16
– Yox, yox Senti belə işlərə yol verməz. O, burada heç də pis
tərbiyə almamışdır. Onun həyata münasibəti doğurdan da bu
cür inkişaf edə bilərmi? Pentan, Senti öz cızığından çıxarmı?
Pentan əlini daraq kimi edib çalgümüşü saçlarını bir neçə
dəfə sığalladı. Baxışlarını Lizanın başının üstündən bir
xeyli divarda gəzdirib boğazını arıtladı və sonra sanki öz
gəncliyini xatırlayıb sinəsini vüqarla qabartdı, azca hiss
olunacaq qürurla:
– Ah Liza, Liza, axı o, sağlam bədənli, özü də qəşəng oğ
landır. Parisdə əyyaşlığın qurbanı olmuş bəzi qadınlar onu
yoldan çıxara bilərlər. Senti kimi gözəl, qəşəng, təmiz ürəkli,
hələ o qədər də dünya görüşü olmayan, şəhər mühitinə yenicə
düşmüşlər onlara çox lazımdır. Bizsə Sentiyə daha çox pul
göndərsək, onlar pullu bir gənc üçün bu işi daha tez görərlər.
Pentanın son sözlərindən hədsiz dərəcədə həyəcanlanan
Liza bir qədər duruxdu. Onun mavi gözlərindən kimə qar
şı isə kin və qəzəb duyulurdu. Hiss olunurdu ki, ürəyində
nəyisə fikirləşir, nə barədə isə götürqoy edir. Sanki kim isə
indi onun istəkli oğlunu əlindən alacaqdı. Kim isə ona göz
dağı vermək üçün Senti ilə bir məşuqə kimi şirinşirin söhbət
edəedə gəlib onun yanından keçəcəkdi. Elə bil ki, onu günah
sız olduğu halda günahkarcasına kötəkləmişdilər. Nəhayət, o,
bir qədər özünü topladı və hiddətlə:
– Doğurdan a… Birdən o şeytan məkrlilər balamı yoldan
çıxararlar, ürəyimi dağlayarlar. Bircə əziz balamı əlimdən
alarlar, onu məndən üz çevirməyə məcbur edərlər ey.
Arvadının əsəbiləşdiyini görən Pentan həlim bir səs ilə onu
sakitləşdirməyə çalışdı:
– Əsəbiləşmə, arvad. Görünür, sən hələ Sentini yaxşı tanı
mırsan. O biz düşündüyümüz şeylərin heç birinə məhəl qoy
maz. O, qeyrətli, ataana, namus qədri bilən oğuldur. O, heç
17
bir şeyi ölçübbiçməmiş, bizlə məsləhətləşməmiş etməz. Əbəs
yerə özünü həyəcanlandırırsan. Bu sənin səhhətinə də pis təsir
edə bilər. Senti ağıllı oğlandır. Kim onu bizdən üz çevirməyə
məcbur edə bilər? Öz övladlıq şərəfini qorumaq istəyən oğul
öz şərəfini də qorumalıdır.
Pentanın bu sözlərindən bir qədər sakitləşən Liza yenə də
öz qəzəbini boğa bilmirdi. O, boğuq bir səslə dilləndi:
– Düzdür, Senti heç də bizə qarşı pis övlad olmamışdır.
Bunu mən də etiraf edirəm. Amma hansısa canıyanmış onu
bizim əlimizdən ala bilər. Vallahi ondan sonra tutaram o
ifritələrin birçəyindən Parisin o daş döşənmiş küçələri boyu
o baş bu başa o qədər sürüyərəm ki, çığırmağa da macal tap
mazlar.
O öz hiddətinin bir hissəsini bu sözlərlə bəyan etdirdikdən
sonra artıq tamamilə sakitləşmişdi. Hətta birdənbirə bu qədər
əsəbiləşdiyinə görə deyəsən bir qədər də peşman olmuşdu.
Axı, belə bir vəziyyət yalnız adicə bir söhbətdən sonra yaran
mışdı.
Özünün hər cür hisslərinə öz iradəsi ilə qalib gəlməyi ba
caran Pentan hələ də öz əvvəlki sakit görkəmini saxlaya bil
mişdi. Özündə qüvvətli iradə tərbiyə etmiş hər bir insan sakit
həyat sürə bilər. Pentan özündən tamamilə arxayın idi. O, ar
vadının qayğısına qalaraq sözə başladı:
– Yaxşı, arvad, bəsdir bu qədər özünü yordun. Senti elə oğul
deyildir ki, əyyaşlığa qurşansın, pozğunluq etsin, dərslərinə
fikir verməsin. Yox, arvad, sən onun daxili aləmini yaxşı ta
nımırsan, həyata münasibətini düzgün qiymətləndirmirsən.
Sənin belə fikirlər yürütməyin bizi də, Sentini də təhqir etmək
deməkdir. Bax əgər o sənin bu dediklərinin yarısını belə eşit
səydi üzdən bildirməsə də, ürəkdən səndən inciyərdi, Liza.
