11
Doğrusa əhdinə, sözünə insan,
Özündən heç vədə olmaz bədgüman.
Gül əgər əhdinə möhkəm olsaydı,
Töhməti olmazdı və varsızlıqdan.
***
Bir qəlbə toxundum bilmədən dünən,
Sızladım o günü özüm də qəlbən.
Kiçicik dilimin ucundan o gün,
Duydum ki, iki qəlb incitmişəm mən.
İnsan öz daxili hissləri üzərində hakimlik etməyi ba
carmalıdır ki, öz təmiz hisslərinin qələbəsini təmin etsin.
Öz hərəkətlərinə cavabdehlik edə bilməyən kəs əsil insan
lıqdan uzaqdır. Yaxşı olar ki, öz həddini və qiymətini bilib
ləyaqətini və mənliyini qorumağı bacarasan. Əks təqdirdə,
halın aşağıdakı təmsildəki kimi olar.
Yağışın təsirindən dağ çayı aşıb daşdı,
Sahilləri götürüb məcrasını da aşdı.
Bundan qürrələnərək dedi: – böyük çayam mən,
Sayəmdə qoy sulansın yamac, meşə, çöl, çəmən,
Lakin bu çox çəkmədi, yağış kəsdi, su yatdı.
Suyu azalan kimi çayın da səsi batdı.
İnsanın daxilində iki hiss daim birbiri ilə mübarizə apa
rır. Çalışmaq lazımdır ki, daim müsbət hisslərin mənfi hislər
üzərində qələbəsi təmin edilsin. Əsil insan ona verilən ömür
payının qiymətimi bilməlidir. Ataların belə bir misalı var:
“vaxt qızıldan qiymətlidir”, keçilən an geri qayıtmaz. Vaxtı
faydalı əməyə, istirahətə, ailə münasibətlərinin həllinə və
digər işlərə düzgün bölmək lazımdır.
12
Yaşamaq istəsən ömrü firavan,
Öz işinə cavabdeh ol, ey insan.
Ömürdən illərim ötdükcə gördüm,
Qızıl qimətliymiş keçən hər bir an.
Doğurdan da fikirləşəndə adam hiss edir ki, bir yaşamlıq
ömür payı həyatın şirinliyinə görə insan üçün çox azdır, la
kin nə etmək olar, təbiətin bu hədiyyəsi ilə kifayətlənməkdən
başqa hələlik özgə əlacımız yoxdur. Biz olsaolsa yalnız fi
ziki və mənəvi inkişafımızı düzgün istiqamətləndirib bizə
verilən ömür payını bir qədər uzada bilərik. Lakin bütün
bunlar öz yerində, indi keçək məsələnin o biri tərəfinə.
Ömür var çox qısa olub, xatirələrdə yaşayır, əbədiyyətə
qovuşub. Ömür var uzun olub tarixin heç bir səhifəsinə
düşməyib. Bunu nə ilə əlaqələndirmək olar? Əlbəttə ki,
vaxtı düzgün qiymətləndirib onun müəyyən hissəsini icti
mai faydalı əməyə sərf etməklə. Əks təqdirdə, düşünmədən
gördüyün işin səmərəsi olmaz, əlin boşa çıxar, axmaq
vəziyyətə düşərsən, aşağıdakı təmsildə olduğu kimi.
Yatmışdı lehməli bir göldə camış,
Kölgəlik salmışdı üstünə qamış.
Bu yerdə bir vağ da dövrə vururdu,
Onun təpəsində yuva qururdu.
Ötüşdü bir neçə saat aradan,
Durub uzaqlaşdı camış oradan.
Xeyirsiz işindən kədərləndi vağ,
Faydasız iş görən sayılar axmaq.
Doğurdan da, düşüncəsiz və səmərəsiz iş heç kəsə fay
da verməz. Özünün və başqalarının səadəti üçün səmərəli
zəhmət çəkib ondan həzz almağı bacarmaq lazımdır.
