Bu iki məsələ Peyğəmbərin (səlləllahu əleyhi və alih) min altı yüz nəfərlik bir ordu
ilə Xeybər qalasına hücum etməsinə səbəb oldu.
Xeybər qalaları böyük divarlara və çoxlu müdafiə qurğularına malik idi və
yəhudilərin döyşçüləri onları möhkəm qoruyurdular. İslam ordusunun döyüşçülərinin
şücaəti nəticəsində qalalar çətinliklə də olsa, bir-birinin ardınca süqut edirdi. Lakin ən
böyük və ən güclü pəhləvanların yığıldığı Qəmus qalası hələ də müqavimət göstərirdi.
İslam mücahidləri nə qədər cəhd göstərsələr də, o qalanın müqavimətini qıra
bilmədilər. Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih) möhkəm başağrı nəticəsində özü
bilavasitə döyüş səhnəsində iştirak edə bilmir və orduya birbaşa başçılıq etmirdi.
Buna görə də, Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih) hər gün bayrağı bir nəfərin əlinə
verib qalanı fəth etməyi ona tapşırırdı. Ancaq onlar heç bir nəticə almadan geri
dönürdülər. Bir gün Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih) bayrağı Əbu Bəkrin əlinə
səhəri gün isə Ömərin əlinə verib onları qalaya tərəf göndərdi. Ancaq onlar heç bir
qələbə qazanmadan geri döndülər.
Vəziyyətin bu cür gedişinə Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih) tab gətirə
bilmirdi. İşin belə olduğunu görən Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih) buyurdu:
«Sabah bu bayrağı elə bir şəxsə verəcəyəm ki
Allah-taala o qalanı həmin şəxsin əli
ilə fəth edəcək. O elə bir şəxsdir ki
Allahı və peyğəmbəri sevir
Allah və Peyğəmbər
də onu sevirlər.»
42
O gecə Peyğəmbərin (səlləllahu əleyhi və alih) bütün səhabələri fikirləşirdilər ki
görəsən Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih) bayrağı sabah kimə verəcək? Səhər
olcaq səhabələr Peyğəmbərin (səlləllahu əleyhi və alih) çadırının qarşısında durub
hamı ümid edirdi ki
Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih) bayrağı ona verəcək. Bu
zaman Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih) buyurdu: «Əli haradadır?» Səhabələr
cavab verdilər ki
o, gözü ağradığı üçün istirahət edir. Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və
alih) buyurdu: «Əlini bura gətirin!» Əli (əleyhissəlam) gəldikdə, Peyğəmbər
(səlləllahu əleyhi və alih) onun gözünün sağalması üçün dua etdi. Peyğəmbərin
(səlləllahu əleyhi və alih) duası nəticəsində Əli əleyhissəlamın gözü sağaldı. Sonra
Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih) bayrağı ona verdi. Əli (əleyhissəlam) dedi: “Ya
Rəsuləllah! Onlarla İslamı qəbul edənə qədər vuruşacağam.” Peyğəmbər (səlləllahu
əleyhi və alih) buyurdu: “İndi ora get! Elə ki qalaya yetişdin əvvəl onları İslama
də’vət et
onların Allah-taala qarşısında olan vəzifələrini (İslam dininə itaət etməyi)
onlara xatırlat! And olsun Allaha ki
bir nəfərin sənin də’vətinlə müsəlman olmasının
xeyri sənin qırmızı tüklü dəvələrə yiyələnməyindən üstündür.
43
” (Qırmızı tüklü dəvə
ən qəşəng və ən baha dəvədir.) (Səhihi-Müslim, c.7
səh121)
Əli (əleyhissəlam) bu vəzifəni yerinə yetirmək üçün qalaya tərəf yollandı və o
möhkəm və qüdrətli qalanı misli görünməmiş bir şücaətlə fəth etdi.
Peyğəmbərin (səlləllahu əleyhi və alih) xüsusi nümayəndəsi
İyirmi ildən artıq idi ki
İslam dini Hicazda ərəblərin müşrik qəbilələri arasında şirk
və bütpərəstliyin ziddi olaraq yayılmışdı. Bu müddətdə ərəblərin demək olar ki
hamısı İslamın büt və bütpərəstlik haqqındakı məntiqindən xəbərdar olmuş və
bilirdilər ki
bütpərəslik əcdadlardan kor-korana təqlid etməkdən başqa bir şey deyil
onların (əcdadların) sitayiş etdiyi bütlər o qədər ləyaqətsizdirlər ki
nəinki başqaları
üçün bir iş görə bilməzlər, hətta özlərindən belə təhlükəni uzaqlaşdırmağa qadir
42
Əl-İstiab fi mə’rifətil-əshab, c.3
səh.36.
43
Dəvə ərəblər üçün hər şey demək idi. Həm minik vasitəsi
həm yemək
həm də içmək idi. Bu
ifadə bir nəfəri müsəlman etməyin nə qədər xeyirli olduğunu göstərir.
olmayıb yaxud da özlərinə bir xeyir yetirə bilməzlər. Ona görə də, bu cür ləyaqətsiz
bütlərə sitayiş etməyə dəyməz.
Vicdanı ayıq və qəlbi təmiz olanlar Peyğəmbərin (səlləllahu əleyhi və alih)
sözlərini eşitməklə öz həyatlarında böyük dəyişikliklər etdilər və bütpərəstlikdən əl
götürüb tövhidə (təkallahlığa) tərəf gəldilər. Xüsusən Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və
alih) Məkkəni fəth etdikdən sonra din təbliğatçıları dini aşkar şəkildə azad bir mühitdə
təbliğ etməyə başladılar. Nəticədə Hicazın bir çox şəhər
qəsəbə və kəndlərində bütlər
sındırıldı və ürəkaçan tövhid və haqq nidası hər tərəfdə eşidilməyə başladı. Ancaq
inadkar və nadan insanlar öz keçmiş adət-ən’ənələrindən əl çəkə bilmir və
bütpərəstlikdən əl götürmək onlara çox çətin gəlirdi. Onlar öz vicdanlarının əksinə
hərəkət edərək öz çirkin adətlərindən əl çəkmir və onlarla əxlaqi və ictimai
pozğunluqlara səbəb olan bu cür işlərdən itaət edirdilər. Buna görə də, əziz
Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih) hər cür bütpərəstlik və qeyri-insani hərəkətlərə
qarşı nizami qoşun yeritməklə və qüdrətə arxalanmaqla əxlaqi və ictimai
pozğunluqların mənşəyi olan
daha doğru desək
insaniyyət məqamının hörmətini
aradan aparan bütpərəstliyi birdəfəlik məhv etmək istəyirdi.
Bununla həmzaman olaraq Qur’anın «Bəraət» (Tövbə) surəsi nazil oldu. Bu
surənin nazil olması ilə əlaqədar Peyğəmbərə (səlləllahu əleyhi və alih) Allah-taalanın
və peyğəmbərin müşriklərdən zəhləsi getdiyini dünyanın hər tərəfindən Məkkəyə
gələn hacıların arasında həcc mərasimində e’lan etməsi tapşırılır. Uca səslə Hicaz
müşriklərinə bildirilməlidir ki
dörd ay müddətində məsələni həll etsinlər. Əgər dönüb
müsəlman olurlarsa
onda digər müsəlmanlara qoşulub İslamın maddi və mə’nəvi
ne’mətlərindən bəhrələnəcəklər. Yox əgər öz inadkarlıqlarına davam edib
bütpərəstlikdə qalsalar
onda dörd aydan sonra (haram aylar çıxdıqdan sonra) döyüşə
hazırlaşsınlar. Bunu da bilsinlər ki
nə vaxt harada tutulsalar dərhal öldürüləcəklər.
«Bəraət» surəsi elə bir vaxtda nazil oldu ki
Peyğəmbərin (səlləllahu əleyhi və alih)
həcc mərasiminə getmək fikri yox idi. Çünki ondan bir il qabaq – Məkkənin fəth
olunduğu ildə Allah evini ziyarət etmiş və bir də gələn il (sonralar bu ziyarət
«Həccətül-vida» (vida həcci) adlandırıldı) həccə ziyarətə getmək istəyirdi. Buna görə
də, Allahın hökmünü çatdırmaq üçün bir nəfəri Məkkəyə göndərməli idi. Peyğəmbər
(səlləllahu əleyhi və alih) əvvəl Əbu Bəkri yanına çağırıb «Bəraət» surəsinin ilkin
ayələrini ona öyrətdi və onu qırx nəfərlə Məkkəyə göndərdi. Tapşırdı ki
Qurban
bayramı günü bu ayələri müşriklərə oxusun. Əbu Bəkr Məkkəyə təzəcə yola
düşmüşdü ki
vəhy nazil olub Peyğəmbərə (səlləllahu əleyhi və alih) əmr edildi ki
bu
xəbəri ya peyğəmbərin özü
ya da peyğəmbərdən olan bir nəfər müşriklərə
çatdırmalıdır. Bu iki nəfərdən başqa heç kimin bu işə səlahiyyəti çatmır.
Vəhy baxımından Peyğəmbərdən (səlləllahu əleyhi və alih) olan və bu xəbərin
çatdırılması ona həvalə olunan şəxs kim ola bilər? Vaxt ötmədən Peyğəmbər
(səlləllahu əleyhi və alih) Əli əleyhissəlamı çağırtdırıb ona əmr etdi ki
Məkkəyə tərəf
yola düşsün və yolda Əbu Bəkri görüb ayələri ondan alsın. Həmçinin, ona desin ki
peyğəmbərə vəhy gəlib bildirildi ki
bu ayələri ya Peyğəmbərin (səlləllahu əleyhi və
alih) özü
ya da ondan olan bir nəfər müşriklərə oxumalıdır. Buna görə də, bu ayələri
oxumaq mənə həvalə edilmişdir.
Əli (əleyhissəlam) Cabir və Peyğəmbərin (səlləllahu əleyhi və alih) səhabələrinin
bir dəstəsi ilə Peyğəmbərə (səlləllahu əleyhi və alih) məxsus dəvəyə minib Məkkəyə
yola düşdü. Əli (əleyhissəlam) yolda Əbu Bəkri görüb Peyğəmbərin (səlləllahu əleyhi
və alih) buyurduğunu ona dedi. Əbu Bəkr də ayələri Əli əleyhissəlama təhvil verdi.
Əli (əleyhissəlam) Məkkəyə daxil olub zil-həccə ayının onu (Qurban bayramı günü)
Cəməreyi-Əqəbənin üstünə çıxıb uca səslə «Bəraət» surəsinin ilk ayələrini və