Elnurə musayeva
Yüklə 0,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İstifadəsinə əks - göstəriş
- Sianokobalamin (B 12 vitamini)
- Farmakoloji xüsusiyyəti
- Farmakokinetikası
- İstifadəsinə göstəriş
- Fol turşusu (B c və ya B 9 vitamini)
- Farmokokinetikası
17
müşahidə olunan piridoksindən asılı fermentopatiya, premenstrual sindrom, hipoxrom anemiya, depressiya, eləcə də autizm (yüksək dozada) və enurez zamanı. Nəzərə almaq lazımdır ki, piridoksin epilepsiyaəleyhinə preparatların təsirini potensə edir. İstifadəsinə əks - göstəriş: mədə xorası və ağır qaraciyər xəstəlikləri (kəskin və xronik hepatitlərdən başqa). Ürəyin işemik xəstəliklərində ehtiyatla istifadə olunmalıdır. Piridoksalfosfat piridoksinin koferment formasıdır Daxilə, dərialtına, əzələ və vena daxilinə yeridilir. Sianokobalamin (B 12 vitamini) – Kimyəvi strukturunun əsasını kobalt və sian qrupu təşkil edir. Orqanizmə sutkalıq lazım olan miqdarı kişilərdə 1,5 - 2,4 mkq, qadınlarda 1,3 - 1,8 mkq, hamiləlik və laktasiya dövründə 0,3 mkq və 0,5 mkq əlavə olaraq, uşaqlar üçün yaşdan asılı olaraq 0,4 - 2 mkq, maksimal 9,0 mkq - a qədərdir. 1926 – cı ildə Minot və Murphy tərəfindən pernisioz anemiya zamanı müalicəvi təsiri müəyyən edilmiş, 1948 - ci ildə Rickes və Spies bu birləşməni (antianemik faktor) ayırmış və onu B 12 vitamini adlandırmışdır. Farmakoloji xüsusiyyəti: B 12 vitamininin aktiv formaları: siano -, akva -, metil -, hidroksi - və S - dezoksiadenozilkobalamindir. B 12 vitamini bir sıra fermentlərin kofermentidir, çox müxtəlif biokimyəvi proseslərin idarə olunmasında aktiv iştirak edir. Belə ki, zülal və metionin amin turşusu, xolin, nuklein turşusu və kreatin sintezini sürətləndirir, asetilləşmə reyaksiyasında, sirkə və piroüzüm turşusunun bioloji oksidləşməsində, koenzim – A ln sulfidril qrupunun reduksiyasında, fosfatidlərin sintezində, purin və pirimidin əsaslarının, tirozin, qlutation və sistein mübadiləsində müstəsna rol oynayır. Metilkobalamin formada metiltetrahidro- folat, homosisteinmetiltransferazanın kofermentidir, hansı ki, N - metiltetrahidrofol turşusunun metil qrupunu daşımaqla metionindən homosisteinin resintezini katalizə edir. Karbohidrat, yağ mübadiləsini aktivləşdirir. Ateresklerozda xolesterini azaldır, lesitin - xolesterin indeksini artırır. Yüksək bioloji aktivliyə malikdir, boy faktorudur, qanyaranmanın normal gedişi, eritrositlərin yetişməsi üçün vacibdir. Laxtalanma sistemini aktivləşdirir, reduktazanın tərkibində fol 18
turşusunu hidrofola bərpa edir, nəticədə regenerasiya prosesi fəallaşır, DNT, nukleoproteid sintezi yaxşılaşır, zülal və fermentlərin sulfhidril qrupunun fəallığını təmin edir. Farmakokinetikası: Mədə şirəsinin tərkibində B 12 vitamininin bağırsaqdan sorulmasını təmin edən mukoprotein tərkibli xüsusi maddə - Kaslın daxili faktoru vardır. Əsasən böyrək, qaraciyər, bağırsaq divarında toplanır. Qaraciyərdə depolanan B 12 vitamini orqanizmin tələbatını 1il müddətinə təmin edəcək miqdardadır. Daxilə qəbul etdikdə pis sorulur, fol turşusu ilə verdikdə sorulması nisbətən asanlaşır. B 12
verir. Mədə selikli qişasında atrofiya meydana çıxarsa, bu halda pernisioz anemiya inkişaf edir. Belə xəstələrdə ümumi zəiflik, ürək döyünmə, fiziki iş zamanı təngnəfəslik, dəridə solğunluq, paresteziya, vətər refleksinin zəifləməsi, ağrı hissinin itməsi, eritrositlərlə hemoqlobin arasında dinamizmin pozulması baş verir. Eritrositlər həddən artıq azalır, hemoqlobinin miqdarı aşağı düşür, rəng göstəricisi yüksək olur, qanda anizositoz, poykilositoz müşahidə olunur (yeni eritrositlər həm forma, həm də ölçüsünə görə fərqlənir), eritrositlərin osmotik təzyiqə davamlılığı azalır, qeyri - normal eritrositlərin parçalanması sürətləndiyinə görə, qanda sərbəst biluribinin miqdarı artır. Yüksək dozada tromboplastik və protrombin aktivliyini artırır, ataksiya, oyanıqlıq yaranır. Kardionevroloji pozğunluq hematoloji pozğunluqdan ağır keçir.
