Elmi ƏSƏRLƏR, 2016, №6 (76) nakhchivan state university. Scientific works, 2016, №6 (76)
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ABSTRACT Mubariz Nuriyev Shamsaddin Kazimov
- Sevinc Novruzova Wind stoks energy
- РЕЗЮМЕ Мубариз Нуриев Шамсаддин Казымов
- Севиндж Новрузова Ветроэнергетических Ресурсов
79 yerləşir. Qanadlı külək mühərriklərinin külək enerjisindən istifadə əmsalı digər növ külək mühərriklərinə nisbətən daha yüksəkdir ( ∼0,48-ə qədərdir). Külək çarxı olan mühərriklər əsasən aşağıdakı hissələrdən-fırlanma enerjisini şaquli vala ötürən başlıq hissədən külək çarxını külək istiqamətinə yönəldən şaquli müstəvidən quyruq və ya vindroz, aşağı və yuxarı reduktorlardan ibarətdir. Külək mühərrikləri külək çarxının qanadlarının (kürəklərinin) sayına görə cəldhərəkətli (4- dən az qanad), ortahərəkətli( 4÷8 qanad) və yavaşhərəkətli (8-dən çox qanad) olur. Həmçinin, külək energetikası aeroloji tədqiqatların nəticələrinə (atmosferin yuxarı qatlarında baş verən fiziki hadisələrin və proseslərin öyrənilməsinə) də əsaslanır ki, bu da külək enerjisindən düzgün istifadə etməyə imkan verir. Külək axınının kinetik enerjisini başqa növ enerjiyə çevirən texniki qurğular kompleksi külək-energetika qurğusu adlanır. Külək - energetika qurğusu külək mühərrikindən, işçi maşından, akkumlasiya qurğusun- dan, ehtiyat mühərrikdən, iş rejimini avtomatik idarə edən və tənzimləyən sistemdən ibarətdir. Külək mühərriki (şəkil 1) küləyin kinetic enerjisini mexaniki enerjiyə - valın fırlanma enerjisinə çevirir. Mexaniki enerji reduktorlar (2,5) vasitəsilə işçi maşına (6) ötürülür. İşçi maşın nasos, compressor və ya elektrik generator ola bilər. Müxtəlif ölkələrdə hazırlanan külək mühərrikləri çarxlarının diametri 30-100 m arasında olur. Külək çarxının diametrinin böyük götürülməsində məqsəd bir aqreqatdan böyük güc əldə etməkdir. Hesablamalar göstərir ki, külək elektrik stansiyalarında hasil edilən elektrik enerjisinin maya dəyəri aqreqatın gücünün artırılması ilə aşağı düşür. Belə ki, qoyulmuş gücün 500 Vt\m 2 qiymətində f.i.ə 35% olan külək çarxının hasil etdiyi faydalı güc çarxın diametri 30 m olduqda 100 kVt, 100m olduqda isə 1000 kVt-a yaxın olur. Külək energetika qurğularında külək enerjisindən istifadənin mümkünlüyünü və məqsədə- uyğunluğunu müəyyən edən əsas göstəricilərdən biri küləyin sürətidir. Məlumdur ki, hava axınının gücü, onun sürətinin kubu ilə mütənasibdir. Adətən, külək enerjisinin əsas göstəricisi kimi, hava axınının istiqamətinə perpendikulyar olmaq şərtilə, bu axının 1 m 2 sahədə yaratdığı gücdən istifadə edilir və bu, müxtəlif ərazilər, ilin müxtəlif vaxtları və s. üçün müxtəlifdir. Tutaq ki, verilən ərazidə il ərzində bu gücün orta qiyməti bu gücün orta qiyməti 500 Vt∕m 2 təşkil edir. Bu da o deməkdir ki, əgər külək axınına perpendikulyar külək çarxı quraşdırılarsa, və onun kürəklərinin axını qəbul edən sahəsi 1m 2 olarsa, belə çarxdan sutka ərzində 500 Vt güc almaq olar (çarxın f.i.ə. vahidə bərabər olduğu fərz edilir.) Bu gücü qoyulmuş güc də adlandırırlar. Külək- energetika qurğusunun ikinci əsas göstəricisi - qoyulmuş gücdür.Küləyin böyük sürətlə rində verilən külək çarxından böyük güc almaq nəzərdə tutulursa,onda daha böyük gücə malik elektrik generator quraşdırılmalıdır.Lakin belə generator mövcud itkilər üzündən küləyin kiçik sürətlərində pis işləyəcəkdir, yəni iqtisadi baxımdan səmərəli olacaqdır. ƏDƏBİYYAT 1. Шефтер Я. И. Ветроэнергетические агрегаты, Москва, 1972 2. Ализаде А. С. и Есъман В. И, Ветроэнергетические ресусы Азербайджана, 1980 3. Naxçıvan MR Dövlət Energetika agentliyinin məlumatı 4. Naxçıvan Muxtar Respublikasının 1912-ci il üçün energetika proqramı, Naxçıvan, 2012-ci il, 22 ci səhifə 80 ABSTRACT Mubariz Nuriyev Shamsaddin Kazimov Valida Hajiyeva Sevinc Novruzova Wind stoks energy In this case, the Nakhchivan Autonomous Republic was informed about wind power resources, energy, speed and main characteristics were determined. The types of wind power plants, the electric power applied to the purchase and considered. Electrical and thermal energy conversion plants through wind, wind energy division into two main parts; automatic control and regulation, wind-mechanical and wind-power installations have been informed about. wind-power devices, their structure and working principle of the basic elements of the wind turbine, are explained. РЕЗЮМЕ Мубариз Нуриев Шамсаддин Казымов Валиде Гаджиева Севиндж Новрузова Ветроэнергетических Ресурсов В этом случае, Нахчыванская Автономная Республика была проинформирована о ветроэнергетических ресурсов, энергии, скорости и основных характеристик были определены. Типы ветровых электростанций, электрическая мощность, подаваемая на покупку и считается. Электрические и тепловые установки преобразования энергии ветра, за счет разделе- ния энергии ветра на две основные части; автоматический контроль и регулирование, ветер- механические и ветровыхэнергетических установок были проинформированы о. ветер мощностиустройства, их структура и принцип работы основных элементов ветряной турбины, объясняются. NDU-nun Elmi Şurasının 26 aprel 2016-cı il tarixli qərarı ilə çapa tövsiyə olunmuşdur (protokol № 09) Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|