Elmi ƏSƏRLƏR, 2016, №3 (77) nakhchivan state university. Scientific works, 2016, №3 (77)

 

28 

 

3.    5-6  min  K-də  bir  çox  metal  atomları,  10-15  min  K-də  isə  Günəşdə  əsas  element  olan 

hidrogen  atomları  ionlaşdığından  Günəşdəki  temperatur  rejiminə  görə  deyə  bilərik  ki,  Günəş 

maddəsi  əsasən  ionlaşmış  haldadır.  Yalnız  temperatur  minimumu  ətrafında  çox  nazik  atmosfer 

qatında    (~  100  km)    hidrogen  demək  olar  ki,  tam  neytral  haldadır.  Beləliklə,  Günəş  bütövlükdə 

yüksək dərəcədə ionlaşmış plazma halındadır. 

Günəş fəallığının ən asan müşahidə olunan ünsürü fotosfer ləkələridir. Ləkələrin tədqiqi Günəş 

fizikasının  əsas  istiqamətlərindən  biri  olmuşdur.  Günəşin  temperaturunun  tədqiqində  ləkələrdəki 

temperaturun  təyin  olunmasının  mühüm  əhəmiyyəti  vardır.  Əgər  fotosferdə  və  ləkələrdə  lokal 

termodinamik  halının  ödənildiyini  qəbul  etsək,  onda  ləkələrin  və  ətraf  fotosferin  effektiv 

temperaturları  fərqinin  Stefan-Bolsman  qanununa  görə  təyin  etmək  olar  [3].  Ləkənin  və  qonşu 

fotosferin kəsilməz spekrində inteqral şüalanma selləri üçün uyğun  olaraq yaza bilərik: 

                                                      

4

)

(

l

ef

l

T

H





                                              (1.3) 

                                                     

4

)

(

f

ef

f

T

H





                                              (1.4) 

burada  

l

ef

T  və 

f

ef

T  uyğun olaraq ləkələrin və ətraf fotosferin effektiv temperaturları, σ – Stefan 

sabitidir. 

(1.3) və (1.4)-dən alınır ki,  

                                                      

4

f

l

f

ef

l

ef

H

H

T

T



                                                         (1.5) 

Müşahidələrə görə  

27

,

0



f

l

H

H

. Fotosfer üçün  effektif temperaturun 

K

T

f

ef

5800



 olduğunu 

qəbul etsək, onda ləkənin effektiv temperaturu 

K

T

l

ef

4200

27

.

0

5800

4





 olar.. 

Çox  zaman  temperatur  yerinə  temperatur  parametri  adlandırılan 

ef

T

G

/

5040



  parametri 

işlədilir. Onda ləkə və fotosfer üçün temperatur fərqi  

                               

)

1

1

(

5040

5040

5040

f

ef

l

ef

f

ef

l

ef

T

T

T

T

G











                             (1.6) 

kimi  hesablanar.    Müşahidələrdən    aydın  olur  ki,  Günəş    ləkələrin  temperaturu  ləkələrin  bucaq 

saniyələri ilə verilmiş diametrindən  (D

”

) asılıdır və ləkələrin diametri artdıqca 

f

l

G

G

G







 fərqi 

artır. Bu asılılıq  Cədvəl 2-də verilmişdir.   

 

                                                                                                Cədvəl  2 

 

      

        

 

ƏDƏBİYYAT 

 

1.

 

Hüseynov R. Ə. Astronomiya, Bakı, Maarif,1997, 468 s 

2.

 

Haşımzadə M.U. Astronomiya, Bakı, Maarif, 970, 321 s 

3.

 

Quluzadə C. M. Günəş fizikası, Bakı, Elm və təhsil, 2012, 232 s 

 

 

//

D

 

(bucaq san.) 

G



 

(K) 

//

D  

(bucaq san.) 

G



 

(K) 

10 

0.16 

15 

0.19 

10 

0.18 

15 

0.22 

11 

0.19 

17 

0.13 

11 

0.22 

17 

0.14 

---

 

29 

 

ABSTRACT                                      

                                                                                                                                   Ulvi Veliyev 

Temperature of the sun 

In this work, an overview is presented as a change in the temperature inside the sun. Details are 

set  out  effective,  brightness,  color  temperature  and  wines.  C  applying  various  methods  calculated 

temperatures in different layers of the sun. It is shown that the value of the temperature difference 

associated  with  different  physical  conditions  in  the  solar  strata.  It  was  clarified  temperature 

dependence of the diameter of the spots. 

 

РЕЗЮМЕ                       

                                                                                                                          Ульви Велиев 

Температура солнца 

В представленной работе обзорном виде излагается температурные  изменении в внутри 

Солнца.    Подробно  изложены  эффективная,  яркостная,  цветовая  и  Вина  температура.  C 

применением  разных  методов  вычисляется  температура  в  разных  слоях  Солнца.  Показано, 

что  разницы  в  значениях  температур  связаны  с  разными  физическими  условиями  в  слоях 

Солнца. Были выяснены зависимость температура пятен от диаметра. 

 

                     

NDU-nun Elmi Şurasının 25 may 2016-cı il tarixli qərarı ilə çapa tövsiyə 

olunmuşdur (protokol № 10) 

         Məqaləni  çapa  təqdim  etdi:  Fizika  üzrə  fəlsəfə  doktoru,  dosent  

E.Ağayev 

 

 

 

 

            

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---