toksiki, aplastik və s.) anemiya, Botkin, hepatit, sirroz, uşaq serebral iflici, polinevrit, radikulit, diabetik nevrit, Daun xəstəliyi, psoriaz, fotodermatoz, neyrodermatit və s. İstifadəsinə əks - göstəriş: kəskin trombemboliya, eritrema, eritrositoz. Stenokardiyası olan xəstələrdə ehtiyatla istifadə olunmalı və kiçik dozada verilməlidir. Oksikobalamin - farmakoloji xüsusiyyətinə görə B 12 vitamininə yaxındır, lakin orqanizmdə aktiv ferment formaya tez çevrilir, qanda uzun müddət qalır, qan 19
plazması zülalları ilə daha möhkəm birləşir, sidiklə zəif xaric olur. B 12 defisitli anemiyada, sianidlərlə zəhərlənmə, diabetik nevropatiya, dəri xəstəliyində istifadə edilir. Kobamid - B 12 vitaminindən fərqi β-5-dezoksiadenozidin olması ilə fərqlənir. Anabolik aktivliyə malikdir. Vitohepat - qaramalın qaraciyərindən alınır. Tərkibində 10 mq (1ml – də) B 12
Fol turşusu (B c və ya B 9 vitamini) – Suda, spirtdə praktik olaraq həll olmur, qələvidə zəif həll olur, işığın təsirindən tez parçalanır. Gündəlik təlabat kişi və qadınlarda 200 mkq, laktasiya dövründə 300 mkq, hamilələrdə 400 mkq, uşaqlarda 100 - 200 mkq, maksimal 600 mkq - a qədərdir. İlk dəfə 1930 - cu illərdə Mitchell və Snell tərəfindən ispanaq yarpağından (bakteriyanın boy artmasını stimulə edən fraksiya şəklində) alınmış və fol turşusu adlandırılmışdır (“folium”- yarpaq deməkdir). 1945 - ci ildə qaraciyər və mayadan sintez olundu, kimyəvi quruluşuna görə pteroilqlutamin turşusudur. Farmakoloji xüsusiyyəti: Fol turşusu, tərkibinə bir karbon atomu daxil olan kimyəvi radikalların bir substratdan digərinə keçməsilə nəticələnən biokimyəvi reaksiyalarda iştirak edən fermentlərin kofermentidir. Normal qan hüceyrələrinin əmələ gəlməsində, meqoblastların yetişməsində və normoblastlara çevrilməsində, B 12
turşusu, purin, pirimidin sintezində, xolin mübadiləsində iştirak edir. Qaraciyərdə piy infiltrasiyasını azaldır, bağırsaq funksiyasına müsbət təsir edir, hamiləlikdə embrionun sinir sisteminin formalaşmasında, regenerasiya prosesində, qlutamin turşusunun əmələ gəlməsini və triozinin orqanizm tərəfindən mənimsənilməsini artırır. Farmokokinetikası: Bağırsaqdan sorulduqda tetrahidrofol turşusuna metilləşir, orqanizmdə fol turşusunun reduksiya edilmiş forması tetrahidropteroilqlutamin (tetrahidrofol turşusu) turşusu şəklində təsadüf edilir. Əsasən sidiklə xaric olur. Fol turşusu çatışmazlığı diareya, yaşlanma dövründə, alkoqolizmdə, epilepsiyaəleyhinə, vərəməleyhinə preparatlar və hormonal kontraseptivlər, eləcə Yüklə 0,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|