51
Cədvəl 4. Vitamin preparatlarının qarşılıqlı təsiri
Vitaminlər
Vitaminlər
Qarşılıqlı təsirin nəticəsi
Vitamin B
1
Vitamin B
5
B
1
vitamininin effektivliyini artırır
Vitamin B
2
Vitamin B
3
B
1
vitaminini parçalayır
Vitamin B
3
Nikotin turşusu sindromunu artırır
Vitamin B
6
B
1
vitamininin bioloji aktiv formaya keçməsini
tormozlayır
Vitamin B
12
B
1
vitamininin allergik reaksiyasını artırır
Vitamin B
6
Vitamin B
2
B
6
vitamininin bioloji aktiv formaya keçməsi üçün
vacibdir
Vitamin B
9
Fol turşusunun aktiv formaya keçməsində iştrak edir
Vitamin B
12
Sianokobalaminin tərkibində olan kobalt B
6
vitaminini
parçalayır
Vitamin B
12
B
12
vitaminini qanda azaldır
Vitamin B
9
Vitamin C
B
9
vitamininin toxumalarda toplanmasını təmin edir
Vitamin B
1
Vitamin B
2
B
9
vitaminini parçalayır
Vitamin B
12
Vitamin C
C vitamini yüksək dozada B
12
vitaminini parçalayır
Vitamin B
9
B
12
yüksək dozada fol turşusu çatışmazlığı törədir
Vitamin B
5
Biotin
Biotinə konkurent təsir edir
Vitamin C
Vitamin E
Vitamin B
1
Vitamin B
2
Vitamin B
4
Vitamin B
9
Pantoten turşusunun mənimsənilməsini yaxşılaşdırır,
sinergistidir
Vitamin C
Biotin
Vitamin B
5
C vitaminin mənimsənilməsini asanlaşdırır
Vitamin E
Karotinoidlər
Flavanoidlər
C vitamininin antioksidant təsirini artırır
Vitamin B
12
B
12
vitamininin mənimsənilməsini azaldır
Vitamin A
Vitamin E
Vitamin C
A vitamininin qaraciyərdə toplanmasını təmin edir,
oksidləşmədən qoruyur, E vitamini yüksək dozada
əksinə təsir edir
Vitamin E
Vitamin C
Oksidləşmış E vitaminini bərpa edir, aktivliyini artırır
Vitamin K
Bir birinin təsirini zəiflədir
Vitamin D
Vitamin A
Vitamin E
Vitamin C
Erqokalsiferolun toksik təsirini azaldır
Vitamin K
Vitamin A
Vitamin E
K vitamininin sorulmasını blokada edir
52
Cədvəl 5. Vitamin preparatları ilə dərman maddələrinin qarşılıqlı təsiri
Vitaminlər
Dərman preparatları
Qarşılıqlı təsirin nəticəsi
Vitamin B
1
Sulfatlar
B
1
vitaminini parçalayır
Spirt, Sulfanilamidlər
Sorulmasının qarşısını alır
Antasidlər, Antibiotiklər
Orqanizmdə B
1
vitamininin miqdarını
azaldır
Vitamin B
2
Angiotenzin çevrici fermentinin blokatoru,
tiroidlər
B
2
vitamininin koferment formaya
keçməsini sürətləndirir
Neyroleptiklər
B
2
vitamininin qanda miqdarını azaldır
Xlorpromazin, Mepekrin
Flavokinaza fermentini blokada etməklə
B
2
vitamininin FMN keçməsini
tormozlayır
Tritsiklik antidepressantlar
B
2
vitamininin metabolizmini pozur
Trankvilizatorlar
B
1
vitamininin mənimsənilməsinin
qarşısını alır, koferment formaya
keçməsini pozur
Vitamin B
5
Ürək qlikozidləri
Ürək qlikozidlərinin terapevtik effektini
artırır, kardiotonik təsirini gücləndirir
Tiroksin
Sinergistdir
Streptomisin, vərəməleyhinə preparatlar
Streptomisin, vərəməleyhinə
preparatların toksiki təsirin aradan
qaldırır
Vitamin B
6
İzoniazid
İzoniazidin toksik təsirini aradan qaldırır
İzonikotinhidrazid, Pensilin, Sikloserin, Ftivazid,
Oral kontraseptivlər, Sulfanilamidlər
B
6
vitamininin effektini azaldır
L - dofa
B
6
vitamini DOFA dekarboksilazanın
aktivliyini artırmaqla L - dofanın təsirini
azaldır
Pensillamin
B
6
vitamini ilə birləşib inaktivləşdirir
Kortikosteroidlər (Hidrokortizon və s.)
