A n a r Həsənli
yaratmağa nail oldular. Sonradan Lənkəran şəhərində də “Hiz-
bullahın” kiçik bir şöbəsi yaradılmışdı. “Hizbullah”-ın fəaliyyəti
yarım-leqal olduğundan bu təşkilatın sonrakı fəaliyyətini izləmək
imkan xaricindədir. Rəsmi məlumata görə məhz “Hizbullah” 1996-cı
ildə görkəmli Azərbaycan alimi, akademik Ziya Bünyadovu guya
İsrailin xüsusi xidmət orqanı “Mossad” ilə əlaqədə olmaqda və
Azərbaycanda sionizm yaymaqda günahlandıraraq onun haqqında
ölüm hökmü çıxarmış və 1997-ci il fevral ayının 21-də qətlə
yetirmişdi. Azərbaycan dövləti “Hizbullah”-ın fəaliyyətini ayrı-ayrı
vaxtlarda ciddi surətdə zəiflətməyə nail olmuşdur.
Başqa bir təriqətdən olan (“Müsəlman qardaşları”), xüsusi təlim
keçmiş, müxtəlif növ odlu silah, döyüş sursatı, partlayıcı maddə və
qurğular, həmçinin digər hərbi ləvazimatlarla təchiz edilmiş silahlı
birləşmənin məqsədi isə Azərbaycanın bir sıra bölgələrində silsilə
terrorçuluq hərəkətləri törətm ək, ölkədə nəzarətsizlik və
hakimiyyətsizlik əhval-ruhiyyəsi, əhali arasında çaşqınlıq və vahimə,
etnik və dini zəmində qarşıdurma yaratmaq, sabitliyi pozmaq və
beynəlxalq aləmdə respublikanın nüfuzuna xələl gətirmək olmuşdur.
Bunun üçün əhali arasında müqəddəs sayılan bir sıra ziyarətgahların,
məscidlərin, başqa dini konfessiyalara məxsus ibadət yerlərinin
partladılması və digər təhlükəli aksiyaların törədilməsi nəzərdə
tutulmuşdur. Eyni zamanda, hüquq mühafizə orqanlarına silahlı
basqınlar təşkil etməklə əməkdaşları öldürmək və inzibati binalarda
olan silah-sursatı ələ keçirm ək planlaşdırılm ışdır. Rusiya
Federasiyasının Dağıstan Respublikası ilə həmsərhəd rayonlarda və
dağ-m eşə m assivlərində dəstəyə mənsub silahlı qrupların
gizlənəcəyi, müvəqqəti yaşayacağı yerlərin, blindajlarm və
qazmaların hazırlanması nəzərdə tutulmuşdur. Belə ki, tapşırıqlara
əsasən, Vüqar Padarov və onun rəhbərlik edəcəyi silahlı dəstənin
üzvləri tərəfindən cari ilin aprel ayının əvvəlində Azərbaycan
Respublikası Prezidentinin Şimal-Qərb bölgəsinə planlaşdırılan
səfəri zamanı dövlət başçısına qarşı terror aktı həyata keçirilməli,
habelə eyni vaxtda hüquq mühafizə orqanlarına silahlı basqınlar
-64
-
Miiasir şəraitdə Azərbaycanda dini-mədəni dəyərlərin inkişaf xüsusiyyətləri
təşkil edilməli, bu strukturların əməkdaşları öldürülməli və inzibati
binalarda olan silah-sursat ələ keçirilməli, əhali arasında müqəddəs
sayılan bir sıra ziyarətgahlar, məscidlər və başqa dini konfessiyalara
məxsus ibadət yerləri partladılmalı idi. Lakin Azərbaycanın dövlət
orqanlarının sayıqlığı nəticəsində bu terrorçu dini qüvvənin qarşısı
alındı və birləşmənin üzvləri məhv edildi, həbs olundular [135].
Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi və Baş Prokurorluq tərəfindən birgə
həyata keçirilmiş istintaq hərəkətləri və əməliyyat-axtarış tədbirləri
nəticəsində Azərbaycan Respublikasına qarşı düşmənçilik fəaliyyəti
aparmaqda, xarici dövlətə və onun nümayəndələrinə kömək etməkdə,
eləcə də ölkədə iğtişaşların törədilməsində, ictimai təhlükəsizliyin
pozulmasında, insanların itaətsizliyə təhrik edilməsində şübhəli
bilinən Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları - Süleymanov Abgül
Nemət oğlu, Bayramov Ramin Cahangir oğlu və Qəniyev Arif
Gülsuvar oğlu saxlanılıb. Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi və Baş
Prokurorluğun yaydığı birgə məlumatda qeyd olunur ki, Abgül
Süleymanov İran İslam Respublikasının Bakıda fəaliyyət göstərən
Mədəniyyət Mərkəzinin maliyyə dəstəyi əsasında rəsmi dövlət
qeydiyyatı olmayan "Cəfəri" adlı radikal dini qrup yaradaraq ona
rəhbərlik edib. Qrupun üzvləri dini radikallığı təşviq edən təbliğatlar
apanb, həmçinin belə ifrat çağırışları, eləcə də dini təfriqəni, məzhəb
ayn-seçkiliyini aşılayan vərəqələrin hazırlanmasım və dindarlar
arasında paylanılmasmı təşkil ediblər. "Cəfəri" adlı radikal dini qrup
tərəfindən təbliğat işinin genişləndirilməsi məqsədilə /www.islam-
azeri.az/ internet saytı yaradılıb və ona rəhbərlik Ramin Bayramova
həvalə olunub. Abgül Süleymanov və "Cəfəri" adlı dini radikal qrupun
üzvləri İran İslam Respublikasının Bakıdakı Mədəniyyət Mərkəzinin
əməkdaşları, eləcə də Azərbaycan Respublikasında fəaliyyət göstərən
radikal şiə meyilli dini icma və birliklər, o cümlədən onların rəhbərləri
ilə sıx əlaqələr saxlayıblar. Bundan başqa, Abgül Süleymanov hazırda
Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin terrorçuluq və dövlətə
xəyanət maddələri ilə 2008-ci ildən barəsində beynəlxalq axtarış elan
olunmuş Azərbaycan Respublikasının vətəndaşı, İran İslam
-
65
-
A nar /h s ə n li
Respublikasının Qum şəhərində yaşayan və orada fəaliyyət göstərən
"Haqq yolu" elmi-mədəni müəssisəsinin rəhbəri Hüseynov İsgəndər
Hüseynəli oğlu ilə yaxm münasibətlər saxlamaqla yanaşı, "Cəfəri" adlı
dini radikal qrupun fəaliyyət istiqamətini müəyyənləşdirməkdə
sonuncudan mütəmadi təlimatlar alıb. "Cəfəri" adlı radikal dini qrupun
üzvləri İran İslam Respublikasının Azərbaycanda fəaliyyət göstərən
dini nümayəndəlikləri tərəfindən maliyyələşdirilən və rəsmi dövlət
qeydiyyatı olmayan Azərbaycan İslam Partiyasının tədbirlərində daim
iştirak edərək, açıq şəkildə Azərbaycanda şəriət qanunları ilə idarə
olunan dövlətin yaradılmasına çağırışlar ediblər. Bundan başqa, Abgül
Süleymanov Azərbaycan Respublikasında fəaliyyət göstərən bir sıra
Qərb ölkələrinin səfirliklərinin binaları qarşısında radikal dindarlar
tərəfindən icazəsiz keçirilən bütün etiraz aksiyalarının təşkilatçısı
olub. 2011-ci ilin avqust ayında həbs olunan Abgül Süleymanov
Cinayət Məcəlləsinin 283.2.1 (Zor tətbiq etməklə və ya zor tətbiq etmə
hədəsi ilə törədildikdə milli, irqi, sosial və ya dini nifrət və
düşmənçiliyin salınması, 233 (İctimai qaydanın pozulmasına səbəb
olan hərəkətləri təşkil etmə və ya bu cür hərəkətlərdə fəal iştirak etmə,
234.4.3 (Qanunsuz olaraq külli miqdarda narkotik vasitələri, psixotrop
maddələri və ya prekursorlan hazırlama, istehsal etmə, əldə etmə,
saxlama, daşıma, göndərmə və ya satma) və 228.1 -ci (Qanunsuz
olaraq odlu silah, onun komplekt hissələrini, döyüş sursatı (yivsiz odlu
ov silahı və həmin silah üçün döyüş sursatı istisna olmaqla), partlayıcı
maddələr və qurğular əldə etmə, başqasına vermə, satma, saxlama,
daşıma və ya gəzdirmə) maddələri ilə günahlandırılır [ 146].
