Əlisalam Bağırov Əsil insan olmaq
Yüklə 2,48 Kb. Pdf görüntüsü
|
107 etməsi onun yaşamağa hünərinin və cəsarətinin çatmama sı deməkdir. Həyatına qəsd edən kəslər ya özü özlərinin hiss və ehtiraslarını cilovlaya bilmədiklərindən qüsurla ra yol verib xəcalətlərindən bu işi tuturlar, ya da həyatda bilavasitə onun özünə də təsir edən nadanlığa, nadürüstlüyə, qarşı mübarizə aparmağa iradələrinin çatmamasına görə bu vasitədən istifadə edirlər. Hər iki hal üçün isə bu doğ ru yol deyildir. Həyatda mübarizə aparmaqla hər şeyə qa lib gəlmək və hər məqsədə çatmaq olar. Öz həyatına qəsd etmək, nadürüstlüyə yol vermək iradəsiz və axmaq adam ların işidir. Belə iradəsiz axmaqlarla biz aşağıdakı təmsildə tanış ola bilərik. Namərd hökmdarlığı o qədər artmışdı ki, Buna tab gətirməyib dovşan özün asmışdı. Şəxsiyyəti olmayan bir şələquyruq tülkü, Öz doğma anasının əmcəyini kəsmişdi. Nadanlara, nadürüstlərə qarşı mübarizə apararkən ruh dan düşmək lazım deyildir. Düşün barsız ağac meyvə verərmi, Gözsüzlər dünyada işıq görərmi? Nadanın, zalımın hökmranlığı, Düşünün insanlar, uzun sürərmi? Həyatda yaşamaq lazımdır, özü də bir insan kimi yaşa maq lazımdır. Yaşamaq çətin deyil, İnsan kimi yaşamaq çətin olmuş əzəldən. 108 Ey insanlar, verməyin həqiqəti siz əldən. Cəsarət verilib ki, işlədəsən yerində, Yerində işlənməsə inanın ki, qiyməti, Olmaz hətta zəyin də. Məhəbbəti, nifrəti qəlbinizdə boğmayın, Günəş də olsaz belə, vaxtdan əvvəl doğmayın. Məclislərdə yerini, hörmətini bil insan, Şadlananda, güləndə öz yerində gül insan. Qoy meyarın həmişə hörmətin, şanın olsun, Gördüyün əməllərə güzgü vicdanın olsun. İnsan həyatda həmişə öz həddini bilməlidir. Öz həddini bilməyənlər cəmiyyət içərisində hörmətdən və qiymətdən düşərlər. Ağıl dərk etdiyi bütün varlığın, Öz həddi, öz nisbi çərçivəsi var. Ruha qida verən laləzarlığın, Özü də olmazdı gəlməsə bahar. Günəş öz həddindən artıq isitsə, Od tutub yanardı bütün yer üzü. Bıçaq qaydasından bir qədər kütsə, Adi bir şeyi də kəsməzdi düzü. Çaylar kükrəyərək həddin aşanda. Qarşısın almağı lazım bilirlər. Ürəkdən kədəri, həddin aşanda, Yanaqdan süzülən yaşla silirlər. Bütün söylənilən bu hikmət inan, Tabedir özünə uyğun qanuna. Aşma öz həddini sən də, ey insan, Hədd aşmaq gətirər xələl adına. 109 İnsanın xoşbəxt həyatının hər günü zəhmət sərf etdiyi anlardan ibarətdir. Vaxtında və mənalı çəkilən zəhmət üz ağardar, insanın lazımi ehtiyaclarını ödəyər. Fikirlər mənalı olsa yaxşıdır, Qanqallar, tikanlar solsa yaxşıdır. Zəhmətdən axsa da alın tərləri, Elinin sərvəti bolsa yaxşıdır. Zəhmətə qatlaşmağı bacaranları, həyat heç vaxt ehti yac məngənəsində sıxa bilməz. İnsanı zəhmətə qatlaşdı ran, onu yaşadan, həyata