Qeyd: 1.2
«Qeyri-maddi aktivlər», 1.3
«Ehtiyatlar», 1.4
«Debitor borcları», 1.5
«Pul vəsaitləri», 1.6
«Səhmlər və paylar üzrə maliyyə qoyuluşları», 1.7
«Dövlət qiymətli
kağızları», 1.8 «Kapitallaşdırma üçün aktivlər», 1.9 «Gələcək dövrün xərcləri», 1.10 «Digər
aktivlər» sətirlərinə aid olan sütunların «Dövr ərzində daxil olmuşdur», «Təqdim edilmiş, silinmiş
və ləğv edilmişdir» sütunlarının xanalarında da məbləğlər eyni qayda ilə göstərilir.
- 1.8 «Kapitallaşdırma üçün aktivlər» sətrinə aid olan sütunların «Dövr ərzində daxil olmuşdur»
sütununun xanalarında hesabat dövrü ərzində istehsala faktiki dəyəri ödənilmiş kapital qoyuluşu
məbləğləri, «Təqdim edilmiş, silinmiş və ləğv edilmişdir» sütunlarının xanalarında hesabat dövründə
istismara qəbul edilən əsas vəsaitlərin dəyəri, habelə əsas vəsaitlərin inşası və əldə edilməsi ilə əlaqə-
dar olan, lakin müəyyən edilmiş qayda üzrə əsas vəsait obyektlərinin ilk dəyərinə daxil edilməyən
məsrəflər, «Hesabat dövrünün sonuna» sutununun xanalarında hesabat dövrünün sonuna kapital qoyu-
luşu üzrə saldo aşağıdakı qaydada göstərilir:
• İlin əvvəlinə kapital qoyuluşu üzrə saldo, üstəgəl
• «Dövr ərzində daxil olmuşdur» sütünun xanalarında hesabat ili ərzində kapital qoyuluşu
məbləğləri, çıxılsın
• «Təqdim edilmiş, silinmiş və ləğv edilmişdir» sütununun «təqdim edilmişdir» sətrində hesabat
ili ərzində istismara qəbul edilən əsas vəsaitlərin dəyəri, habelə əsas vəsaitlərin inşası və əldə
edilməsi ilə əlaqədar olan, lakin müəyyən edilmiş qayda üzrə əsas vəsait obyektlərinin ilk
dəyərinə daxil edilməyən məsrəflər məbləğləri. Bu sütunun «silinmişdir» və «ləğv edilmişdir»
sətrləri üzrə xanalar doldurulmur.
Misal 3: Fərdi sahibkar 2010-cu ilin əvvəlinə kapital qoyuluşu üzrə saldo 2500,0 manat, il ərzində
inşası başa çatmamış yeni sexin tikintisinə 6000,0 manat, inşası başa çatmış 4000,0 manat dəyərində
emalatxana istismara verilmişdir. Bu halda 1.8 «Kapitallaşdırma üçün aktivlər» sətrinə aid olan
sütunların müvafiq xanaları aşağıdakı kimi doldurulur (2500,0+6000,0-4000,0=4500,0):
- 1.9 «Gələcək dövrün xərcləri» sətirlərinə aid olan sütunların «Dövr ərzində daxil olmuşdur»
sütununun xanalarında hesabat dövrü ərzində fərdi sahibkar tərəfindən edilmiş, lakin gələcək hesab
dövrlərinə aid olan xərclərin məbləğləri, «Təqdim edilmiş, silinmiş və ləğv edilmişdir» sütunlarının
xanalarında əvvəlki hesabat dövrləri gələcək dövrlərin xərcləri kimi hesaba alınmış və cari hesabat
dövründə istehsalat (tədəvül) və ya digər mənbələrə silinən xərclərin, həmçinin hər hansı səbəbdən
əvvəlki illərə aid olan və cari hesabat dövründə ləğv edilmiş xərclər yazılır. Bu 1.9 sətrin «Hesabat
dövrünün sonuna» sütununun xanalarında hesabat dövrünün sonuna gələcək dövrlərin xərclərinin
saldosu aşağıdakı qaydada göstərilir:
•
İlin əvvəlinə gələcək dövrlərin xərcləri , üstəgəl
• «Dövr ərzində daxil olmuşdur» sütünun xanalarında hesabat ili ərzində çəkilmiş gələcək dövr-
lərin xərcləri, çıxılsın
• «Təqdim edilmiş, silinmiş və ləğv edilmişdir» sütununun müvafiq sətirlərində hesabat ili
ərzində əvvəlki hesabat dövrləri gələcək dövrlərin xərcləri kimi hesaba alınmış və cari hesabat
dövründə istehsalat (tədavül) və ya digər mənbələrə silinən xərclərin, həmçinin hər hansı
səbəbdən əvvəlki illərə aid olan və cari hesabat dövründə ləğv edilmiş xərclər məbləğləri.