13
Heç kəsin qiymətin itirmir zaman,
Əbədi yaşayır qurub yaradan.
Sənə illər qədər uzun görünsün,
Ömründən sərfəsiz keçən bircə an.
Ey insan, sən başqaları ilə öz şadlığını bölməyi bacar
malısan ki, başqaları da sənin kədərinə yeri gələndə ortaq
olsunlar. Öz səadətini halal zəhmətinlə əldə etməyə çalış, o
zaman qəlbin rahat, vicdanın sakit olar. Unutmamalısan ki,
zəhmətsiz heç bir səadət əldə etmək mümkün deyildir.
Zəhmət üz ağardır demiş atalar,
Doğrudur bilin ki, doğru söz yaşar.
İnan ki, tapmazsan zəhmətsiz ruzi,
Yanmasa olmazdı ocağın közü.
Qoxlamaq istəsən ətirli gül sən,
Gəzib gülüstanı taparsan hökmən.
Balıq əti yemək düşsə könlünə,
Gərək ki, çırmanıb girəsən gölə,
Gedib bal yesə də zəhmətsiz ayı,
Sancılmaq da olur dübarə payı.
Zəhmətlə qazansan bir parça çörək,
Xoşdur o çörəyi yavan da yemək.
Əsil insan öz həyatını xoşbəxt qurmaq üçün hökmən
mübarizə etməyi bacarmalıdır. Əks təqdirdə, xoşbəxtlik on
dan ömrü boyu uzaq qaçmış olar.
Xəstəlik var isə əlacı da var,
Bacaran arzuya, istəyə çatar.
Həyata layiqli o insandır ki,
Ömrünə, gününə səadət qatar.
14
Həyatın təzadlı dalğaları arasına düşmüş insan yalnız
öz səyi nəticəsində müəyyən mövqe tuta bilər. Mövqeyi
nin yaxşılığı isə onun işə necə yanaşmasından asılıdır. Əsil
insan yaxşını pisdən seçməyi bacarmalıdır. Ümumiyyətlə
götürdükdə, həyat özü mübarizə deməkdir.
Tale nə bəxşeyiş veribsə sənə,
Bəsdir daha ondan pay umma yenə.
Mətin insansansa mübarizəylə
Zaman gərdişinə sən də gər sinə.
İnsan öz səadəti üçün var qüvvəsi ilə mübarizə aparma
lıdır. Həyatla mübarizə insanı kamilləşdirir, mətinləşdirir,
sönük arzulardan uzaqlaşdırır, xoşbəxtliyə, daha yaxşı yeni
gələcəyə səsləyir. Ağıllı kəslər ictimaiyyət, ailə içərisində
də öz həyatını məqsədyönlü qurmağı bacarır. Xoşbəxtliyi,
səadəti özündən, ailəsindən uzaqlaşmağa qoymur. Səbir
və təmkinlə görəcəyi işləri əvvəlcədən planlaşdırır, özü
üçün müsbət mənada həll edir. Elə xoşbəxt yaşamağı ba
carmaq da, həyatını düzgün qurmaq da məhz bu deməkdir.
Ümumiyyətlə, əsil insan olmaq çox çətindir, lakin şərəflidir.
İnsanın əsil gözəlliyi onun daxilən gözəl olmasındadır. İn
san mənəvi cəhətcə nə qədər zəngin olarsa, bir o qədər də
hörmət və ehtirama layiq görülər.
Dünyanın şöhrəti, şərəfi insan,
Sözsüz gözəl olmaq istəmiş hər an.
Fəqət gözəlliyi satmayır həyat,
Daş-qaşın möhtacı deyil kainat.
Beləsə biz nədə axtaraq onu,
Bəlkə gözəl edək libası, donu? !
Zərli parçayamı bürünüb gəzək,
Dostları ilə paylaş: |