insanlara bağlayan məhəbbətdir. Məhəbbətin saflığını qorumaq istəyirsənsə, onu alçaltma malısan. Məhəbbət hisslərin ən alisidir, Günəşdən də artıq hərarəti var. Məhəbbət hisslərin ən xalisidir, Büllurdan da təmiz lətafəti var. Onda gözəllik də, nikbinlik də var, Onda həyat eşqi tapır intişar. Məhəbbət duyğular, hisslər varlığı, Məhəbbət könüllər laləzarlığı. Məhəbbət insanın güc-qüvvəsidir. Həyatda yenilməz iradəsidir. Bütün müsbət insani hisslər içərisində məhəbbət hissinin xüsusi yeri vardır. Məhəbbətsiz ömür təsəvvür etmək olsa, onda o, ömrün həyatda itkisi böyük olardı. Məhəbbət insanı təmizliyə, nəcibliyə, gözəlliyə səsləyir. Məhəbbətlə atılan hər addımın sonunda saflıq, mübarizlik, həyat eşqi dayanır. Tikan törəyəndən gül ola bilməz, Günəş hey yansa da kül ola bilməz. 110 Desələr ürəklər biganələşsin, Ey insan övladı, bil, ola bilməz. *** Günəşsiz bəllidir olmazdı həyat, Buz kimi donardı bütün kainat. İnsan həyatının özü də inan, Eşqsiz olsaydı heç idi heyhat. Məhəbbət insanın həyatda yenilməz iradəsidir. Məhəb bətlə insan həyatda ən çətin əldə olunan arzu və istəkləri belə cəsarətlə ram edir. Məhəbbətin gücü ilə insan yeri gələndə ölümə belə qalib gəlir. Atəşli bir eşq ilə sevən kəs öz məhəbbəti yolunda Fərhad kimi lazım gəlsə, dağı belə qoparmağa hazır olar. Eşq və məhəbbətlə döyünən ürəyə qibtə etməyə dəyər. Tükənməz bir hissdir sevgi insanda, Diri sayılırmı sevgisiz can da? Eşqsiz olsaydı ürəklər, qəlblər Yaşayış olmazdı yəqin cahanda. *** Heçdir bu dünyanın, xoş ləzzətindən, Yaşamaq hissindən, məhəbbətindən, İlıqlıq duymayan durğun bir könül; Məhrumdur taleyin səxavətindən. Məhəbbət ömrü mənalandırır. Məhəbbətlə döyünən ürək sahibləri öz həyati fəaliyyətlərində həmişə nümunəvi olma ğa çalışırlar. Məhəbbətin qiyməti insanı hünərli və cəsarətli etməsindədir. Məhəbbət insana hər vaxt lazımdır. Məhəbbət insanın gənclikdə cəsarətini, ahıllıqda dəyanətini, qocalıqda müdrikliyini sübut edir. 111 Bəllidir ətri açılan gülün, Fəğanı gülədir şeyda bülbülün, Yarımla söhbətin bircə anını, Fövqündə qoymaram adi bir ilin. *** İncimə yarının gileylərindən, Büllur deyilsən ki, qırılasan sən. O gül yanaqları solmasın deyə, Oxşa saçlarını yarının şən-şən. *** Yansa da illərlə eşqin oduna, Sən xələl gətirmə eşqin adına. Eşqə xəyanətkar gözüylə baxma, Vəfalı dilbərin düşsün yadına. Məhəbbətin həddi yoxdur. O, insanı ölümlə mübarizəyə belə apara bilər. O, insanı gəncliyindən ta qocalığa qədər olan dövrlərində haqlaya bilər. Məhəbbətə ağılla hökm etmək olmaz, o hisslərin yeganəsidir ki, ağıla hökm edir. Məhəbbət gözlünü kor, ağıllını divanə, qocanı qəlbən ca van edər. Məhəbbət elə bir hissdir ki, onun əzabı da insana xoşdur. Məhəbbət ona qarşılıqlı düçar olan kəslər arasında bütün sədləri götürür, könüllərdən könüllərə körpü salır. Məhəbbətin ilk müjdəçisi gözlərdir. Gözlər həqiqətən də insanın hiss və ehtiraslarının zühuredicisidir. Min yara sağalar, min iş düzələr, Mətləbi anlayıb güləndə gözlər. Ürəyin başına qızmar köz ələr, İntizar, həsrətdə qalanda gözlər. 