167
Ümumtəhsil məktəblərində biologiyanın tədrisində dərsdənkənar məşğələlərdə, ekskursiya-
larda və digər tədbirlərdə ayrı-ayrı fənlər üzrə, şagirdlərin sosiallaşması problemləri üzrə təlim
məqsədlərinin əvvəldən müəyyən edilməsi və planlaşdırılmasının zəruriliyi göstərilir. Təlim məq-
sədlərinin yerinə yetirilməsində vacib şərt təlimin məzmununun uyğun olmasının təmin edilməsi və
yeni standartların qəbul olunması, informasiya texnologiyalarının öyrənilməsinə geniş yer verilmə-
sidir. Tədqiqatlar zamanı informasiya texnologiyalarından istifadə edən və etməyən müəllimlərlə
müxtəlif vaxtlarda söhbətlər etmiş, təhsil sahəsinə gətirilmiş bu yeniliyin öyrətmə prosesində effekti
haqda məlumatlar vermiş, eksperiment üçün hazırladığımız dərslərin keçirilməsi zamanı onların da
iştirakını təmin etmişik. Aparılmış tədqiqatlar (5, 7) göstərir ki, təhsilin modernləşdirilməsinin əsas
məqsədi ona yeni keyfiyyət qazandırıb yeni pedaqoji nəticələr qazandırmaqdır. YTT əsasında yeni
təhsil mühitinin formalaşdırılması biologiyanın tədrisində onun metodik əsasının aydınlaşdırılması
xüsusilə biologiyanın tədrisində yeni nəsil müəllimlərin hazırlanmasında peşəkarlıq nəticələrinə
yeni tələbatın əksidir.
Elektron təlim resurslarının didaktik imkanlarının analizi informasiya təlim mühitinin həyata
keçirilməsi probleminin həllinə istiqamətlənmişdir. Bir çox tədqiqatlarda informasiya
kommunikasiyalı təlim mühitinin prinsip və quruluşu onun xüsusiyyətləri və mahiyyətinin
açılmasına, tədris prosesində yeri və həcminin göstərilməsini nəzərdə tutur. Bizim məqsədimiz də
YTT və interaktiv təlimin biologiyanın tədrisində tətbiqi perspektivlərini və metodikasını işləyib
hazırlamaqdır. Bunun üçün tədqiqatımızın adından da göründüyü kimi, yeni metodikanın ali və orta
məktəblərdə tətbiqinin təşkili təcrübəsinin müqayisəli öyrənilməsi işin mahiyyətini artırmışdır.
Təhsilin modernləşdirilməsi - YTT-dan istifadə, təhsilin informatlaşması, interaktiv, konstruktiv tə-
lim müasir dövr üçün prioritet istiqamətlərdən biridir və bu vəzifələrin öhdəsindən gəlmək üçün
hərtərəfli səy göstərilməlidir. Bunun üçün artıq metodist, pedaqoq və müəllimlərin adi dərsliklərdən
fərqli elektron dərsliklər və dərs vəsaitlərini, müxtəlif istiqamətli, lakin tədrisə əlavə materiallar
verə biləcək saytlar hazırlamalarının vaxtı çatmışdır. Bu vasitələr istər tələbə-müəllim, istərsə də
orta məktəb müəllimləri üçün daha geniş məlumat və bilik mənbəyi olacaqdır.
2015-ci ildə istifadəyə verdiyimiz
biometod.net saytında tələbə və müəllimlər üçün zəngin
material bazası toplanmış, interaktiv dərslərin hazırlanması üçün hazır nümunələr verilmişdir.
ƏDƏBİYYAT
1.
Z.Babayeva. Biologiyanin tədrisində texnoloji innovasiyalardan istifadənin perspektivləri.
Naxçıvan, Qeyrət, 2016, 210 səh
2.
Babayeva Z. Integrating the latest technology in the teaching Biology. "International Journal
of Home Science".
Archives, 2016 (Vol-2, Issue-1) Part A, p.1-4
3.
Babayeva. Z.Y. Condition of using innovations in teaching biology. Transylvanian Review
journal, (ISSN 1221-1249), Journal Citation Reports®, Thomson Reuters. (2016)
4.
Müşviq Məmmədov. Elektron resurslarin təhsildə imkanlari.
Təhsil Problemləri
. 17 mart
2014
5.
http://az.wikipedia.org/wiki/Elektron_kitab_%28qur%C4%9Fu%29)
6.
http://www.tehsilproblemleri.com/?author=2
7.
http://www.dissercat.com/content/pedagogicheskie-osnovy-orientatsii-informatsionno-
kommunikatsionnoi-sredy-na-novye-obrazovat
ABSTRACT
Problems The Integration of the teaching biology to
168
a modern technological innovation
The article deals with the Integration of the teaching biology to a modern technological
innovation, the principles of the electronic teaching methods, and the priorities of the development
of technologies in teaching process.
The main features and planing of the organizing the teaching process of biology in interac-
tive mode is also taken into consideration.
