Əlyazması hüququnda m a h m u d L u t ü r k a y r ə Ş a d ə T

28 

 

kreditləri”  hesabında  aparılır.  Işçilər  üçün  uzunmüddətli  bank  kreditləri  ilə  bağlı 

əməliyyatları mügasibat hesablarında əks etdirilməsi qaydası aşağıdakı kimidir: 

1.  İşçilərə verilmək üçün kredit alınmışdır: 

D-T 223  “Bank hesablaşma hesabı”  

K-T 402 “İşçilər üçün uzunmüddətli bank kreditləri” 

2. İşçilərə kreditlə satılmış mallara görə sənədlərin ödənişinə yönəldilmiş kredit 

əks olunmuşdur: 

D-T 173 “Əsas idarə heyətinin uzunmüddətli debitor borcları” 

K-T 402 “İşçilər üçün uzunmüddətli bank kreditləri” 

3. Alınmış kredit vaxtı bittiyi üçün banka qaytarılmışdır: 

D-T 402 “İşçilər üçün uzunmüddətli bank kreditləri” 

K-T 223  “Bank hesablaşma hesabı” 

4. Alınmış kreditin bir hissəsi işçi tərəfindən kassaya təhvil verilmişdir: 

D-T 223  “Bank hesablaşma hesabı” 

K-T 173 “Əsas idarə heyətinin uzunmüddətli debitor borcları” 

5. Nominal dəyəri 5000 manat olan istiqraz 5000 manata satılmışdır: 

D-T 223  “Bank hesablaşma hesabı” 

K-T 403 “Uzunmüddətli konvertasiya olunan istiqrazlar” 

6. Müddətin sonunda həmin istiqraz nominal dəyərlə geri alınmışdır: 

D-T 403 “Uzunmüddətli konvertasiya olunan istiqrazlar” 

K-T 221 “Kassa” 

7. Müəssisə uzunmüddətli borc almışdır: 

D-T 223  “Bank hesablaşma hesabı” 

K-T 404 “Uzunmüddətli borclar” 

8.  Xarici  valyuta  ilə  cəlb  olunan  borclar  üzrə  müsbət  məzənnə  fərqi  nəzərə 

alınmışdır: 

D-T 404 “Uzunmüddətli borclar” 

K-T 332 “Məzənnə fərqləri üzrə ehtiyyat” 

9. Borcun bir hissəsi qaytarılmışdır: 

D-T 404 “Uzunmüddətli borclar” 

---

29 

 

K-T 223  “Bank hesablaşma hesabı” 

10. Geri alınan məhdud tədavül müddətli səhm 7000 manata satılmışdır: 

D-T 223  “Bank hesablaşma hesabı” 

K-T  405  “Geri  alınan  məhdud  tədavül  müddətli  imtiyazlı  səhmlər 

(uzunmüddətli)” 

11. Emissiya gəliri qeydə alınmışdır: 

D-T 223 “Bank hesablaşma hesabı” 

K-T 311 “Emissiya gəliri” 

12. Müddətin sonunda satılan səhmlər nominal dəyərlə geri alınmışdır: 

D-T  405  “Geri  alınan  məhdud  tədavül  müddətli  imtiyazlı  səhmlər 

(uzunmüddətli)” 

K-T 221 “Kassa” 

13. Avadanlığın uzunmüddətli (18 ay) maliyyə icarəsi əks etdirilmişdir: 

D-T 191 “Gələcək hesabat dövrlərinin xərcləri” 

K-T 406 “Maliyyə icarəsi üzrə uzunmüddətli öhdəliklər” 

14. Bir ayın borcu kassadan nağd ödənilmişdir: 

D-T 406 “Maliyyə icarəsi üzrə uzunmüddətli öhdəliklər” 

K-T 221 “Kassa” 

15. Ödəniş hər ay xərclərə silinir: 

D-T 202 “İstehsalat məsrəfləri” 

K-T 191 “Gələcək hesabat dövrlərinin xərcləri” 

16. Səhmə görə törəmə müəssisəyə öhdəlik yaranmışdır: 

D-T 344 “Elan edilmiş devidentlər” 

K-T  407  “Törəmə  müəssisələrlə  uzunmüddətli  faiz  xərcləri  yaradan 

öhdəliklər” 

17. Mənfi məzənnə fərqi qeydə alınmışdır: 

D-T 332 “Məzənnə fərqləri üzrə ehtiyyat” 

K-T  407  “Törəmə  müəssisələrlə  uzunmüddətli  faiz  xərcləri  yaradan 

öhdəliklər” 

18. Öhdəliyin bir hissəsi hazır məhsulla ödənilmişdir: 