112 *** Tale boyun burar, fələk baş əyər, Gövhərin qiyməti qəpiyə dəyər. Könül gülzar olar, laləzər geyər, Gözlərə körpülər salanda gözlər. *** Hayqıran çaylar tək kükrəyib daşar, Qan tutan igid tək həddini aşar. Bəzən tələsiyər, bəzən də çaşar, Düşməndən intiqam alanda gözlər. *** Qəmlənər, doluxar, gülər, ağlayar, İntim duyğularla coşar cağlayar, Ürək sevindirər, ürək dağlayar, Hərdən xəyallara dalanda gözlər. Məhəbbət ləkə götürməz. Əgər sən öz məhəbbətini hər hansı bir hərəkətinlə ləkələyirsənsə, demək o, əsil məhəbbət deyildir. Əsil məhəbbətlə sevən insan öz məhəbbətinə öm rünün axırınadək sadiq qalmalıdır. Sədaqətməhəbbətin mühafizəçisidir. Sevgidə xəyanət, məhəbbətdə dönüklük deməkdir. Məhəbbətin qiyməti onun saflığındadır. Uyma hər gülruxsarə, onda etibar olmasa, Açma qəlbini yara nazənin dildar olmasa. Piyalə gözlər ki, var aşiqlərə bir bəladır, Düşərsən səhralara bəxtin sənə yar olmasa. Çatarsan vüsala sən yar olsa həmdəmin əgər, Güllə bülbül qovuşar aralıqda xar olmasa. 113 Siyah tellə oynaşan qələm qaşlı mələk ki, var, Bir anda yolun azar qəlbində qərar olmasa. Əli yarsız da qalar vəfalı yar tapanadək, Kimə lazım o nigar, onda düz ilqar olmasa. Vəfalılıq, düz ilqarlılıq məhəbbətin təmizliyinə dəlalət edir. Təmiz məhəbbətə qara yaxmaq çətindir. İnsan öz məhəbbətinin təmizliyini hər an qorumağı bacarmalıdır. Yüngül əyləncələrə meyl etmək, bir anlıq ləzzətin şirinliyinə uymaq insanın təmiz məhəbbətini hər an ləkələyə bilər. Öz təmiz məhəbbətinə ləkə düşə biləcəyindən qorx. Qarşılıq lı məhəbbətsəadət deməkdir. Ailə xoşbəxtliyi iki ürəyin birliyindədir. Ailə başçısı hörmətli gərək, Ağıllı qadını kişiyə dirək. Bir qızla evlənib həyat qurdunmu, Bir olsun gərəkdir onlarda ürək. *** Olma hər şey üstə ürəyi qara, Dostum xilaf çıxma əhdə, ilqara. Ömrünü ömürlə birləşdirəndə, Düşün ki, sonradan gəlməyin zara. Qarşılıqlı məhəbbətin qədrini bilmək lazımdır. Yalan, hiylə, ikiüzlülük qarşılıqlı məhəbbətin şübhə toxumları dır. Səmimiyyətdən uzaq ailədə qarşılıqlı məhəbbət olmaz. Səmimiyyət qarşılıqlı məhəbbəti əbədiləşdirər. Səmimi ailə məkrdən həmişə uzaq olar. Ey insan, öz səadətinin qədrini bil. Səadət heç də hər kəsə qismət olmur. O da bir yaşantıdır. Onu qazanmaq çətin, itirmək asandır. Məhəbbəti nə sədəqə 114 kimi bağışlamaq nə də qəbul etmək olmaz. Məhəbbət ürəyin