Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi

BAHAR-2009  C.8  S.28 (068-090) 

           

ISSN:1304-0278

                     SPRING-2009 V.8 N.28 

 

analizine tabi tutulması sonucu literatür ile paralellik gösteren bulgular elde edilmiştir. 

Bulgulara göre çalışanların adalet algılarını ölçen iki boyut olan prsodürel ve dağıtımsal 

adalet algıları iki ayrı faktöre yüklenmiş, örgütsel destek algısının da tek bir boyut 

oluşturduğu görülmüştür.  İş tatmini ile ilgili ifadeler ise üç faktörde toplanmış, bu faktörler 

işin özelliklerinden tatmin, yöneticiden tatmin ve ücret-ödül sisteminden tatmin olarak 

adlandırılmıştır. Bu boyutlar iş tatminini ölçmekte kullanılan Smith ve ark’nın(1969) 

öngördüğü yapı ile paralellik göstermektedir. Yapılan faktör analizi sonucu elde edilen tüm 

faktör yükleri genel kabul gören 0.4’den büyük olarak hesaplanmıştır (Basilevsky, 1994). 

Faktör modelinin uygunluğunu test etmek üzere de KMO (Kaiser-Meyer-Olkin) örneklem 

yeterliliği ölçütü (0,924) ve Barlett(p<0,01)testi yapılmış her iki test de uygun sonuçlar 

vermiştir.   

Prosedürel adalet algısı(PA), dağıtımsal adalet algısı(DA), örgütsel destek(ÖD) ve iş 

tatminine(İT) ilişkin faktör yükleri aynı tabloda toplanmış ve bu değerler Tablo 1’de büyükten 

küçüğe sıralanarak gösterilmiştir.  

 

Tablo 1: Varimaks dönüşümlü keşifsel faktör analizi sonuçları 

 

Adalet algıları Örgütsel 

destek 

Iş tatmini 

Soru No 

Faktör 1 

Prosedürel  

adalet 

Faktör 2 

Dağıtımsal 

adalet 

Soru No 

Faktör 1 

Örgütsel 

destek 

Soru No 

Faktör 1 

İşin 

özellikleri 

Faktör 

2 

Yönetici  

Faktör 3 

Ücret ve 

ödüller 

PA8 

,822 - ÖD2 

,841 

İT7 

,847 -  - 

PA13 

,814 - ÖD1 

,835 

İT12 

,741 -  - 

PA14 

,794 - ÖD9 

,814 

İT6 

,721 -  - 

PA7 

,794 - ÖD11 

,796 

İT4 

,628 -  - 

PA12 

,788 - ÖD4 

,795 

İT13 

,592 -  - 

PA10 

,746 - ÖD8 

,733 

İT3 

,567 -  - 

PA2 

,724 - ÖD5 

,723 

İT5 

- ,814  - 

PA15 

,722 - ÖD7 

,685 

İT8 

- ,806  - 

PA9 

,715 - ÖD6 

,672 

İT14 

- ,740  - 

PA6 

,703 - ÖD10 

,609 

İT10 

- ,709  - 

PA5 

,648 - ÖD12 

,608 

İT2 

- - 

,806 

PA3 

,641 - ÖD3 

,568 

İT11 

- - 

,702 

PA4 

,589 -     İT1 

- - 

,678 

PA1 

,530 -     İT9 

- - 

,671 

PA11 

,417 

-       

DA1 

- 

,861 

      

DA3 

- 

,858 

      

DA2 

- 

,834 

      

DA5 

- 

,800 

      

DA4 

- 

,796 

      

Cronbach 

Alfa 

0,95 0,92 

Cronbach 

Alfa 

0,83 

Cronbach 

Alfa 

0,81 0,88  0,86 

Açıklanan 

varyans 

%66,05 %64,89 

%66,90 

 

 

80

---

BAHAR-2009  C.8  S.28 (068-090) 

           

ISSN:1304-0278

                     SPRING-2009 V.8 N.28 

 

3.3. Değişkenler arasındaki ilişkilerin analizi ve Hipotezlerin testi  

Yapılan korelasyon analizlerine göre de değişkenler arasıda istatistiksel olarak anlamlı 

ilişkiler tespit edilmiştir. Prosedürel ve dağıtımsal adaletin hem örgütsel destek algısı ile hem 

de iş tatminin boyutları ile 0,01 düzeyinde ilişkili olduğu ortaya çıkmıştır. Bu değişkenlere 

ilişkin ortalama ve standart sapma değerleri de hesaplanmış, Cronbach’s Alpha değerleri ile 

birlikte Tablo 2’de sunulmuştur. 

 

Tablo 2. Değişkenerin tanımlayıcı istatistikleri ve korelasyon analizi sonuçları 

Değişkenler Ort. 

S.S 

1 2 3  4  5 

6 

1.  Prosedürel 

adalet 4,638 1,362 0,95

a

- - -  - - 

2. Dağıtımsal 

adalet 4,342 1,591 0,735** 0,92

a

- -  - - 

3.  Örgütsel 

destek  4,583 0,954 0,568** 0,496** 0,83

a

- - 

- 

4. Yapılan işten 

tatmin 4,387 1,141 0,495** 0,460** 0,514** 0,81

a

- - 

5.  Yönetici 

tatmini  4,439 1,484 0,818** 0,698** 0,659** 0,595**  0,88

a

- 

6. 

Ücret 

tatmini  3,748 1,339 0,493** 0,469** 0,616** 0,601**  0,620** 0,86

a

** Korelasyon 0.01 düzeyinde anlamlıdır 

 a

  Değişkenin içsel güvenilirlik katsayısı  (Cronbach’s alpha) 

Bu çalışmada öne sürülen hipotezleri test etmek üzere altı farklı regresyon modeli 

oluşturulmuştur. İlk üç model dağıtımsal adalet ve prosedürel adalet boyutlarının iş tatmininin 

işin özelliklerinden tatmin, yöneticiden tatmin ve ücret-ödül sisteminden tatmin olarak 

isimlendirilen üç bileşeni üzerindeki etkilerini ele almaktadır. Bu regresyon modelleri  H

1

 ve 

H

2

 hipotezlerini test etmeyi amaçlamaktadır. Sonraki üç modelde ise dağıtımsal ve prosedürel 

adalet algısına ek olarak örgütsel destek algısının etkileri de ele alınmış ve adalet algılarının iş 

tatminin bileşenleri ile ilişkisinde örgütsel destek algısının ara değişken rolü incelenmiştir. 

Son üç regresyon modeli ile de H

3

 ve H

4

 hipotezlerinin test edilmesi hedeflenmektedir.  

 

Tablo 3: H

1

 ve H

2

 hipotezlerinin testine yönelik çoklu regresyon analizleri 

 

Bağımlı değişkenler 

 

İşin özelliklerinden tatmin 

 

Yöneticiden tatmin 

 

Ücret-ödül sisteminden 

tatmin 

Bağımsız 

değişkenler 

β t 

 

β t 

 β t 

Dağıtımsal adalet 

0,209 2,451* 

 

0,208 

3,732** 

 

0,232 

2,739** 

Prosedürel adalet 

0,341 4,011** 

 

0,665 

7,926** 

 

0,322 3,803** 

F 

39,810**  

42,476** 

 40,597** 

R2 

0,265  

0,369 

 0,268 

Düzeltilmiş R2 

0,258  

0,366 

 0,261 

* p<0,05  ** p<0,01 

 

 

81

---