Elmi redaktor: amea-nın həqiqi üzvü, əməkdar elm xadimi, fəlsəfə elmləri doktoru, professor Fuad Qasımzadə

t

 

A,Toynbinin  (1889-1975)  lokal  sivilizasiyalar  nəzəriyyəsi 

Sivilizasiya  Toynbi  tərəfindən  üç  nəslə  bölünür. 

Birinci  nəsil 

sadə, kiçik, yazısı olmayan mədəniyyətlərdir. Onların sayı çox, 

yaşları isə azdır. Onlar birtərəfli ixtisaslaşmaları ilə fərqlənirlər 

və  konkret  coğrafi  məkandakı  həyata  uyğunlaşırlar.  Onlarda 

dövlətçilik, təhsil, dini təşkilatlar, elm və incəsənət 

K.MapKC H 

3nrejibc. Coımııeıına. T.21. c.173-174. 

493 

---

olmur.  Bu  mədəniyyətlər  kortəbii  çoxalır  və  məhv  olur. 

İkinci 

nəsil

  sivilizasiyalarda  sosial  əlaqə,  yeni  sosial  qaydalann  ilk 

yaradıcılığını  öz  arxasınca  aparan  yaradıcı  şəxsiyyətlərə  doğru 

yönəlib.  İkinci nəsil sivilizasiyaları dinamik  və çevikdir, Roma 

və  Babil  kimi  böyük  şəhərlər  qurur,  əmək  bölgüsü,  əmtəə 

mübadiləsi və bazarı inkişaf etdirir. Sənətkarlar təbəqəsi, tacirlər, 

zehni  əmək  adamları  meydana  gəlir,  ranqlar  və  statusların 

mürəkkəb sistemi yaranır. Burada demokratiya atributları, seçkili 

orqanlar, hüquq sistemi, özünüidarə, hakimiyyət bölgüsü inkişaf 

edə bilir.