100
AZƏRBAYCANIN VERGİ XƏBƏRLƏRİ. 4/2011.
Misal 4: Fərdi sahibkarın 2010-cu ilin əvvəlinə gələcək dövrlərin xərcləri hesabında 2010-cu
ildə ödənilmiş 2010-cu ilin yanvar-may ayları üçün avadanlığın icarəsinə görə 1000,0 manat mövcud-
dur. Eyni zamanda 2010-cu ildə 2010-cu ilin 6 ayı üçün nəqliyyat vasitəsinin icarəsinə görə 2000,0
manat icarə haqqı ödəmişdir. Bu halda 1.9 «Gələcək dövrün xərcləri» sətrinə aid olan sütunların
müvafiq xanaları aşağıdakı kimi doldurulur (1000,0+2000,0-2000,0=1000,0):
- 1.10 «Digər aktivlər» sətirlərinə aid olan sütunların «Dövr ərzində daxil olmuşdur» sütunuun
xanalarında hesabat dövrü ərzində fərdi sahibkar tərəfindən başqa müəssisələrin nizamnamə kapi-
talına uzunmüddətli maliyyə qoyuluşların, həmçinin digər müəssisələrə verilən borcların məbləğləri,
«Təqdim edilmiş, silinmiş və ləğv edilmişdir» sütunlarının xanalarında digər müəssisələr tərəfindən
qaytarılan, ümidsiz və ya ləğv edilmiş borc, habelə digər müəssisələrinin nizamnamə kapitalına əvvəl-
lər qoyulmuş və istənilən səbəbdən geri qaytarılmış investisiyaların məbləğləri yazılır və «Hesabat
dövrünün sonuna» sütununun xanalarında hesabat dövrünün sonuna digər müəssisələrə qoyulmuş və
qaytarılmış investisiyalar arasında fərq aşağıdakı qaydada göstərilir:
•
İlin əvvəlinə investisiyaların balans üzrə dəyəri , üstəgəl
• «Dövr ərzində daxil olmuşdur» sütunun xanalarında hesabat ili ərzində investisiyalara
yönəldilmiş məbləğləri, çıxılsın
• «Təqdim edilmiş, silinmiş və ləğv edilmişdir» sütununun müvafiq sətirlərində hesabat ili
ərzində qaytarılan, ümidsiz və ya ləğv edilmiş borclar və əvvəllər investisiyalara yönəldilmiş
qaytarılan məbləğlər.
Misal 4: Fərdi sahibkarın 2010-cu ilin əvvəlinə uzunmüddətli maliyyə qoyuluşları 7000,0 manat,
hesabat ili ərzində «A» müəssisəsinə 5000,0 min manat borc verilmiş, 1995-ci ildə «B» müəssisəsinə
verilmiş 2000,0 manat borc ümidsiz kimi silinmiş, 2000-ci ildə «V» şirkətinin nizamnamə kapitalına
qoyulmuş 3500,0 manat sərmayə müəssisəsinin ləğv edildiyi üçün geri qaytarılmışdır. Bu halda 1.10
«Digər aktivlər» sətrinə aid olan sütunların müvafiq xanaları aşağıdakı kimi doldurulur
(7000,0+5000,0-2000,0-3500,0=6500,0):
- Əlavənin 2 «CƏMİ KAPİTAL VƏ EHTİYATLAR» sətri vergi ödəyicisinin bütün qruplar
üzrə passivlərin hərəkətinin (mədaxil, məxaric) və hesabat dövrünün sonuna həmin aktivlərin
dəyərinin əks olunması üçün nəzərdə tutulub. Bu sətrə aid olan «Dövr ərzində daxil olmuşdur»,
«Təqdim edilmiş, silinmiş və ləğv edilmişdir» və «Hesabat dövrünün sonuna» sütunlarının
101
AZƏRBAYCANIN VERGİ XƏBƏRLƏRİ. 4/2011.
Dostları ilə paylaş: |