Elmi ƏSƏRLƏR, 2016, №3 (77) nakhchivan state university. Scientific works, 2016, №3 (77)

 

52 

 

edən  elektrohidravlik  tormoz    sistemi.  Ənənəvi  tormoz  sistemlərində  tormoz  pedalından 

barabanlara  (disklərə)  ötürülən  qüvvə  baş  tormoz  silindrində  təzyiq  nəticəsində  yaranır.  SBC 

sistemlərində tamamilə yeni və inqilabi sayıla biləcək həll variantı düşünülmüşdür. Mercedes-Bens 

şirkəti  burada  işə  salma  sistemi  və  hər  bir  təkərdəki  fərdi  tormoz  qüvvələrinin  mərkəzi  idarə 

edilməsinin  vahid  sistemini  nəzərdə  tutduğundan,  qəzasız  hərəkət  ideyasına  daha  çox 

yaxınlaşmışdır.  Sistemin  əsas  özəlliyi  ondan  ibarətdir  ki,  tormoz  pedalı  ilə  tormoz  diskləri 

arasındakı  ənənəvi  mexaniki-hidravliki  rabitə  ləğv  edilmişdir.  Tormozlama  prosesi  mərkəzi 

idarəetmə  sistemi  vasitəsilə  elektron  şəkildə  tənzimlənir  və  izlənilir.  Hərəkətə  gətirilmiş  tormoz 

pedalından alınmış məlumatlar əsasında SBC-idarəetmə bloku lazımi tormoz qüvvəsini hesablayır. 

İcra olunma haqqında komandalar CAN nəzarətetmə sisteminə daxil edilir. Təkərlərin dövrlər sayı 

haqqında  siqnallar  SBC-nin  idarəetmə  cihazına  daxil  olur  və  sistem  bu  siqnallara  nəzarət  edərək, 

tormoz  qüvvəsini  təkərlər  arasında  paylayır.  Yüksək  təzyiqli  hidroakkumulyator  sistemin  lazımi 

komandaları yerinə yetirməsi üçün enerji yaradır və sistemdə gərəkli olan təzyiq elektrohidronasos 

vasitəsilə  saxlanılır.  Elektrik  təminatında  imtinalar  yarandıqda  tormoz  pedalı  ilə  tormoz  diskləri 

arasındakı  rabitə  pozulmadan  hidrosistem  işləməyə  davam  edir.  Yəni,  avtomobil  adi  qayda  ilə 

tormozlanır. 

SBC  sistemi  elektrohidravlik  sistem  olmaqla,  müxtəlif  vəziyyətlər  üçün  əlavə  tormozlama 

rejimlərini  özündə  əks  etdirir,  qəfl  tormozlamalarda  tormoz  yolunu  qısaldır,  ixtiyari  yol  örtüyü 

şəraitində avtomobili çox rahat şəkildə stabilləşdirir, sistemin intiqalından asılı olmayaraq, tormoz 

qüvvələrini  təkərlər  arasında  fərdi  şəkildə  paylayır  və  yaş  tormoz  disklərini  qısa  müddətli 

tormozlamalarla qurudur. Bu sistem kütləvi şəkildə ilk dəfə olaraq Mercedes-Benz avtomobillərində 

tətbiq olunmuşdur.  

Beləliklə, müasir tormoz sistemlərinin avtomobillərin təhlükəsizliyində nə qədər əhəmiyyətli 

olduğunu nəzərdən keçirdik. Avtomobilin aktiv təhlükəsizliyinin yüksəldilməsi üçün müasir tormoz 

və  nəzarət  sistemləri  tormoz  sistemlərinə  qoyulan  tələbləri  tam  ödəyir.  Bu  sistemlərin  gələcəkdə 

inkişafı  və  daha  da  təkmilləşdirilməsi  nəqliyyat  nasazlıqları  ucbatından  baş  verən  yol  nəqliyyat 

hadisələrini minimuma endirəcəkdir. 

 

 

ƏDƏBİYYAT 

 

1. Y.Ə. Məmmədov, Avtomobil nəqliyyatı vaisətələrinin istismar xüsusiyyəti nəzəriyyəsi və  

     Hesabatı, II hissə. Dərslik, Bakı, 2005, 506 səh 

2. Ş.H. Əliyev, R.P. Bayramov, Nəqliyyat vasitələrinin təhlükəsizliyi və avtotexniki ekspertizası,   

    Dərslik, I hissə, Bakı, 2009, 336 səh 

3. A.A. Əliyev, S.M. Vəliyev, M.Ə. Nuriyev, Avtomobil. İdaretmə sistemləri, Metodik vəsait,  

    Bakı, 2014, 109 səh 

 

ABSTRACT

                                                                                                                                                                                                                             

                                                                                                                               A.Aliyev  

 

Modern brake systems increasing active safety of the car 

Prevention of road accidents very often depends from intensive braking; on it acceleration of 

effective delay from any situations has to provide brake properties of the car. 

 So presented article was devoted modern brake systems increasing active safety of the car. 

Applications  of  these  systems  in  the  cars  were  reduced  by  number  of  cases  of  traffic.  Further 

improvement and modernization of these systems can minimize an event road transport incident. 

 

 

 

 

---

 

53 

 

РЕЗЮМЕ                                                                                                                                              

                                                                                                                                   А.Алиев 

 

Современные тормозные системы  повышающие активную  

безопасности автомобиля 

Предотвращения  дорожно-транспортных  происшествий  очень  часто    зависит  от 

интенсивным  торможением,  по  этому  тормозные  свойства  автомобиля  должно  обеспечить 

ускорение эффективного замедления от произвольных ситуациях.  

  

Так  представленное  статья    посвящено  современной  тормозные  системы 

повышающие  активную  безопасности  автомобиля.  Применения    этого  система  в 

автомобилях 

сократило 

число 

случаев 

дорожного 

движения. 

Дальнейшему  

усовершенствованию  и  модернизации  этих  системов  можно  свести    к  минимуму  событии 

дорожного транспортных происществие. 

    

NDU-nun Elmi Şurasının 25 may 2016-cı il tarixli qərarı ilə çapa tövsiyə 

olunmuşdur (protokol № 10) 

         Məqaləni  çapa  təqdim  etdi:  Riyaziyyat  üzrə  fəlsəfə  doktoru 

E.Məmmədov 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---