Digər bir misal kimi göstərmək olar ki, Bakının mərkəzində -
Kazımzadə küçəsi, ev 31 ünvanında ölkə qanunvericiliyi İran
tərəfindən kobud şəkildə pozulur. Burada yerləşən “Hüseyniyyə”
məscidində bəzi xarici vətəndaşlar, o cümlədən İran İslam
Respublikasının Azərbaycandakı səfirliyinin mədəniyyət məsələləri
üzrə müşaviri Seyid Əli Əkbər Ocaqnejad tərəfindən moizələr
oxunur. Əslində, bu yer İranın Azərbaycandakı səfirliyinin
Mədəniyyət Mərkəzinin balansındadır. “Dini Qurumlarla İş üzrə
-66
Muasır şarailda Azarbaycanda dini-madam dayarlarin inkişaf xıisusiyyatlari
Dövlət Komitəsi İran İslam Respublikasının Azərbaycan
Respublikasındakı səfirliyinin mədəniyyət işləri üzrə müşaviri Seyid
Əli Əkbər Ocaqncjada 29 aprel 2004-cü ildə göndərilmiş məktubda
Mədəniyyət Mərkəzinin Bakı şəhəri, Kazımzadə küçəsi ev, 31
ünvanında xüsusi mülkiyyət hüququnda aldığı torpaq sahəsindəki
ibadət yerinin İran İslam Respublikası vətəndaşlarının dini
tələbatlarını ödəmək üçün istifadəsinə etiraz edilmədiyi bildirilib.
Məktubda, ibadət yerində Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi ilə
razılaşdırmaqla Azərbaycan vətəndaşı olan imam və ya axundun
ləyin edilməsi şərti qoyulub. Lakin bu ibadət yerinə Qafqaz
Müsəlmanları İdarəsi ilə razılaşdırılmış imam və ya axund təyin
olunm ayıb. “ H ü sey n iy y ə” -də dini ayinlərə İran İslam
Respublikasının vətəndaşı rəhbərlik edir və Azərbaycan Respublikası
vətəndaşlarının da ibadət etmələrinə şərait yaradılır. Bu iki fakt
yuxarıda qeyd olunmuş razılaşmaya və ölkə qanunvericiliyinə ziddir.
“Dini etiqad azadlığı haqqında” Azərbaycan Respublikasının
qanununun 21-ci maddəsinə əsasən, “İslam dininə aid ayin və
mərasimlərin aparılması yalnız Azərbaycan Respublikasında təhsil
almış Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları tərəfindən həyata
keçirilə bilər [141].
İslam hazırda Azərbaycanda kütləvi şüurun formalaşmasına
müəyyən təsir göstərməkdə davam edir. Sosial və siyasi layihələr
həyata keçirilərkən bunu nəzərə almaq lazımdır. Cəmiyyətdə dinin
yeri həm tarixi, həm də sosial-siyasi amillərlə müəyyən olunmuşdur.
Dünyada gedən proseslər, birüzlü qloballaşma müsəlmanların
həyatında islam amilinin rolunu daha da gücləndirir, islam
m ədəniyyətində həm rəyliyin m öhkəm lənm əsinə və onun
genişlənməsinə imkan yaradır. Azərbaycan «islam dirçəlişi»nin
reallıqlarını öz üzərində hiss edir və təsadüfi deyildir ki, cəmiyyətdə
islam problemlərinə maraq getdikcə artır. Şübhəsiz ki, «islam
dirçəlişiwndən bəhs edərkən biz heç də dövlətin dünyəvilik
xarakterini itirməsinin mümkünlüyündən danışmırıq. Əksinə, biz
qloballaşma epoxasında islamın modernləşməsindən, maarifçi
-
67
-