haradan yaxud nəyin vasitəsi ilə əldə edilə biləcəyi sual altındadır.
Əlbəttə, qeyd edilən ziddiyyətin zahiri təzahürünü aradan
qaldırmaq olar. Bunun üçün, sadəcə olaraq belə təsəvvür etmək
lazımdır ki, qlobal rəqabətin reallaşma müstəvisində yalnız
mikrosəviyyə subyektləri mövcuddur. Bu cür baxış da çox «uzağa»
gedən nəticələrə gətirib çıxarır. Məsələn, dünyada vahid
sivilizasiya formalaşıb və s. Öz- özlüyündə aydındır ki, bu halın
gerçəklik ehtimalı sıfıra bərabərdir.
-
Əksər beynəlxalq təşkilatlarda qloballaşma prosesinin
neqativ nəticələrini aradan qaldırmaq, onun tənzimlənməsinə nail
olmaq yönümündə aparılan müzakirələr bu gün də davam
etməkdədir. Bununla belə, zənnimizcə, MDB regional bazarının
inkişaf
strategiyasının
formalaşdırılmasında
sözügedən
müzakirələrin hansısa bir ağılabatan nəticəyə gələcəyinə və ona
istinada ümid bəsləmək ən yaxşı halda əfsanənin reallaşması
təəssüratını yaradır.
-
MDB inteqrasiya blokunun strateji inkişafının təminatı
baxımından regional
rəqabətqabiliyyətliliyin M.Porterin
rəqabət
üstünlükləri
adlı
birölçülü
məntiqə
söykənən
konsepsiyasından
fərqli
olaraq,
çoxölçülü
determinliyə
əsaslanmaqla daha geniş müstəvidə reallaşması imkanları keçid
iqtisadiyyatlı ölkələr üçün öz müvafıqliyi ilə səciyyələnir. Burada
söhbət, M.Porterin «milli rombundan» yaxud determinantlar
sistemindən imtinadan getmir. Sadəcə olaraq, müasir gerçəkliyin
imkan verdiyi yaxud labüdləşdirdiyi cəhətlərin sistemli şəkildə
nəzərə alınması zəruriliyinin qaçılmaz olduğu nəzər diqqətə
çatdırılır.
Apardığımız araşdırmalarda regional bazarda
mikrosəviyyə subyektlərinin fəaliyyətinə yanaşmada istifadə
etdiyimiz məqsəd
çoxluğu-^qiymətləndirmənin çox
kriteriyalığı tandemi həm blokdaxili iqtisadi məkanın bazar
prinsipləri əsasında dayanıqlı inkişafının təminatı yaxud bu
prosesin dövlət tənzimlənməsinin səmərələşdirilməsi, həm də
antiinhisar siyasətinin effektiv tətbiqi baxımından son dərəcə
mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
367
- MDB regional bazannın antiinhisar strategiyasında
aşağıdakılann nəzərə alınmasını məqsədəuyğun hesab edirik:
-Mənafelərin
ödənilməsi
ardıcıllığında
prioritetlərin
dəyişməsi (subyektin mənafeyi^regional mənafe->milli mənafe);
-İstehsalın
təmərküzləşməsi
T^qütbləşmə
bərabərsizliyinin təmini;
-Yuxanda qeyd edilən proses ölkədaxili regional bölgünü
nəzərə almaqla tənzimlənməlidir;
-Sosial-iqtisadi effektə münasibətdə təmərküzləşmənin və
effektiv rəqabət mühitinin eyni yüklülüyünün təminatı;
-Nəhayət, qeyd edilən prosesin effektivliyinə nail olmaq
məqsədilə
blokun
üzvü
olan
ölkələrin
antiinhisar
qanunvericiliyinin uyğunlaşdırılması zəruridir.
368
İSTİFADƏ EDİLMİŞ ƏDƏBİYYAT
1.
American Economik Review. 1991. Vol.81,№l, p.3.
2.
Azərbaycan Respublikasında insan inkişafı haqqında hcsabat-1998.
BMT;
İnkişaf Proqramı; Bakı-1998, səh.65.
3.
«Azərbaycan» qəzeti. 29/IX.2002-ci il. X‘>225, səh. 1.
4.
«Azərbaycan» qəzeti. 1 l/IX.2002-ci il. №209, səh. 1.
5.
«Azərbaycanın iqtisadi icmalı». 2000. TASİC. (Rüblük bülleten.
Bakı-
2000
).
6.
Alsop R.J.
The Wall Street Journal Almomac. 1999. N.Y., 1999,
p.365
7.
Azərbaycan Respublikasının Qanunlar Külliyatı// «Qanun» III,
Xüsusi
buraxılış, Bakı-2001, səh.515.
8.
Bartenev S. Экономические никлы и теории. M., 1996, стр.ЗЮ.
9.
Bastia F.
Экономические
софизмы.
С-Петербург;
«Промыш-
ленность», 1862 г., стр. I -3.
Монополия в советской
экономике//Экономическне
науки, №9, 1990, стр. 11.
Геостратегические и внешнеполитические
приорите-
ты России//Вопросы ткономики, №2, 1994. стр.
17.
Философия неравенства. М: 1990, стр.101.
Regional iqtisadi inteqrasiya; nəzəriyyə və praktika.
«Azəməşr», Bakı-1997.
Azərbaycanın neft strategiyası. Bakı-.2000.
Nontraded Goods, Nontraded Factors and
international Non-Divcrsifıcation. NBEK. Working
Paper. 1995, No5175.
Industrial Organization. N.Y., 1968, pp.137-145.
The Antitrust Paradox. N 4. 1978, р.405-40Л.
18.
Biznesmenin bülleteni. Bakı-1996, (69) №4.
19.
Biznesmenin bülleteni. №41 (76), Bakı-1996, səh. 18.
20.
Bellamy Ch., Common Market Law of Competition. ed. 1987,
Child G.
p. 106.
21.
Батчиков C., Концепция
и
программа
стабилизации
финансовой
Петров Ю.
сферы
России//РоссиГ|ский
экономический
журнал,
Х»8, 1996, стр.38-39.
22.
Cooper С.А.
Journal of political Economy, 1965, vol. 73. N5.
Massel B.F.
p.461-176.
23.
Castells M.
The Rise of Network Sosiety. Malden, 1996, p. 14.
24.
Чемберлин Э. Теория
монополистической
конкуренции.
Рсориента-
11
ИЯ теории стоимости. М: «Экономика», 1996,
стр.8. 9
25.
Доклад о развитии человека за 2000 гол. Нью-Йорк, Окс((юрд
10.
Boqaçcv V.
11.
Blaqovolin S.
12.
Bcrdəcv N.
13.
Bayramov Ə.
14.
Bayramov
Ə.İ.
15.
Baxtev M.,
Jermann V.,
King R.
16.
Bain J.
17.
Bork P.
Юнивсрсити
26.
Долан Э.Дж..
Линдсей
Д.Е.
27.
Drucker P.F.
пресс. 2000. стр.З
Рынок; микроэкономическая
бург. 1992. стр. 204, 195. 217
Management Challenges for
1999. p.l41.
369
модель. Санкл-! Iciep-
the 2Г* Centuru. N4,
Dostları ilə paylaş: |