ƏLƏVİYYƏ babayeva süSƏN, SÜNBÜL

---

 

1 

 

ƏLƏVİYYƏ BABAYEVA 

 

 

 

SÜSƏN, SÜNBÜL 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

GƏNCLİK 

BAKI-1968

 

---

 

2 

 

SÜSƏN, SÜNBÜL 

Nәnә nimçәnin içәrisindә buğlanan südlü sıyı ğı Süsәnin qabağına  çәkdi. 

Süsәn çiyinlәrini atdı, dodaqlarını büzdü: 

—  Yemirәm,  sıyıqdan  zәһlәm  gedir.  Bağçada  sıyıq,  evdә  sıyıq.  Bu  gün 

istiraһәt günüdür. Sıyığın da istiraһәt günüdür. 

Nәnә  yanları  torlu  çarpayıda  öz  toppuş  ayaqları  ilә  әylәnәn  kör pәyә, 

Süsәnin bacısı Sünbülә sarı әyildi: 

   —  Özün  bil,  yemirsәn  yemә.  Anan  gedәndә  tapşırdı  ki,  nәnәnin  sözünә 

bax!  Yemәsәn  quş  gedib  anana  xәbәr  verәr.  O  da  Moskvadan  sәnә 

yatıb-duran gәlincik gәtirmәz. 

Süsәni fikir götürdü. Nәnә әlindәki әmzikli şüşәni Sünbülә uzatdı. Körpә 

cәld ayaqlarından әl çәkib әmziyi tutdu. Südlü sıyığı marçıldada -marçıldada 

әmmәyә başladı. Nәnә gülümsündü. Sünbülün sünbül kimi çiyninә tökülmüş 

qızılı tellәrinә sığal çәkәrәk dedi: 

—

 

Sünbül  mәnim  ağıllı  balamdır.  Gör  һeç  nәnәsinin  sözündәn  çıxırmı? 

Anası gәlәndә ona elә gözәl һәdiyyәlәr gәtirәcәk, gәl görәsәn... 

Süsәn bacısının әlinә gözucu baxdı. Ay aman Sünbül sıyığı yarı el әmişdi. 

Elә sorurdu ki, marçıltısı otaqı başına  götürmüşdü. 

Süsәn, nimçәni qabağına çәkdi. Sıyığın ortasından baxan sarıca  gözcüyü 

һirslә qarışdırdı. Nәnәnin stola yaxın gәldiyini görüb mızıldandı: 

—

 

Mәn  bu  nimçәdә  yemirәm.  Anam  mәnә  xörәyi  һәmişә  bildirçinin 

nimçәdә verәrdi. Bildirçinli nimçәdә xörәk dadlı olur. 

—

 

Ay qızım, sәn nә yaman şıltaqsan, bu elә bildirçinli nimçәdir dә...  

—

 

Yox bildirçinli nimçә deyil! Hanı bildirçin? 

Birdәn cingilti eşidildi. Nәnә ilә nәvә eyni vaxtda başlarını döndәrdilәr. 

Çöldә, yarpaqları tökülmüş söyüdün pәncәrәyә söykәnmiş quru budaqları 

üzәrindә bir cüt sәrçә oturmuşdu. Onlar Süsәnә baxıb cikkildәşirdilәr. Nәnә 

әlini-әlinin üstünә vurub ağzına apardı. 

---

 

3 

 

—

 

Bir bax! Sıyığı yemirsәn deyә, bildirçinlәr sәndәn küsüb çölә qaçıblar. 

—

 

Küsüblәr?—Süsәn  bir  nimçәyә,  bir  dә  budaqda  oturmuş  quşlara  baxıb 

soruşdu.— Nәnә bunlar mәnim nimçәmdәki quşlardır? 

—

 

Bәs necә! Görmürsәn sәnә baxıb gileylәnirlәr. 

Süsәn istәr-istәmәz qaşığı әlinә aldı: 

—

 

Nәnә, ay nәnә, de küsmәsinlәr, bu saat yeyәrәm. Gedib anama da xәbәr 

vermәsinlәr. Bax, yeyirәm,—deyә o, sıyıq dolu qaşığı yu xarı qaldırdı. 

Nәnә isә pәncәrәyә yanaşıb quşlara dedi: 

—

 

Quşlar, ay quşlar qayıdın öz yerinizә. Süsәn dә, Sünbül dә mәnim ağıllı 

balalarımdır.  Elә  bildiniz  ki,  onlar  Meһri  nәnәlәrinin  sözündәn  çıxacaqlar! 

Di, tez olun, qayıdın öz yurdunuza. Kiş, kiş, kiş... 

Süsәn gözlәrini budaqdan çәkmir, dolu qaşığı tez-tez ağzına aparırdı. 

Quşlar nәnәnin sözü ilә qanadlarını bir-birinә çırpıb uçdular. 