hökmü ilə olmalıdır. Ürəkdən bəxş edilməyən və yaxud da qəbul olunmayan məhəbbətin sonu əzab, işgəncə və ayrılıq dır. Məhəbbət insanın elə saf hisslər toplusundan ibarətdir ki, məhəbbətə xəyanət, insanlığı təhqir etmək deməkdir. Eşqidir dünyada ən şirin nemət, Onun acısı da yaradır ləzzət. Heyf ki, qönçəyə xar da meyl edir? Kaş ki, olmayaydı bircə bu hikmət. *** Həqiqi yarına vurğun olan kəs, Özgə gülüstandan çiçək istəməz. Əgər kim özgəyə göz yetirsə, Onda onun hissi sayılır həvəs. Sevgi libas deyildir ki, onu teztez dəyişəsən. Məhəbbətin qüdrəti onun yeganəliyindədir. İnsan öz eşqini yüngül hiss və ehtiraslara qurban verməməlidir. Öz məhəbbətini həvəslə eyniləşdirmə. Həvəs bir anlıq məstliyin, məhəbbət əbədi səadətindir. Kimsələrin özünə qarşı məhəbbətindən əyləncə kimi istifadə etmək qeyrətsizlikdir. Bu başqalarının sənə qarşı lütfkarlığından, sadədilliyindən suiistifadə etməkdir. İnsan gərək hər vaxt öz nəfsini boğmağı bacarsın. Nəfsin iblis caynaqlarından qurtarmaq əsil insanlıq adını qorumaq üçün özündə hər vaxt cəsarət və hünər tap. Bir qarın yeməyin tamahıyla sən, Çalış mənliyini endirməyəsən. Bİr soyuq sevgiyə ehtiras qatıb, Könülsüz odunu söndürməyəsən. 115 Ey insan, özgə səadətini əyləncə və həvəs xatirinə puç etmək sənə yaraşmaz. Başqalarının səadətinə xəyanət in sanlıq adına ləkədir. Hər kəsin həyatda öz mövqeyi var, Hər kəsin qəlbində bir dünya yaşar. Tutduğun işlərə fikir ver ki, sən, Qoyma pis əməllər tapa intişar. *** Gül-çiçək açmazmı bülbül gəlməsə? Səma olmazmıdı quş yüksəlməsə? İnsan səadəti pozularmıdı? Yəqin uymasaydı insanlar nəfsə. Əsil məhəbbət həyatın bütün sınaqlarından saf çıxmalı dır. Həyatın keşməkeşli burulğanlarında öz təmiz adlarını qoruya bilməyənlərə məhəbbət töhfəsi layiq deyildir. Hər yetənə ürək açmaq, hər yetənə sevirəm demək məhəbbəti cılızlaşdırmaq, ucuzlaşdırmaqdır. Məhəbbətin saflığını qo rumaq elə öz şəxsiyyətini qorumaq deməkdir. Şəxsiyyətini və mənliklərini qiymətləndirə bilməyənlər məhəbbəti də qiymətləndirməyi bacarmazlar. Qəlbində saf hisslər yaşa danlar əsil məhəbbətlə sevə bilərlər. İlk baharın gəlişində, Mən hərarət istəyirəm. Nazlı qızın gülüşündə, Xoş lətafət istəyirəm. Məsum, təmiz ürəklərdə, Arzularda, diləklərdə, Mələksima mələklərdə, Saf məhəbbət istəyirəm. 116 Əhdi peyman bağlayanda, Eşq əmanət saxlayanda. Qüssə, ələm haqlayanda, Mən dəyanət istəyirəm. İnamsız məhəbbətin ömrü uzun olmaz, demək o, əsil mə həbbət deyildir. Məhəbbət olan yerdə inam birinci şərtdir. İnamistək yaradır. İnamsızlıq insan ömrünün əzab və işgəncələr içərisində keçməsinin başlıca səbəbidir. İnam sız ürək müəyyən bir qərara gələ bilməz və daim sıxıntı içərisində qalar. İnamsız qurulan