18
Liza Pentanın bu sözlərindən sonra özünü bir qədər gü
nahkar kimi hiss etdi. Üzünün zərif ağ dərisindən yüngülcə
sezilən gözünün altındakı göy damar daha aydın nəzərə çarp
mağa başladı. O, bir qəbahət işlədib sonra öz qəbahətini etiraf
edən şəxslər kimi yavaş və titrək səslə baxışlarını bir nöqtəyə
dikib dilləndi:
– Dilimağzım qurusun, ilahi, niyə mən Sentinin haqqında
elə fikirlərə düşdüm?
Baxışlarını Pentana dikərək daha da titrək səslə:
– Pentan, mənim allahım, keç mənim günahlarımdan. Do
ğurdan da, heç özüm də hiss etmədən mən Sentini də, səni də
bu fikirlərimlə təhqir etmişəm. Keç mənim günahlarımdan,
Pentan!
Arvadının belə incəqəlbliliyi, hər sözə belə emosional mü
nasibəti Pentanı bir qədər mütəəssir etdi. Pentan ona daha
mərhəm bir hisslə baxıb bir baxışla qəlbini almaqla yanaşı,
həyatda həmişə ona arxa olduğunu da bildirdi. Bir kişi kimi
bir qədər riqqət və ehtirasla onu özünə tərəf çəkib yanaqlarını
oxşadı və başını sığalladı. Onda xoş əhvalruhiyyə yaratmaq
üçün şən bir səslə:
– Yaxşıyaxşı sən nə qəbahət işlətmisən ki, günahından da
keçim. Övladlarının gələcəyini düşünən bütün valideynlər
kimi, sən də öz övladının həyatda xoşbəxt olmağını istəyirsən.
Bunun üçünmü günahkar olduğunu etiraf edirsən? Bunun
üçünmü məndən günahlarının bağışlanmağını xahiş edirsən?
Kaş bütün günahkarlar övladının doğru yoldan yayına bilə
cəyini sözlə ifadə etmiş olaydı.
Dünyada ən xoşbəxt insan odur ki, öz təmiz ürəyinə ləkə
düşə biləcəyindən qorxur. Pentan da Lizanın belə saf qəlbli
olduğunu lap gənclik vaxtlarından hiss etmişdi. Odur ki, han
sı bizə məlum olmayan instinktin nəticəsindəsə söyləyəcəyi
19
sözlərin hökmən arvadının könlünü alacağını, gümrahlandı
racağını bilib dedi:
– Özüm yaxşı bilirəm ki, sənin qəlbin saf uşaq qəlbindən də
məsum və təmizdir, mənim xanımım. Düşündüklərini demək,
qəlbindən keçənləri bəyan etmək səni mənim üçün daha da
yaxın etmişdir. Qiymətli bir üzüyü tamamlayan qaş tək öz
hisslərimizlə biz də birbirimizi tamamlayırıq. İnanıram ki,
sənin düzgün məsləhətlərin məni qane etdiyi kimi, mənim də
dediklərim sənin ürəyinə yatar. Mən xoşbəxtəm ki, sənin kimi
bir həyat yoldaşı nəsibim olmuşdur.
Bu sözlərin deyilişindəki ləyaqət, incəlik, təmizlik Lizanı
öz ərindən razı, ərinin ona ancaq bir kişi gözü ilə baxmadığı
nı hiss edən bir qadın kimi qürurlandırdı. Liza hiss edirdi ki,
onlar ərarvad olmasaydılar belə, əgər birbirlərini tanıyardı
larsa, yaxşı dost da ola bilərdilər. Odur ki, qürurla Pentana
baxaraq sevincək və şən səslə dedi:
– Elə isə Sentimizə, əziz balamıza hər nə cür kömək edirsən,
et. Qoyma ki, mənim körpəm, gözlərimin işığı korluq çəksin,
yad şəhərdə yad adamların arasında sıxıntı içərisində yaşasın.
Özün yaxşı bilirsən, Pentan, o, hələ sıxıntının nə olduğunu bil
mir, pulun insan həyatında oynadığı roldan xəbərsizdir.
Pentan arvadına nikbin bir nəzər saldı. Onun alnındakı qı
rışlar sanki bir anlığa hamarlandı. Pəncərənin gözlüyünü bir
qədər qaldırdı. İçəri dolan təmiz havanı ciyərlərinə çəkib köks
dolusu nəfəs aldı. Elə bil ki, içəri təmiz hava ilə yanaşı yovşan
ların, otların da ətri doldu.
Bütün bunlardan sonra Pentan gözlərini Lizadan ayırıb
ətrafı seyr edəedə ürəyindən keçənləri söylədi:
– Hər halda pulun həyatda oynadığı roldan xəbərsiz olsa
da, onun necə qazanıldığından xəbərsiz olmaz. Sonra bir
plantasiya sahibi qüruru ilə əlavə etdi:
Dostları ilə paylaş: |