Əliquliyev R. M. 1, Mahmudov R.Ş
Yüklə 224,65 Kb. Pdf görüntüsü
|
İnformasiya cəmiyyəti problemləri, 2016, №2, 3–18
www.jpis.az 13 beynəlxalq səviyyələrdə birgə tədqiqat layihələri həyata keçirir. HIIG fundamental və empirik tədqiqatlar aparmaqla informasiya cəmiyyətinin imkanları və problemləri ilə bağlı yeni ideya və təkliflər irəli sürür. Berkman İnternet və Cəmiyyət Mərkəzi (Berkman Center for Internet & Society, BCİS) Harvard Universitetinin nəzdində fəaliyyət göstərən tədqiqat qurumudur [41]. Hüquq profilli mərkəzin əsas missiyası kiberməkanın xüsusiyyətlərini – inkişaf tendensiyalarını, dinamikasını, norma və standartları ilə bağlı problemləri öyrənməkdir. O cümlədən burada şəxsi həyatın toxunulmazlığı, intellektual mülkiyyətin qorunması, kontentin və elektron kommersiyanın idarə edilməsi məsələləri araşdırılır. Mərkəzdə “Rəqəmsal media hüququ”, “İnternet və demokratiya” kimi tədqiqat layihələri həyata keçirilmişdir. Mərkəzin İnternet portalında müəllim və tələbələr, sahibkarlar, hüquqşünaslar, proqramçılar üçün mühazirələri dinləmək və sərbəst müzakirə aparmaq imkanları yaradılmışdır. BCİS həmçinin elmi konfranslara və digər toplantılara sponsorluq edir. Kanada İnternet Siyasəti və İctimai Maraqlar Klinikası (Canadian Internet Policy and Public
tədqiqat mərkəzinin məqsədi ölkədə texnologiyalarla bağlı ədalətli və tarazlaşdırılmış siyasətin hazırlanması prosesinə elmi dəstək verməkdir. Başqa sözlə, bu mərkəz ölkədə texnologiyalarla hüquq sisteminin qovşağında yaranan müxtəlif problemlərlə bağlı cəmiyyətin maraqlarını təmsil etmək missiyasını daşıyır. CIPPIC müntəzəm olaraq Kanadanın parlament komitələrində, həmçinin müxtəlif məhkəmə orqanlarında ekspertiza qurumu kimi təmsil olunur. Bundan başqa, bu qurum İnternet İdarəçiliyi Forumunun tədbirlərində fəal iştirak edir. Bu tədqiqat mərkəzi fiziki və hüquqi şəxslərə konsultasiya xidməti göstərir, müxtəlif hüquqi məsələlərlə bağlı ictimaiyyət arasında maarifləndirmə tədbirləri həyata keçirir, eləcə də, tədris fəaliyyəti ilə məşğul olur. Hindistanda fəaliyyət göstərən İnternet və Cəmiyyət Mərkəzi (The Centre for Internet and Society, CIS) İnternet və digər rəqəmsal texnologiyalarla bağlı multidistiplinar tədqiqatlar aparan qeyri-kommersiya təşkilatıdır [43]. Mərkəzin fəaliyyət istiqamətləri vətəndaşlar üçün rəqəmsal biliklərin əlyetərliliyi, intellektual mülkiyyət hüquqlarının qorunması, İnternetin tənzimlənməsi, telekommunikasiya islahatları, rəqəmsal konfidensiallıq və kibertəhlükəsizlik kimi sahələri əhatə edir. CIS həmçinin İnternet və rəqəmsal media texnologiyaları vasitəsi ilə cəmiyyətdə baş verən sosial və mədəni proseslərin, transformasiyaların tədqiqinə xüsusi diqqət yetirir. Stenford Universitetinin hüquq fakültəsində təşkil edilən İnternet və Cəmiyyət Mərkəzi (Center for Internet and Society (CIS) at Stanford Law School) alimləri, qanunvericiləri, tələbələri, proqramçıları, təhlükəsizlik üzrə mütəxəssisləri özündə birləşdirir [44]. Mərkəzdə texnologiyaların hüquqi aspektləri ilə bağlı, o cümlədən söz azadlığının təmin edilməsi, şəxsi həyatın toxunulmazlığı, innovasiyaların tətbiqi sahəsində araşdırmalar aparılır. Burada hüquq fakültəsinin tələbələri və geniş ictimaiyyət hüquq, texnologiyaların və ictimai maraqların qovşağında meydana çıxan siyasi məsələlərin analizi, eləcə də müvafiq tədris materialları ilə təmin edilir. Bu mərkəz habelə bir sıra ictimai tədbirləri, o cümlədən elmi konfransları, seminarları maliyyələşdirir. Nexa (latın dilində “əlaqəli əşyalar” mənasını verir) İnternet və Cəmiyyət Mərkəzi (NEXA Center for Internet and Society) Turin Politexnik Universitetinin (İtaliya) idarəetmə və hesablama texnikası kafedrasında yaradılıb [45]. Elmi tədqiqat müəssisəsi kimi fəaliyyət göstərən mərkəzdə informasiya cəmiyyəti və İnternet multidistiplinar yanaşma əsasında – texnoloji, hüquqi və iqtisadi aspektlərdə tədqiq edilir. Bu elmi tədqiqat mərkəzi Avropa Komissiyası, milli və yerli hakimiyyət orqanları, biznes qurumları və digər təsisatlarla birgə fəaliyyət göstərir. Mərkəzin əsas məqsədi İnterneti xarakterizə edən əsas amilləri, onların dinamikasını və cəmiyyətə təsirini öyrənməkdir. Oksford Universitetində İnternetin sosial nəticələrini araşdırmaq məqsədi ilə Oksford İnternet İnstitutu (Oxford Internet Institute, OII) təsis olunub [46]. OII ən müxtəlif elm sahələrini, o cümlədən politologiya, sosiologiya, coğrafiya, iqtisadiyyat, fizika və fəlsəfəni əhatə edir. Bu institutda İnternet mühitini tədqiq etmək üçün geniş spektrli metodlardan və informasiya İnformasiya cəmiyyəti problemləri, 2016, №2, 3–18