Pırr, pırr... sәslәri eşidildi. Elә bu vaxt qaşıq boş nimçә yә dәyib cingildәdi. 

Süsәn nimçәyә baxdı, gülümsündü: 

—

 

Meһri  nәnә,  bir  bax,  quşlar  qayıdıb  gәliblәr,—dedi,—özü  dә  һәrә  öz 

budağına qonub. 

Baba otrafa  göz gәzdirdi: 

—

 

Tәk qorxmamısan ki?—cavab  gözlәmәdәn әlavә  etdi:—һazırlaş qızım, 

nәnәn mәni  sәnin dalınca göndәrib. Dedi ki,  get  mәnim әziz qonağımı  ertә 

ikәn gәtir, yoxsa dözә bilmәrәm. Dedim gedim dә. 

Mәrcan cәld yığışdı. Gülәri dә geyindirdi. Baba tәrәddüdlә dedi: 

—

 

Gülәr körpәdir. Bu axşam vaxtı onu  naraһat elәmә, qoy evdә qalsın. 

Mәrcan burnunu qırışdırdı, dodaqlarını büzdü: 

—

 

Axı, o da nәnәmi tәbrik etmәk istә yir. Getmәsә nәnәm inciyәr. 

Baba gülümsündü: 

—

 

İnciyәrsә, apar. Sözüm yoxdur. 

Mәrcan qalın rәsm kağızında çәkdiyi şәkli babasına göstәrdi: 

—

 

Bax,  bunu  nәnәm  üçün  çәkmişәm.  Görürsәn  necә  qәşәngdir?  Bu  ağ 

xalatlı  һәkim  nәnәmdir.  Bunlar  onun  müalicә  etdiyi  uşaqlardır.  Bu  isә 

---

 

4 

 

günәşdir. Qırmızı  günәş. Günәşsiz olmaz axı... Bunlar da günәşin tellәridir. 

Nәnәmin üstünә sәpәlәnib, onu tәbrik etmәk istәyir. 

Baba gözlüyünü düzәldib diqqәtlә şәklә baxdı.   

—

 

Bilirsәn, nә üçün belә çәkmişәm? Axı nәnәm deyir ki, ömrümün axırına 

kimi bu ağ xalatı әynimdәn çıxarmayacayam, һәmişә işlәyәcәyәm. Xalatı da 

geyinir ki, bax, bu uşaqları müalicә elәsin. 

Baba dilini marçıldatdı: 

—

 

Bәһ-bәһ, bәһ-bәһ, Mәrcan qızım, nә  yaxşı tapmışsan!—O, şәkli sәliqә 

ilә  qatlayıb  cibinә  qoydu.—Di  yaxşı,  qızım,  daһa  yubanma,  vaxt 

keçir,—deyә Mәrcanı tәlәsdirdi. 

Mәrcan Gülәri qucağına aldı. Baba, cib dәftәrini çıxarıb bir vәrәq qopardı. 

Qәlәmini sazlayıb yazmağa başladı. 

Mәrcanla Gülәr burnunu stolun kәnarına dayayıb gözlәyirdi. 

—

 

Baba, nә yazırsan? 

—

 

Qulaq  as,  oxuyum:  «Tülkü  lәlә  gәldi,  dil  tökdü,  ay  pipiyi  qan,  gözlәri 

mәrcan balanı oğurlayıb apardı». 

Mәrcan atılıb-düşdü. Әllәrini bir-birinә vuraraq çığırdı: «Tapdım, tapdım. 

Bilirәm bunu kimә  yazmısan. Qoy bizi axtarsınlar».  

Hәr üçü—baba, nәvә vә muncuqgöz Gülәr küçәyә çıxdılar. 

Uzaqda, saһilin işıqları dәnizdә әks  edirdi. Bu işıqlar elә bil qaranlıq payız 

sәmasının  parlaq  ulduzları  ilә  yarışırdı.  Körpüdә  cәrgә-cәrgә  dayanmış 

gәmilәrdәki  elektrik  lampaları  tez -tez  yanıb  sönürdü.  Bir  az  o  tәrәfdә  Qız 

qalası  ucalırdı.  Qala  başındakı  tonqalın  alovu  bu  gün,  bu  külәksiz  payız 

axşamında daһa gur yanırdı. 

Mәrcanla  babası  funikulyorun  dağüstü  stansiyasına  gәldilәr.  Axşamın 

soyuq nәfәsi Mәrcanın açıq yaxasından içәri dolub bo ynunu oxşayır, xırdaca 

tellәri  ilә  әylәnirdi.  Gülәr  başını  Mәrcanın  sinәsinә  qısmışdı,  dinmәzcә 

tramvayın qalxmasını  gözlәyirdi. Payız nәsimi  pillәkәnin  yanlarında bitmiş 

sәnubәr  kollarının  tikanlı  yarpaqları  ilә  pıçıldaşırdı.  Baba  Mәrcana  sarı 

әyildi: 

---