Elşən Misir oğlu Nəsibov
Yüklə 0,94 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Kadrların (burada həm də dövləti idarə etmək üçün siyasətçilərin, ali
20
enerjisini cəmiyyətdən götürür. Kadr özünün potensial mənbəyini cəmiyyətdə axtardığından, dəstək üçün cəmiyyətə üzünü tutur. Cəmiyyətdə və dövlət hakimiyyətində kadrların yetişməsi mərhələləri
Kadr dedikdə, burada mərkəzi və yerli, eləcə də mərkəzi ixtisaslaşdırılmış idarəetmə aparatı daxilində işçi heyəti nəzərdə tutulur. Buraya administrativ (inzibati) şəxsi heyət (aparatın ştat cədvəlində vəzifə tutan şəxslər) aid olunur. Eyni zamanda bir qurumun tabeçiliyində olan aidiyyatı qurumlarda çalışan nomenklatur işçilər də həmin aparatın kadr heyəti hesab olunur. Bu baxımdan da aparatdaxili kadrları mərkəzi və ətraf (yan, qanad) mütəxəssislərə ayırmaq olar. Kadr bazası həm mərkəz həm də yan (qanad) potensial hesabına yaranır. Ehtiyat kadrlar anlaşıyış formalaşmış olur. Kadrların hazırlanması, ixtisaslarının artırılması və əvəzlənməsi, yerlərinin dəyişdirilməsi müəyyən mərhələlərlə həyata keçirilir. Ümumiyyətlə, bu mərhələlər xaraktercə iki hissəyə ayrılır: texniki (strukturlu) və məzmunlu (tərkib mahiyyətinin dərk olunmasına görə). Texniki hissə daha çox formanı əks etdirir. Həm də özündə sistemli əmək fəaliyyətini, sistemli təşkilati funksiyanı cəmləşdirir. Texniki əsaslar iyerarxik qaydada tabeli strukturlar arasında olan əlaqəni özündə ehtiva edir. Bu, həm də idarənin, aparatın işçi (ştat vahidi üzrə) strukturunu meyddana gətirir. Subyektlərin fəaliyyətini ifadə edən vasitələr və onlar arasında olan əlaqələri təşkil edən vasitələr də bu texniki qrupa ayrılır. Mərhələlər həm də iyerarxik vəzifələrlə də müəyyən olunur. Burada məkan və vəzifənin hüquq və səlahiyyətləri amili də mühüm kriteriya rolunu oynayır. Böyük vəzifələrdə həm hüquqlar böyük olur, səlahiyyətlər geniş olur, təsiretmə və tənzimləmə obyektləri çoxluq təşkil edir, həm də buna rəğmən məsuliyyət və öhdəlik də artır. Böyük vəzifələr öz daxilində digər vəzifələri və resursları cəmləşdirir. Bu baxımdan da vəzifələr bölgüsünü özündə ehtiva edən mərkəzi idarəetmə, əlaqələri və münasibətləri tənzimləmə qurumları meydana gəlir. Kadrların hakimiyyətin üç qolunda qarşılıqlı əvəzlənməsi, rotasiya prinsiplərinin tətbiqi, kadrların yerlərinin dəyişdirilməsi (həm qolların daxilində, həm də qolların arasında) onlar tərəfindən idarəçilik prosedurlarının dərindən mənimsənilməsini təmin edir. Kadrlar ayrı-ayrı vəzifələrdə həm bağlılığı, sistemli müstəvini dərk edirlər, həm də fərdi və kollektiv vəzifələr sistemində hüquqların vəhdətini anlamış olurlar. Buradan da şəbəkəli idarəetmənin (yuxarı və aşağı prinsiplər üzrə) genişlənmiş müstəvi üzrə əhatəsi meydana gəlmiş olur. Kadrların yerdəyişməsi zamanı vəzifələr və hüquqlar da dəyişmiş olur ki bu da nəticə etibarilə fərqli hüquqların və vəzifələrin eynilik və fərqlilik prinsipləri üzrə mənimsənilməsinin əsaslarını meydana gətirmiş olur.
21
dövlət məmurlarının) yetişməsində bu kimi aşağıdakı addımlar atılır:
nzibati əsaslar İlk növbədə siyasətin formalaşmasının mərkəzi və yerli əsasları umumi və konkret məxsusi qaydada təlim-tədris obyektinə çevrilir. Praktiki işlərin həyata keçirilməsi, vəzifələrin tutulması və icrası həmin vəzifələrin funksiya və öhdəliklərinin öyrənilməsi zərurətini özündə ehtiva edir. Ölkənin inzibati ərazi vahidləri üzrə idarəolunmasının əsasları pilləli qaydada öyrədilir. İdarəetmənin tərkib hissələri (məkan və vəzifələr bölgüsü üzrə) öyrədilir. Mərkəzi (unitar və federal əsaslarla) və yerli prinsiplər ayırd edilir, onlar arasında olan idarəçilik dövriyyəsi sistemli olaraq mənimsədilir. Onu da nəzərə almaq lazımdır ki, idarəçilik özündə həm təşkilati məzmunu və formanı da əks etdirir. İdarə aparatlarında həm daxili bölmələr arasında əlaqələrin tənzimlənməsi mövcud olur, həm də idarələrin kənar məsələləri tənzimləməsi prosesləri həyata keçirilir. Məsələn, prezident administrasiyalarında həm administrasiyadaxili strukturun bölmələri qarşılılqı olaraq idarə olunur, burada aparat bütövlüyü yaranır. Həm də administrasiya ilə dövlət idarəçiliyini təşkil edən digər tabeli qurumlar (burada nazirliklər, komitələr, şirkətlər, səhmdar cəmiyyətlər və s.) arasında olan əlaqələr tənzim olunur. Dövlət idarələri həm özlərini idarə edirlər, həm də səlahiyyətləri üzrə ətrafları idarə edirlər. Bu baxımdan da dövlət idarəçiliyində daxili və ətraf obyektlər üzrə idarəçilik həyata keçirilir. Ətraf obeyktlərin tənzim olunmasına həm də subidarəçilik adını da vermək olar.
-dövlətin inzibati idarəçiliyinin –burada inzibati ərazi bölgüsü üzrə idarəçilik nəzərdə tutulur-öyrənilməsi təmin edilir. İnzibati idarəçiliyə yerli- bələdiyyə və icra hakimiyyəti (dövlət hakimiyyətini təmsil edən yerli icra qurumu) üzrə idarəçilik aid olunur. Dövlətin əyalətlər və vilayətlər üzrə idarəçiliyinin öyrədilməsi prosedurları yerinə yetirilir. Qurumların əsasnamələri və nizamnamələri, onların hüquqi əsasları mütəxəssislər tərəfindən mənimsədilir. Subyektlərin vəzifə bölgüləri ayırd edilməklə öyrədilir; -dövlətin mərkəzdən (federal və unitar əsaslarla) idarəolunmasının öyrədilməsi təmin edilir. Piramidal və şaxəli idarəetmənin əsasları, müxtəlif prinsipləri öyrədilir; -dövlətin mərkəzi icra hakimiyyəti qurumları və həmin qurumların yerli idarələri üzrə öyrədilməsi-mərkəz-yerli inzibati ərazi bölgüsü üzrə Yüklə 0,94 Mb. Dostları ilə paylaş:
|