.

Çizelge-B.2 300 ^o C son sıcaklık için verilen sürekli akımın diğer son sıcaklıklara dönüştürülmesi için katsayılar

Son sıcaklık (^o C)	Dönüştürme katsayısı
400 350 300 250 200 150 100	1,2 1,1 1.0 0,9 0,8 0,7 0,6

1,3 ve 4 no’lu eğriler 300 ⁰C, 2 no’lu eğri 150 ⁰C son sıcaklık için geçerlidir.

1) Bakır, çıplak veya galvanizli,

2) Bakır, kalaylı veya kurşun kaplı,

3) Alüminyum, sadece topraklama iletkeni için,

4) Galvanizli çelik.

Şekil-B.1 Hata akımı süresi t_F’ ye bağlı olarak topraklama iletkenleri ve topraklayıcılar için kısa devre akım yoğunluğu G

1,2 ve 4 no'lu eğriler 300 ⁰C , 3 no’lu eğri 150 ⁰C son sıcaklık için geçerlidir. Diğer son sıcaklıklara dönüştürme katsayılarını Çizelge-B.2'de verilmiştir.

1) Bakır, çıplak veya galvanizli,

2) Alüminyum,

3) Bakır, kalaylı veya kurşun kaplı,

4) Galvanizli çelik.

Şekil-B.2a Dairesel kesitli (A) topraklama iletkenleri için kesite bağlı olarak sürekli akım değerleri I_D

1,2 ve 4 nolu eğriler 300 ⁰C, 3 no’lu eğri 150 ⁰C son sıcaklık için geçerlidir. Diğer son sıcaklıklara dönüştürme katsayılarını Çizelge-B.2'de verilmiştir.

1) Bakır, çıplak veya galvanizli,

2) Alüminyum,

3) Bakır, kalaylı veya kurşun kaplı,

4) Galvanizli çelik,

Şekil-B.2b Kesit ile profil çevresi (A x s) çarpımına bağlı olarak dikdörtgen kesitli topraklama iletkenleri için sürekli akım değerleri I_D