B
6
vitamininin xaric olmasını təmin edir
Xloramfenikol
B
6
vitamininin xaric olmasını artırır
Vitamin B
9
Xloramfenikol, Neomisin, Sulfanilamidlər,
Polimiksin,Tetrasklin, Pankreatin, Kolistipol
Spirt, Antimetobolitlər
Fol turşusunun sorulmasını azaldır və
biyoyararlığını azaldır
Fenitoin, Primidon, PASK, Sulfasalazin,
Kontraseptiv maddələr, Xloramfenikolun
Fenitoinin, Primidon,PASK,
Sulfasalazin, Kontraseptiv maddələr,
Xloramfenikolun metobolzmini artırır,
effektini azaldır
Asetilsalisil turşusu
Folatların mənimsənilməsini pozur
Folinat kalsium
Fenobarbital, Fenitoin
Fenobarbital, Fenitoinin effektini azaldır
Flüorurasilin
Flüorurasilin terapevtik təsirini azrtırır
Metotreksat
Metotreksatın effekti azalır
Vitamin B
12
Kanamisin, Neomicin,Tetrasklin, Polimiksin,
Metformin, Xloramfenikol
Sianokobalaminin sorulmasını və
effektini azaldır
Vitamin C
Barbituratlar, Primidon
Askorbin turşusunun sidiklə xaric
olmasını artırır
53
İzoprenalin
İzoprenalinin xronotrop təsiri azalır
Meksiletin
C vitamini yüksək dozada meksiletinin
ekskresiyasını artırır
Spirt
C vitamininin orqanizmdə miqdarını
azaldır
Deferoksamin
Fe ekskresiyasını artırır
Asetilsalisil turşusu
Yüksək dozada aspirin C vitamininin
ekskresiyasını artırır, adsorbsiyasını 3
dəfə azaldır
İnsulin
C vitamininin hüceyrələrə keçməsini
asanlaşdırır
Antibiotik
C vitamininin sorulmasını azaldır
Alkoqol, Steroidlər (estrogen, progesteron,
kortizon), antidepressantlar, antihistaminlər
C vitaminini parçalayır
Vitamin A
Neomisin
A vitamininin mənimsənilməsinə mane
olur
İzotretinoin
Progesteron
İzotretinoinin təsirin zəiflədir
Aminoqlikozidlər
Birlikdə kəllədaxili təzyiqi qaldırır
A vitamini
Birlikdə bir - birinin toksiki təsiri artır
Tretinoin
Progesteron
Progesteronun kontraseptiv təsirini
azaldır
Xolekalsiferol
Tiazid diuretiklər
Hiperkalsiemiya törənir
Rifampisin, Xolesteramin, maye parafin
Xolekalsiferolun adsorbsiyası azalır
Ürək qlikozidləri
Ürək qlikozidlərinin toksik təsirini artırır
Vitamin E
Varfarin, Aspirin
Qanaxma riskini artırır
Kolistipol, Orlistat
E vitamininin təsirini azaldır
Vitamin K
Varfarin
K vitamininin antaqonistidir
Biotin
Valproy turşusu
Biotinazanın aktivliyini azaldır, biotinin
biotransformasiyasını aşağı salır
Karnitin
Anaboliklər
Karnitinin effektini artırır
Vitamin A
Vitamin D
Vitamin E
Vitamin K
β-karotin
Ksenikal, Xolesteramin, Qastal
Vitaminlərin adsorbsiyasını azaldır
Vitamin K
Vitamin H
Vitamin B
5
Anaboliklər, Sulfanilamidlər
Vitaminlərin endogen sintezini pozur
54
TƏLƏBƏLƏRİN SƏRBƏST HAZIRLAŞMASI ÜCÜN