14 www.jpis.az mənbələrindən istifadə olunur. OII-nin nəşr etdirdiyi kitab və jurnallarda şəxsi həyatın toxunulmazlığı və təhlükəsizliyi, elektron dövlət və elektron demokratiya, virtual iqtisadiyyat, informasiya etikası, “ağıllı şəhər”, onlayn oyunlar, böyük verilənlər, İnternet-coğrafiya, rəqəmsal məhdudiyyətlər, rəqəmsal humanitar elmlər, Vikipediya kimi mövzular üzrə tədqiqatların nəticələri təqdim olunur. Tayvanda informasiya cəmiyyətinin formalaşmasına, informasiya texnologiyalarının innovativ tətbiqinə, biliklər iqtisadiyyatının inkişafına elmi dəstək vermək məqsədi ilə İnformasiya Sənayesi İnstitutu (Taiwan Institute for Information Industry, TIII) yaradılıb [47]. İnstitut həmçinin ölkənin iqtisadi inkişafı üçün İqtisadiyyat nazirliyi və İKT üzrə aparıcı müəssisələr arasında əlaqələndirmə və elmi dəstək funksiyasını yerinə yetirir. Tayvanın İKT sənayesi üzrə qlobal rəqabət qabiliyyətinə nail olmasında bu institutun fəaliyyəti çox yüksək qiymətləndirilir. TIII-nin tərkibində “ağıllı” şəbəkə sistemləri, innovativ tətbiqlər və servislər, data analitika, kibertəhlükəsizlik, elektron təhsil üzrə departamentlər fəaliyyət göstərir. ABŞ-da yaradılan Berkli İnformasiya cəmiyyəti mərkəzi (Information Society Center in
Mərkəzin tədqiqat şurasının rəhbəri informasiya cəmiyyətinin görkəmli tədqiqatçısı M.Kastelsdir. Tədqiqat mərkəzinin əsas fəaliyyət istiqamətləri aşağıdakılardır:
qlobal informasiya cəmiyyətinin problemləri və onların həlli modelləri;
sosial sferada İKT-nin tətbiqi;
bərabər sosial imkanların artırılması. Çikaqoda fəaliyyət göstərən İnformasiya, Cəmiyyət və Siyasət Mərkəzində (Center for Information, Society and Policy, CISP) informasiya texnologiyalarının inkişafı ilə əlaqədar aktuallaşan informasiyanın təhlükəsizliyi və konfidensiallığı problemləri ilə bağlı multidistiplinar tədqiqatlar aparılır [49]. Bu mərkəzdə kompüter elmləri üzrə alimlərin, psixoloqların, hüquqşünasların, biznes ekspertlərinin və s. mütəxəssislərin təcrübəsi birləşdirilir. Cənubi Koreyanın İnformasiya Cəmiyyətinin İnkişafı İnstitutu (Korea Information Society
Cənubi Koreyanın tanınmış ekspertlərindən ibarət aparıcı beyin mərkəzi kimi ölkə həyatında müsbət dəyişikliklərin, imkanların, nailiyyətlərin əldə edilməsi üçün səy göstərir. Bu institut Cənubi Koreyanın İKT sənayesi sahəsində dünyanın aparıcı ölkələrinə çevrilməsində mühüm rola malikdir. Hazırda institut öz tədqiqat səylərini ölkədə informasiya cəmiyyətinin, informasiyalaşdırmanın, kreativ iqtisadiyyatın, telekommunikasiya sektorunun, elektron medianın gələcək inkişafına yönəldib.
Hazırda dünyanın müxtəlif ölkələrində informasiya cəmiyyətinin multidistiplinar elmi problemlərinə həsr olunmuş bır sıra nüfuzlu jurnallar dərc olunur. Həmin jurnallarda informasiya cəmiyyətinin müxtəlif aspektləri ilə bağlı aparılan nəzəri və empirik tədqiqatların nəticələri dərc olunur. İlk belə jurnal 1981-ci ildə ABŞ-da təsis edilmişdir. “The Information Society” (“İnformasiya cəmiyyəti”) adlanan bu jurnalda İKT-nin cəmiyyət həyatına təsirinin dərk edilməsi və analizi, müvafiq sahə üzrə konseptual və strateji sənədlərin, metodoloji yanaşmaların, müxtəlif tendensiyaların (sosial transformasiyaların, mədəni xüsusiyyətlərin dəyişməsinin və s.) müzakirəsi ilə bağlı məqalələr çap olunur [51]. Springer-in nəşrlərindən olan “Universal Access in the Information Society” (“İnformasiya cəmiyyətində universal giriş”)
jurnalı informasiya cəmiyyəti texnologiyalarının layihələndirilməsi, işlənməsi, qiymətləndirilməsi, istifadəsi və təsirləri, habelə ümumi əlyetərliliyi asanlaşdıran və genişləndirən standartlaşdırma, siyasət və digər qeyri-texnoloji məsələləri ilə bağlı Yüklə 224,65 Kb. Dostları ilə paylaş:
|