ailə qum təpəsi kimidir, adicə bir titrəyişdən uçulub dağıla bilər. Ürəyində inam olub öz sevdiyi ilə qovuşanların isə həyatı şən keçər. Bir az təkəbbürlü, bir az məst olar, Sevdiyi oğlanla nişanlanan qız. İnamlı, ürəkli və sərbəst olar, Sevdiyi oğlanla nişanlanan qız. Qəlbində qüssədən, qəmdən iz olmaz, Yarıyla görüşü ona söz olmaz, Hicranın odundan qəlbi köz olmaz Sevdiyi oğlanla nişanlanan qız. Açılar günbəgün qönçə gül kimi, Bənzi gözəlləşər dümağ tül kimi, Sevinər, şadlanar, tuti dil kimi, Sevdiyi oğlanla nişanlanan qız. Əsil məhəbbətin ürəyə bir yolu var, içəri girən kimi o da bağlanır. Əsil məhəbbət heç vaxt unudulmur. Əsil mə həbbətlə birbirini sevənləri yalnız ölüm ayırar. 117 Aşiqə gözəldir öz yarı əzəl, Öz yarı yolunda olar o, məşəl. Dilbər öz yarını sevirsə əgər, Yalnız ölüm olar bu yolda əngəl. *** Dünya üzükdürsə, qaşı insandır, İnsan gövhərdirsə, şöləsi candır. Parlayan gövhərin zövqündən yüksək, Vurğunu olduğun, gözəl canandır. Əsil məhəbbətlə sevən aşiqə, öz dilbəri hər şeydən üs tündür. Aşiq öz dilbəri yolunda həmişə can fəda etməyə belə hazırdır. Onu bu yoldan heç bir şeylə çəkindirmək ol maz. Əsil məhəbbətlə sevənlərə dünya malı ilə hökm etmək olmaz. Öz məhəbbətində dünya malına uyanların sevgisi həvəsdir. Tamahla sevgi bir çərçivəyə sığmaz. Məhəbbətin saflığını yalnız saf və təmiz hisslərlə qorumaq olar. Dünya malına möhtac olanlar öz məhəbbətlərinin saflığını qoruya bilməzlər. Aşağıdakı bir təmsilə nəzər salaq. Çaqqalı evləndirmək vaxtı gəlib çatmışdı, Doğurdan da, artıq o böyüyüb boy atmışdı. Gözaltı eyləmişdi dovşanın qızın çaqqal, Atasısa deyirdi: – Canavarın qızın al. Dovşan kimdir ax lütün biri lüt deyil? Bilirdim olacaqdır sənin axırın veyl. Canavarın qızıyla edəcəyəm toyunu, Elə bircə sürüdür qapısında qoyunu. Tək dovşanın evinə dəyər onun maşını, Nə məhəbbət, nə sevgi itirmisən başını? Tamah güc gəldi, çaqqal oldu sərvətə möhtac, Dünya malı üstündə quruldu bir izdivac. 118 Hər hansı bir məqsədlə qurulan ailədə riyakarlıq, iki üz lülük, yalan hökmranlıq edər. Məqsədli qurulan ailə xoş bəxtlikdən çoxçox uzaqdır. Belə ailələrin sonu puçdur. Yalnız təmiz məhəbbətlə qurulan ailədə səadət bərqərar olar. Yalnız təmiz və qarşılıqlı məhəbbət xoşbəxtliyin açarı dır. Vüsalın şirinliyi hicranın acılığı qədərdir. İnsan qarşısı na çıxan maneələrlə mübarizə aparmağı bacarmasa, vüsala çata bilməz. Vüsalın şirin nəşələrindən həzz almaq üçün yeri gələndə hicranın acı günlərinə də dözmək lazımdır. Vüsalla hicran daim birbirini izləyən proseslərdir. Yalnız sevən ürəklər bu proseslər burulğanında ləngər vurarlar. Ziddiyyət artarsa, çevriliş olar Əksliklər olmazsa idrak süst qalar. Baxıb bir-birinə