T E S T L Ə R
1. Karbohidrat mübadiləsi pozğunluğunda istifadə olunan koferment təsirli
preparat:
A. Kokarboksilaza
B. Komplivid
C. Kversetin
D. Erqokalsiferol
E. Erqometrin maleat
2. Xəstədə pernisioz anemiya müəyyən edilərsə hansı preparatı təyin etmək
lazımdır:
A. Sianokobalamin
B. Sinkumar
C. Askorbin turşusu
D. Nikotin turşusu
E. Sidnofen
3. Makrositar anemiyada istifadə edilən, metotreksatın antaqonisti olan vitamin:
A. Fol turşusu
B. Sianokobalamin
C. Filoxinon
D. Piridokisin
E. Rutin
55
4. Orqanizmdə kalsium və fosfor mübadiləsinə təsir edən, raxitin müalicəsində
istifadə edilən, vitamin preparatı:
A. Erqokalsiferol
B. Erqometrin maleat
C. Tokoferol asetat
D. Tretinoin
E. Tireoidin
5. Selikli qişanın epitilizasiyasını sürətləndirən və orqanizmdə oksidləşmə -
reduksiya prosesində iştirak edən sintetik vitamin preparatı:
A. Roakkutan
B. Rutin
C. Ribovlafin
D. Videxol
E. Vikasol
6. Dolayı təsirli antikoaqulyantların antaqonisti:
A. Vitamin K
B. Vitamin D
C. Vitamin B
2
D. Vitamin B
6
E. Vitamin B
1
7. Vitamin U istifadə edilir:
A. Mədə xorası, qastrit
56
B. Xeyloz
C. Keriatit
D. Konyuktivit
E. Nevrit, radikulit
8. Vitamin P və askorbin turşususunun kompleks preparatıdır:
A. Askorutin
B. Asparkam
C. Aspivat
D. Aevit
E. Astemizol
9. Pelleqra diaqnozu qoyulan xəstəyə hansı vitamin preparatı təyin etmək olar:
A. Nikotin turşusu
B. Kokarboksilaza
C. Tiamin bromid
D. Tokoferol asetat
E. Neomisin
10. Pediatr 11 aylıq uşağı müaynə edən zaman aşağı ətraf sümüklərində əyrilik və
beyin sümüklərinin meneralizasiyasında gecikmə müəyyən edir. Bu patologiyaya
səbəb hansı vitaminin çatışmazlığıdır:
A. Xolekalsiferol
B. Riboflavin
C. Tiamin
57
D. Bioflavanoidlər
E. Pantoten turşusu
11. Normal görməni təmin edən, antikseroftalmik xüsusiyətə malik olan yağda həll
olan vitamin:
A. Retinol asetat
B. Ribovlafin
C. Tokoferol asetat
D. Erqokalsiferol
E. Roakkutan
12. İzoniazidin toksik təsirini aradan qaldıran vitamin:
A. Vitamin B
6
B. Vitamin C
C. Vitamin A
D. Vitamin D
E. Vitamin B
12
13. Sinqa xəstəliyinin müalicə və profilaktikasında istifadə edilən vitamin
preparatı:
A. Askorbin turşusu
B. Asetretin
C. Aevit
D. Adermin
E Aeron
58
14. Qanda lipoproteinlərin (ASLP, ÇASLP) miqdarını azaldan vitamin:
A. Nikotin turşusu
B. Ubinon
C. Tiamin bromid
D. Xolestiramin
E. Neomisin
15. Kişi cinsiyyət vəzlərinin funksiyasının pozulması zamanı istifadə edilən
vitamin preparatı:
A. Tokoferol asetat
B. Tiamin bromid
C. Tretinoin
D. Timalol
E. Timalin
59
TƏLƏBƏLƏRİN MÜSTƏQİL HAZIRLAŞMASI ÜÇÜN RESEPTURAYA
AİD SUALLAR.
