DIELEKTRIKLAR (dia… va inglizcha electric — elektr) — elektr
tokini deyarli o’tkazmaydigan material (modda) lar; solishtirma elektr
qarshiligi — 107-1020 omm, dielektrik kirituvchanligi — 4-104.
Dielektriklar elektr tokini o’tkazgichlarga nisbatan 1015-1020 marta
yomon o’tkazadi. «Dielektriklar» atamasini fanga M. Faradey kiritgan.
Ionlashmagan barcha gazlar, ba’zi suyukliklar va qattiq jismlar
Dielektriklar hisoblanadi. Tashqi elektr maydon ta’siri bo’lmagan
hollarda
Dielektriklarni
qutbli
Dielektriklar
hamda
qutbsiz
Dielektriklarga ajratish mumkin.
*
Bunda Dielektriklar molekulalarining dipol momentlari nolga teng
(qutbsiz molekulalar) yoki fazodagi yo’nalishlar bo’yicha ixtiyoriy
ravishda taqsimlangan bo’ladi (qutbli molekulalar). Ikkala holda ham
Dielektriklarning yig’indi elektr momenti nolga teng bo’ladi. Qutblanish
elektr maydon kuchlanishiga, temperaturaga, muhitning elektr xossasiga
bog’liq. Qutbli Dielektriklarga spirt, toza suv; qutbsiz Dielektriklarga inert
gazlar, kislorod, vodorod, benzol, polietilen va boshqalar kiradi. Qutbli
molekulalardan tashkil topgan Dielektriklar elektr maydonga
joylashtirilganda, har bir dipolni maydon kuchlanganligi yo’nalishida
buruvchi ta’sir kuchlari vujudga keladi. Ammo to’la burilishga issiqlik
harakatlari to’sqinlik qiladi.
Dielektrlarning umumiy holati
bo'yicha elektr o'tkazuvchanligi:
Gazlarning elektr o'tkazuvchanligi.
Suyuq dielektrikning elektr o'tkazuvchanligi.
Qattiq dielektriklar.
|