zidd əməllərə, Deyərdim bunların əlaqəsi var. *** Qönçə dodaqlara al yanaq yarar, Bülbüllər gül üstə fəğan qoparar. Məhəbbət töfhəsi ömürdə yoxsa, Sənin varlığının nə mənası var. İnsanın həyatda gündəlik rastlaşdığı canlı və cansız var lıqlar onun üçün adiliyə çevrilə bilər. Lakin daim yenilik axtaran insan üçün adiləşmək sözü yaddır. Əsil məhəbbət də adiləşməməlidir. İnsanın əsil məhəbbətinin gücü vü salın şirinliyindən sonra da azalmamalıdır. Əksinə, vüsal şirinliyindən sonra birbirini sevən kəslər arasında mehri banlıq və ülfət artmalıdır. İnsan əsil məhəbbətlə sevdiyi nin bütün hiss və ehtiraslarına qarşı biganə olmamalıdır. Sevdiyinin bütün sevinci kədəri sənin şadlığın, iztirabların deməkdir. 119 Qartal oylağında sar ola bilməz, Hər aşiq vəfalı yar ola bilməz. Sevginin, dostluğun, vəfalılığın. Qarşısın heç sərvət, var ala bilməz. *** Qəzəb kükrəyərmi səbəb olmasa, Gözdən yaş çıxarmı ürək dolmasa? Bülbül gülüstanı tərk eyləyərmi, Söyləyin çəmənzar, çiçək solmasa? Sevgi ilə döyünən ürəyin ritmləri səadət soraqlıdır. Sev gi ilə döyünən ürəyə qibtə etməyə dəyər. Yüksələn zirvələr qarsız olmasın, Ağaclar meyvəsiz, barsız olmasın. Təmənna edirəm ulu tanrıdan, Həyatda insanlar yarsız olmasın. Əsil aşiqlər məhəbbət yolunda maneələrə sinə gərməyi bacarmalıdırlar. Məhəbbət yolunun yolçuları cəsarətli və sədaqətli olmalıdırlar. Xəyanətə uyan aşiqlərin son qisməti acı göz yaşları olar. Hər kəs həyatda olduğu kimi görünməyə çalışmalıdır. Riyakarlığın, yalanın, boş tərifin ömrü üzün olmaz. Əsil məhəbbət yolçuları adiliyə uymamalı, öz saf məhəbbəti uğrunda mübarizə aparmağı bacarmalıdırlar. Məhəbbətdə süniliyin son nəticəsi acı uğursuzluq olar. Aşa ğıdakı bir təmsilə nəzər salaq. Turş alça dərman, boya çəkib qızartdı üzün, Budaqda şəstlə durub təriflədi öz-özün. Ay beləyəm, filanam mənim də öz adım var, Hər meyvənin öz dadı, mənim də öz dadım var. Deyib axır ki, tapdı bir müştəri özünə, Dərilib yeyilincə sığal çəkdi üzünə, Turşluğunu görüncə üdərən də atdı onu, Hər kəs axır tanınır geysə də min cür donu. Əsil məhəbbətlə sevən insanlar ömrü boyu öz məhəb bətlərinə sadiq olmalıdırlar. Məhəbbətdə hər iki tərəfin sev gisi əsas şərtdir. Birtərəfli sevginin ömrü uzun olmaz. Ca vabsız məhəbbətin yanğısı çox olar. Üzünü tutma kənara, Bir anlıq dayan dilbərim. Dərdimə eylə sən çarə, Qəlbimi duyan dilbərim. Gözlərin ulduza bənzər, Dəyməsin sənə bəd nəzər. Gedişin canımı üzər, Ol mənə həyan dilbərim. Sən məni sevdaya saldın, Başımdan əqlimi aldın. Sinəmi oxlara çaldın, Edirəm bəyan dilbərim. Məhəbbət insan hisslərinin tacıdır. Məhəbbətin hicran əzabları belə adi günlərdən xoşdur. _______________ Yüklə 2,48 Kb. Dostları ilə paylaş:
|