Qanda xolesterinin və sərbəst yağ turşularının miqdarını azaldan
preparata aid resept.
L - dofanın təsirini zəiflədən vitamin preparata aid resept.
Hamiləlik toksikozunda istifadə edilən vitamin preparata aid resept.
Antikoqulyant təsirə malik sintetik vitamin preparatına aid resept.
Sümuk toxumasının formalaşmasında təyin edilən vitamin preparatına
aid resept.
Fol turşusunun antaqonisti olan preparata aid resept.
Diabet və qaraciyər mənşəli komalarda istifadə edilən vitamin
preparatına aid resept.
Buynuz qişanın yaraları və katarakta zamanı təyin edilən vitamin
preparatına aid resept.
Spontan abort təhlükəsi zamanı təyin edilən vitamin preparatına aid
resept.
Sianidlərlə zəhərlənmədə antidot kimi istifadə edilən vitamin preparatına
aid resept.
Parez və iflicdə təyin edilən vitamin preparatına aid resept.
60
TƏLƏBƏLƏRİN MÜSTƏQİL HAZIRLAŞMASI ÜÇÜN SUALLAR.
Vitamin haqqında ümumi məlumat
Vitaminlərdən istifadə zamanı yaranan fizioloji effektlər
Hipovitaminozun yaranma səbəbi
Hemarolopiyanın (toyuq korluğu) müalicəsində hansı preparat istifadə
oluna bilər və nəyə görə
Kokarboksilaza ilə tiamin xloridin müqayisəsi
Vitaminin yayıldığı yerlər
Orqanizimdə sintez olunan vitaminlər
Nə zaman vitamin çatışmazlığı yaranır
Dəmir defisitli anemiyası olan xəstəyə eyni zamanda vitamin C təyin
edilməsinin məqsədi
Vitamin B
6
orqanizmdə əsasən hansı prosesi requlə edir
Vitamin B
1
orqanizmdə əsasən hansı prosesi requlə edir
E vitamininin antioksidant təsir mexanizmi
D vitamini ilə zəhərlənmə və onun aradan qaldırılma tədbirləri
C vitamininin istifadə sahələri
Bioflavonoidlərin farmakodinamik effektləri
PP vitamini törətdiyi hipovitaminozda hansı dəyişiklik törənir
61
Ə D Ə B İ Y Y A T:
1. Qəniyev M. M. Farmakologiya. II hissə, Bakı. 2014, s.-615.
2. Prof. Dr. Oguz Kayaalp, Editor Tibbi farmakoloji. Rasyonel tedavi yönünden. 2
cilt, 2009, 12 baskı, s.1301-1331.
3. Викторов А. П., Передерий В. Г., Щербак А. Г. Взаимодействие лекарств и
пищи. – К.: Здоровье. 1991, с-240.
4. Доста Г. А., Горенштейн Б. И., Островский Ю. М. К вопросу о
межвитаминных взаимодействиях. Тиамин и фолиевая кислота. Сборник
«Биологически активные вещества и изучение механизма их действия
(полисахариды, витамины, гормоны, препараты анаболического действия)».
Гродно, 1978, c. 55 – 56.
5. Клиническая фармакология по Гудману и Гилману; под общей редакцией
А. Г. Гимана, редакторы Дж. Хардман и Л. Лимберт. Пер. с анг. М.,
Практика. 2006, c. 1342 – 1344.
6. Кравцова Л. А., Верченко Е. Г., Калинин Л. А. и др. Применение кудекана
(коэнзим Q
10
) в клинической практике. М., 2004.
7. Кукес В. Г. Клиническая фармакология. Москва, 2006, с.-486.
8. Никитина Л. П., Соловьева Н. В. Клиничкская витаминология. - Чита,
2002, с-66.
9. Справочник Видаль. Лекарственные препараты в России. 2002.
10. Харкевич Д. Ф. Фармакология. М. Медицина, 2002, c.- 462.
Dostları ilə paylaş: |