Elmi ƏSƏRLƏR, 2016, №4(78) nakhchivan state university. Scientific works, 2016, №4 (78)

163 
 
ƏDƏBİYYAT 
 
1. Ali məktəblərin bakalavr pilləsinin buraxılış işlərinin hazırlanması qaydalarının təsdiqi barədə 
Azərbaycan  Respublikasında  Təhsil  nazirinin  13  mart  1997-ci  il  tarixli,  152  №-li  əmri.
 
http://www.edu.gov.az/upload/file/bakalavr-ali-mekteblerin-buraxilish-
qaydalar%5B1%5D.pdf 
2.  Ali  məktəblərin  bakalavr  pilləsinin  buraxılış  işlərinin  hazırlanması  qaydaları. 
 
http://www.edu.gov.az/upload/file/bakalavr-ali-mekteblerin-buraxilish-
qaydalar%5B1%5D.pdf 
3. “Magistrlik dissertasiyasının hazırlanması, təqdim olunması və müdafiəsi qaydaları haqqında 
Əsasnamə”. http://edu.gov.az/az/page/112/627 
4. “Magistrlik dissertasiyasının hazırlanması, təqdim olunması və müdafiəsi qaydaları haqqında 
Əsasnamə”nin təsdiqi barədə Azərbaycan Respublikası Təhsil nazirinin əmri 20 aprel 1998-ci 
il tarixli, 202 №-li əmri. http://edu.gov.az/az/page/112/627 
5. Hüseynzadə R.L.  Magistr dissertasiyası (metodik vəsait). Bakı, Nurlar, 2009,  104 s. 
 
ABSTRACT 
S. Mammadov 
Management students' independent work 
 
The article is devoted to the problem of management of independent work of students. It is 
an organization of independent work of students in higher educational institutions. The analysis and 
study of methodological and technological aspects of management of students’ independent work. 
Sanctifies  the  issues  related  to  the  preparation  and  defense  of  the  final  work  on  the  bachelor's 
degree of higher institutions and master's theses in the master's degree. In carrying out independent 
work in the spotlight is the role of the teacher. The article purposeful organization of independent 
work is regarded as an effective means of managing the student audience. 
Students’  independent  work  under  the  control  of  the  teacher  is  teaching  software 
development  target  of  readiness  for  professional  self-education  and  didactic  means  of  the 
educational process. Organization of independent work under the guidance of a teacher is one of the 
most significant trends in the educational process, developing independent creative activity. 
 
РЕЗЮМЕ                                                                        
            С. Мамедов 
Управление самостоятельными работами студентов 
 
Статья    посвящена  проблеме  управления  самостоятельной    работой  студентов.  Речь 
идет  об  организации  самостоятельных  работ  студентов  в  высших  учебных  заведениях. 
Проводится  анализ  и  обоснование  методологических  и  технологических  аспектов 
управления  самостоятельной    работой  студентов.  Освящаются  вопросы,  связанные  с 
подготовкой  и  защитой  выпускных  работ  на  степень  бакалавра  высшего  заведения  и 
магистерских  диссертаций на  степень  магистра.  При  выполнении  самостоятельных  работ  в 
центре  внимания  стоит  роль  педагога.  В  статье  целенаправленная  организация 
самостоятельных работ рассматривается как эффективное средство управления студенческой 
аудитории. 
Cамостоятельная  работа  студентов  под  управлением  преподавателя  является 
педагогическим  обеспечением  развития  целевой  готовности  к  профессиональному 
самообразованию  и  дидактическое  средство  образовательного  процесса.    Организация 
самостоятельной работы под руководством преподавателя является одним из значительных 
направлений в учебном процессе, развивающим самостоятельную творческую деятельность. 
      НДУ-нун  Елми  Шурасынын  23  sentyabr  2016-cı  ил  тарихли 
гярары иля чапа тювсийя олунмушдур (протокол № 01). 
      Məqaləni çapa təqdim etdi: Pedaqogika üzrə fəlsəfə doktoru, 
dosent V.Rzayev 

---

164 
 
NAXÇIVAN DÖVLƏT UNİVERSİTETİ.  ELMİ ƏSƏRLƏR,  2016,  № 4(78) 
 
NAKHCHIVAN STATE UNIVERSITY.  SCIENTIFIC WORKS,  2016,  № 4 (78) 
 
НАХЧЫВАНСКИЙ  ГОСУДАРСТВЕННЫЙ  УНИВЕРСИТЕТ.  НАУЧНЫЕ  ТРУДЫ,  2016,  № 4 (78) 
 
 
SAHİLƏ ABBASOVA 
Naxçıvan Dövlət Universiteti 
UOT:373 
İBTİDAİ SİNİFLƏRİN ANA DİLİ TƏLİMİNDƏ FOLKLOR NÜMUNƏLƏRİ İLƏ BAĞLI 
İŞİN TƏŞKİLİ METODİKASI 
 