---

30 

 

D-T  407  “Törəmə  müəssisələrlə  uzunmüddətli  faiz  xərcləri  yaradan 

öhdəliklər” 

K-T 204 “Hazır məhsul” 

19.Auditora olan öhdəlik qeydə alınmışdır: 

D-T 202 “İstehsal məsrəfləri” 

K-T 408 “Digər uzunmüddətli faiz xərcləri yaradan öhdəliklər” 

20.Borc auditora ödənilmişdir: 

D-T 408 “Digər uzunmüddətli faiz xərcləri yaradan öhdəliklər” 

K-T 223  “Bank hesablaşma hesabı” 

Hesablar  planına  uyğun  olaraq  41  ci  maddədə  qeydə  alınan  uzunmüddətli 

qiymətləndirilmiş  öhdəliklərə  411  №  li  “İşdən  azadolma  ilə  bağlı  uzunmüddətli 

müavinətlər və öhdəliklər”, 412 № li “Uzunmüddətli zəmanət öhdəlikləri”, 413 № 

li  “Uzunmüddətli  hüquqi  öhdəliklər”,  414  №  li    “Digər  uzunmüddətli 

qiymətləndirilmiş öhdəliklər” adlı hesablar daxildir. 

Yuxarıda  qeyd  olunan  hesablar  üzrə  əməliyyatların  uçotda  əks  etdirilməsi 

aşağıdakı kimidir: 

1.  İşdən azadedilmə ilə bağlı müavinət hesablanmışdır: 

D-T 202 “İstehsalat məsrəfləri” 

K-T  411  “İşdən  azadolunma  ilə  bağlı  uzunmüddətli  müavinətlar  və 

öhdəliklər” 

2. Müavinətin bir hissəsi ödənilmişdir: 

D-T  411  “İşdən  azadolunma  ilə  bağlı  uzunmüddətli  müavinətlar  və 

öhdəliklər” 

K-T 221 “Kassa” 

3. Uzunmüddətli zəmanət öhdəliklərinə görə hesablanmışdır: 

D-T 202 “İstehsalat məsrəfləri” 

K-T 412 “Uzunmüddətli zəmanət öhdəlikləri” 

4. Xalis mənfəət hesabına uzunmüddətli zəmanət öhdəlikləri aid edilmişdir: 

D-T 341 “Hesabat dövrünün xalis mənfəəti (zərəri)” 

K-T 412 “Uzunmüddətli zəmanət öhdəlikləri” 

---

31 

 

 

5. Öhdəliklər hesablaşma hesabından ödənilmişdir: 

D-T 412 “Uzunmüddətli zəmanət öhdəlikləri” 

K-T 223 “Bank hesablaşma hesabları” 

6.  Bölüşdürülməmiş  mənfəət  hesabına  hüquqi  xidmət  üzrə  öhdəliklər 

hesablanmışdır: 

D-T 343 “Keçmiş illər üzrə bölüşdürülməmiş mənfəət” 

K-T 413 “Uzunmüddətli hüquqi öhdəliklər” 

7. Hüquqi xidmət üzrə öhdəliklərin bir hissəsi ödənilmişdir: 

D-T 413 “Uzunmüddətli hüquqi öhdəliklər” 

K-T 223 “Bank hesablaşma hesabları” 

8.  Müəssisə  öz  işçisinin  mağazadan  aldığı  mala  görə  götürdüyü  öhdəliyi 

hesablamışdır: 

D-T 341 “Hesabat dövrünün xalis mənfəəti (zərəri)” 

K-T 414 “Digər uzunmüddətli qiymətləndirilmiş öhdəliklər” 

9. İşçinin öhdəliyi ödənilmişdir: 

D-T 414 “Digər uzunmüddətli qiymətləndirilmiş öhdəliklər” 

K-T 221 “Kassa” 

10. Sığorta müqaviləsi üzrə öhdəlik hesablanmışdır: 

D-T 202 “İstehsalat məsrəfləri” 

K-T 414 “Digər uzunmüddətli qiymətləndirilmiş öhdəliklər” 

11. Sığorta öhdəliyinin bir hissəsi ödənilmişdir: 

D-T 414 “Digər uzunmüddətli qiymətləndirilmiş öhdəliklər” 

K-T 223 “Bank hesablaşma hesabları” 

 

2.2. Təxirə salınmış vergi öhdəliklərinin və uzunmüddətli kreditor borclarının 

uçotu metodikası 

 

Təxirə  salınmış  vergi  öhdəlikləri  Hesablar  Planının  42  –  ci  maddəsində 

uçota alınır və bunun üçün 2 sintetik hesabdan istifadə olunur: 

---