РЕЗЮМЕ
Проблемы Интеграция преподавания биологии
в современной технологической инновации
В статье рассматриваются вопросы интеграции преподавания биологии в современной
технологической инновации, принципы электронных методов обучения, а также приоритеты
развития технологий в учебном процессе. А также проблемам применения новых технологий
и интерактивный режим в процессе преподавания биологии.
NDU-nun Elmi Şurasının 26 aprel 2016-cı il tarixli qərarı ilə çapa
tövsiyə olunmuşdur (protokol № 09)
169
NAXÇIVAN DÖVLƏT UNİVERSİTETİ.
ELMİ ƏSƏRLƏR, 2016, № 6 (76)
NAKHCHIVAN STATE UNIVERSITY.
SCIENTIFIC WORKS, 2016, № 6 (76)
НАХЧЫВАНСКИЙ ГОСУДАРСТВЕННЫЙ УНИВЕРСИТЕТ.
НАУЧНЫЕ ТРУДЫ, 2016, № 6 (76)
OKTAY RZAYEV
oktay_rzayev@mail.ru
ВАЛЕЩ ЯЛИХАНОВ
Naxçıvan Dövlət Universiteti
UOT
:378
БОКСЧУЛАРЫН ПСИХОЛОЪИ КЕЙФИЙЙЯТЛЯРИНИН
ФОРМАЛАШМАСЫ
Açar sözlər: İdman, boksçu, psixoloji hazırlıq,
mübarizə, əsaslı, qələbə, rəqib, proses, inad,
əzimkarlıq
Key words: sport, boxer, psychological preparation, fighting, substantially, victory, rival,
process, persistence, decisiveness
Ключевые слова: Спорт, боксер, психологическая подготовка, борьба,
основательно, победа, соперник, процесс, упорство, настойчивость
Бцтцн идман нювляри иля йанашы, бокс идман нювц эярэин мцбаризя характери
дашыйан тякмцбаризлик идман нювцдцр. Диэяр идман нювляриня нисбятян идманчынын
гялябя психолоэийасынын инкишафы даща чох бу идман нювцндя нязяря чарпыр.
Бцтцн истисналара ряьмян боксчу даща чох баша вя эювдяйя вурулан зярбяляри
гябул едир. Тябии ки, беля олан щалда боксчу даща чох эярэинлик кечирир. «Тясяввцр едир
ки, сизи дайанмадан йумруг зярбясиня тутублар» бу заман ня едяжяйинизи дцшцнмяк
доьрудан да чох чятин просесдир. Бцтцн бу эюзлянилмядян рягиб идманчы тяряфиндян
бир анда эялян зярбяляр гаршысында таб эятирмяк вя бунунла йанашы щцжум етмяк,
зярбялярдян йайынмаг вя фикирляшяряк дюйцшцн тактикасыны гурмаг, доьрудан да
боксчу цчцн чятин бир просес вя йа мягамлардан биридир. Мяшгляр заманы психологлар
боксчунун гялябя психолоэийасыны инкишаф етдирмяк цчцн илк нювбядя, онларда
инадкарлыьы, язмкарлыьы, психолоъи дюзцмлцлцйц, юзцня инамы вя цмиди, щятта аилядя
вя мяшгдянкянар гайьылардан нежя йайынмаьы юйрятмялидирляр.
Йарышлар заманы илк нювбядя боксчулар рягибин газандыьы наилиййятляря жидди
фикир верирляр. Рягибин гялябя эюстярижиляри ня гядяр ашаьы олса, боксчу мцбаризяйя
бир о гядяр чох црякля гошулур. Яэяр рягиб яксиня юлкя Авропа вя йахуд дцнйа
чемпионудурса, боксчу онунла чох ещтийатла мцбаризя апарыр, щятта дейярдим ки, ондан
мцяййян гядяр чякинир. Чох щалларда юз гялябясини онун йцксяк наилиййятляриня гурбан
верирляр. Йарышлар заманы беля щиссляр йаранмасын дейя боксчу йайгабаьы юзцня
инамы, язмкарлыьы юз-юзцндя тярбийя етмяли вя инадкарлыгла щазырлашмалыдыр. Щятта
тядгигатлар эюстярир ки, идманчы юз команда йолдашларына, мяшгчисиня, достларына вя
аилясиня сюз вердийи щалда юзцндя даща чох мясулиййят щисс едир вя йарышда
гаршылашдыьы чятинлийя ряьмян язмля мцбаризя апарыры вя галиб эялир.
Бязи щалларда рягиб идманчынын зяиф олдуьуну боксчу билир вя о яминдир ки,
рягиби ондан гат-гат зяифдир. Буна эюря дя боксчу йарыша чох мясулиййятсиз йанашыр, бу
да идманчынын мцбаризядян йайынмасына сябяб олур. Беля олан щалда рягиби она галиб
эялир. Щятта рефери онун ялини галдыранда боксчу бунунла разылашмыр. Бу адятян
боксчунун юз мяшг йолдашы иля йарыш заманы гаршылашдыьы щалларда баш верир.
Рягиб онун тяфяккцрцндя даима рягиб идманчы кими формалашмышдыр. Мяшгялярдя щяр