Açar sözlər: kiçik folklor, folklor, ibtidai sinif, janr, poetika, ana dili 
Keywords: Small folklore, folklore, primary school, genre, poetics, native language 
Ключевые слова: Малые жанры фольклора, фольклора, начальных классов, поэтика, 
родного языка, 
Təhsilin  bünövrəsi  sayılan  ibtidai  sinifdə  insanın  gələcək  xarakterinin,  yaradıcılıq 
meyllərinin  əsası  qoyulur.  Bu  işdə  isə  oxunan  ilk  kitabların,  bədii  əsərlərin  əhəmiyyəti  xüsusi  ilə 
böyükdür. 
Çox zaman ibtidai məktəbdə oxunan bədii kitabların əhəmiyyətindən danışarkən ana dilinin 
mənimsənilməsi və estetik tərbiyəsi ön plana çəkilir. Bədii ədəbiyyatın imkanları məhdud dairədə 
təsvir  olunur.  Halbuki,  yaxşı  bədii  əsər  uşağın  həm  estetik  tərbiyəsinə,  həm  də  onun  intellektinə 
təsir  edir.  Deməli,  biz  uşağa  yaxşı  bədii  əsər  versək  onun  həm  estetik,  həm  də  intellektual 
tərbiyəsinə güclü təsir edə bilərik. Bunun nəticəsində isə güclü varlıq kimi doğulmuş uşağı kamil 
bir insana  çevirə bilərik. Bu isə ibtidai fəlsəfənin əsas atributlarından biridir. 
Bu  vəzifələri yerinə yetirmək üçün uşaq oxusuna cəlb olunan əsərlərdən çox şey asılıdır. 
Tədqiqatçıların  şərti  olaraq  "kiçik  folklor"  adlandırdıqları  şifahi  xalq  ədəbiyyatı 
nümunələrinin  yaranma  tarixini  kimsə  bilmir.  Lakin  hər  bir  tədqiqatçı  onların  yaranmasından 
danışanda  min  illikləri  ölçü  vahidi  kimi  götürür.Yaşı  min  illərlə  ölçülən  janrların  bu  qədər  uzun 
yaşamasının  sirri  şübhəsiz  ki,  onların  mahiyyətindəki  obrazların  mükəmməlliyində,  xalq  həyatına 
bağlılığındadır. Bu mükəmməllik folklordakı xalq dilinə məxsus obrazlı söz və ifadələrin zənginliyi 
ilə bağlıdır. Həmin obrazlı söz və ifadələrin mahiyyətini şagirdə başa salmaq mümkün olsa, onda 
məktəbli ümumən ədəbiyyatın cövhərini dərk edə bilər. Hər bağçada və  evdə ikən layla, oxşama, 
bayatı, atalar sözləri və məsələlərlə tanış olan uşağa həmin nümunələrin mahiyyətini başa salmaq 
ibtidai  sinif  müəlliminin  öhdəsinə  düşür.  Müəllim  necə  etməlidir  ki,  uşaq  həmin  folklor 
nümunəsinin  poetikasını  dərk  etsin,  ədəbiyyatşünaslıq  elementləri  ilə  tanış  olsun?  Bu  sualın 
cavabını tapmaq hazırkı şəraitdə xüsusilə vacibdir. 
 
Folklor  nümunələrinin  mümkün  qədər  daha  effektli  tədrisi  üçün  həm  ənənəvi,  həm  də 
müasir təlim texnologiyalarının təcrübəsindən istifadə  etmək zəruridir. 
 
Folklor  elə  bir  sahədir  ki,  onun  janrları  haqqında  mülahizə  yürüdərkən    başdansovdu 
danışmağa, boğazdan - yuxarı mülahizələr yürütməyə çəkinmək lazımdır. Atalar sözü və məsəllər 
çox zaman bir yerdə yazılsa da, hər bir müəllim, metodist və tədqiqatçı  bilməlidir ki, onların ikisi 
eyni  janr  deyil.  Onların  məqsədinə  gəldikdə  isə  atalar  sözləri  uşağa  danışmaqdan  daha  çox 
düşünmək  qabiliyyətini  öyrədir.  Şagird  daha  dərin  məzmunlu  bir  cümlənin  ifadə  etdiyi  məna 
üzərinə düşünür və həyatda çox mətləblərin açarını tapmış olur. 
Dünya  uşaq  ədəbiyyatının  korifeylərindən  biri,  görkəmli  italyan  yazıçısı  Janni  Rodari 
"Roma  fantaziyaları"  kitabının  rus  nəşrinə  yazdığı  ön  sözdə  göstərir  ki,  ".......  düşünmək  çox 
əhəmiyyətli işdir, hətta elə ola bilər ki, ən əhəmiyyətli sayılan başqa şeylərin hamısından vacibdir. 
Məncə, hər bir adam gündə heç olmasa yarım  saat düşünməlidir!".                      
 
C.Rodari  hələ  ibtidai  sinifdə  dərs  deyərkən  şagirdlərin  düşünmək  qabiliyyətini    inkişaf 
etdirmək üçün maraqlı priyomlardan istifadə edirdi. Həmin priyomları öyrənib bizim məktəblərə də 
tətbiq  etmək  olar.  Amma  əvvəlcədən  deyim  ki,  bu  işi  yalnız  xüsusi  istedadı  olan  müəllimlər  edə 
bilər. Belə adamlar isə məktəbimizdə yəqin ki, o qədər də çox deyil. 

---