35
Elektroletdan tok о‘tganda elektrolet ham, kо‘proq molekulalari ham ionlarga
ajraladi, ya’ni
Na
3
AlF
6
→3Na+AlF
6
3
-Al
2
O
3
→Al
3
+Al
3
3
-Al
3
ion
katodga borib u
yerda zaryadsizlanadi: Al
3
+3e=Al
10
Ajralgan alyuminiy vannaning tubiga chukadi. Elektroletda giltuproq
kamaygan sari vannaga giltuprok qushib turiladi (1.32-rasm). AlO
3
3
–
anodga
borib unda zaryadsizlanadi-da alyuminiy oksidga aylanadi va kislorod ajratadi.
Ajralgan kislorod anod uglerodi bilan reaksiyaga kirishib, uglerod, oksid, korbonat,
angidrid hosil qiladi va bu gazlar atmosferaga chikarib yuboriladi.
Vanna tubiga
yigilgan suyuq alyuminiy har 3-4 sutkada chiqarib turiladi. Olingan alyuminiyda
kiriolit, giltuprok, gazlar va boshka qushimchalar kisman aralashgan bо‘ladi. Shu
sababli uni bu aralashmalardan tozalash
maqsadida xlor bilan ishlanadi, ya’ni
suyuq alyuminiy orqali bir necha minut xlor utkaziladi. Agar juda toza alyuminiy
olish zarur bо‘lsa, tozalashning elektroletik usulidan foydalaniladi.Bu usulda anod
sifatida tozalanadigan alyuminiy, katod
sifatida toza alyuminiy, elektrolet sifatida
esa biror xlorid yoki ftoridning suvdagi eritmasi olinadi.Elektrolez davrida anod
erib, ajralgan alyuminiy katodga utiradi.Qushimchalar esa vanna tubiga chukadi.
GOST 1169-64 ga kura ishlab chiqariladigan alyuminiy 3 gruppaga bо‘linadi.
I - gruppaga nixoyatda toza alyuminiy kiradi.
Bunday alyuminiyda sof
alyuminiyning miqdori 99,999% dan kam bо‘lmaydi va u A- 999 deb markalanadi.
II – gruppaga juda toza alyuminiy kiradi.Uning A-995; A-99; A-97; A-95;
markalari buladi.
III – gruppaga esa texnikaviy toza alyuminiyning A-85; A-8; A-7; A-6; A-5;
A-0; va A markalari bо‘ladi. A markali alyuminiydagi kushimchalar mikdori 1%
ga yetadi (1.33-rasm). Alyuminiydan elektrotexnikada ximiyaviy apparatlar
tayyorlashda foydalaniladi.
28
Dostları ilə paylaş: