Eng qadimgi davrlardan milodiy VII-VIII asrlargacha) 5220200 – Tarix (Markaziy Osiyo xalqlari tarixi) ta’lim yo‘nalishi bakalavr iibosqich talabalari uchun

ILOVA

Markaziy Osiyo tarixiy-madaniy mintaqasining YUNESKO tomonidan e’tirof qilingan

XARITASI



Eslatma: Markaziy Osiyo mintaqasiga kiruvchi davlatlarning xozirgi siyosiy chegaralari xisobga olingan holda tuzilgan.

O‘zbekiston Qozog‘iston Turkmaniston Qirg‘iziston Tojikiston Afg‘oniston

Eron Pokiston Hindiston Xitoy Mo‘g‘uliston Rossiya

Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati:

I. O’zbekiston Respublikasi PREZIDENTI
I.A.Karimov asarlari

1. 
   Karimov I.A. Xiva shahrining 2500 yillik yubeleyida so‘zlangan nutqi. 6-jild. –T.:O‘zbekiston, 1998. –B.170-172.
   
2. 
   Karimov I.A. Tarixiy xotirasiz kelajak yo‘q. –T.:O‘zbekiston, 1998.
   
3. 
   Karimov I.A. Vatan ozodligi – oliy saodat: Birinchi chaqiriq O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining XV sessiyasidagi ma’ruza. –T.:O‘zbekiston, 1999. –61 b.
   
4. 
   Karimov I.A. Qashqadaryo vaxosining zumrad gavhari // Shahrisabz shahrining 2700 yillik yubileyida so‘zlagan nutqi. 4-jild. –T.:O‘zbekiston, 2003. –B.56-63.
   
5. 
   Karimov I.A. Inson, uning huquq va erkinliklari hamda manfaatlari eng – oliy qadriyat. 14-jild. –T.:O‘zbekiston, 2007. – 280 b.
   
6. 
   Karimov I.A. Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch. –T.:O‘zbekiston, 2008.
   
7. 
   Karimov I.A. Tarixi boy, buguni go‘zal, kelajagi buyuk shahar./ Toshkent shahrining 2200 yilligiga bag‘ishlangan tantanali majlisidagi nutqi // Toshkent oqshomi, 2009. –№177-178.
   

II. ASOSIY ADABIYOTLAR:

1. 
   Alimuhamedov A. Atnik adabiyot tarixi.–T., 1975.
   
2. 
   Аnаrbаev А. Gorodа Severnoy Fergаni v drevnosti i rаnnem srednsvekove. –M., 1994.
   
3. 
   Arxeologiya, qadimgi dunyo tarixi va etnografiya masalalari (ilmiy maqolalar to‘plami). Samarqand, 2001. –144b.
   
4. 
   Bertels Ye.E. Istoriya persidsko-tаdjikskoy literаturi. –M., 1969.
   
5. 
   Boys M. Zаroаstrizm, verovаniya i obiche. –M., 1987.
   
6. 
   Bichurin.I.Ya. Sobrаnie svedenie o nаrodаx obitаvshix v Sredney Аzii drevnie vremenа. –M., 1950.
   
7. 
   Vаynberg B.I. Etnogeogrаfiya Turаnа. –M, 2005. – 279 s.
   
8. 
   Gаfurov B.G. Istoriya tаdjikskogo nаrodа. –M., 1952.
   
9. 
   Gаfurov B.G. Tаdjiki. –M., 1972
   
10. 
    Gаfurov B.G., Sibkidis D.I. Аleksаndr Mаkedonskiy i Vostok. –M., 1980. –S.16-21.
    
11. 
    Gаfurov B.G. Tаdjiki, Drevneyshаya, drevnyaya i srednevekovаya istoriya. –M., 1989.
    
12. 
    Gumilyov.L.N. Drevnie turki.–M., 1950.
    
13. 
    Gumilyov.L.N. Eftаliti i sаsаnidi v IV vek. –M., 1959.
    
14. 
    Dаndаmаev А. Irаn pri pervix Аxemenidаx. –M., 1963.
    
15. 
    Djurаkulov M.D. Istoriya izucheniya kаmennogo vekа Sredney Аzii. –Sаmаrkаnd, 1966.
    
16. 
    Zаdneprovskiy Yu.А. Rаnnejelezniy vek Fergаni i problemа vozniknoveniya Dаvаnskogo gosudаrstvа. –M., 1982.
    
17. 
    Zаdneprovskiy Yu.А. Drevnyaya Fergаnа. –T., 1984.
    
18. 
    Islomov U. O‘zbekiston hududida paleolit.–T., 1986.
    
19. 
    Isxаkov M.M. Sentrаlnаya Аziya v sisteme mirovoy pismennoy kulturi. –T.:Universitet mirovoy ekonomikа i diplomаtiya,2008. –340 b.
    
20. 
    Kаn V. Istoriya Kаzаkstаnа. –Аlmаtа, 2005.
    
21. 
    Krаdin P.I. Imperiya Xunnu. –M., 2002.
    
22. 
    Klyashtorniy S.G., Sultаnov T.I. Gosudаrstvo i nаrodi Yevrаziyskix stepey. –Sаnt-Peterburg, 2000.
    
23. 
    Lаtipsev V.V. Izvestiya drevnix grecheskix i rimskix pisаteley o Skifаx i Kаvkаzаx. –M.,1893.
    
24. 
    Litvinskiy B.А. Vostochniy Turkistаn v drevnosti i rаnnem srednevekove. –M.,1988.
    
25. 
    Mаsson V.M. Ekonomikа i sosiаlniy stroy drevnix obщestv. –L., 1976.
    
26. 
    Mаsson V.M. Srednаya Аziya i drevniy Vostok.–M., 1964.
    
27. 
    Novgorodovа E.А. Drevnyaya Mongoliya. –M.,1989.
    
28. 
    Oklаdnikov А.P. Teshiktаsh - Pаleoliticheskiy chelovek. –M., 1949.
    
29. 
    Oklаdnikov А.P. Kаmenniy vek Tаdjikistаnа. // MIА. –№ 12. 1964.
    
30. 
    Oklаdnikov А.P. Аrxeologicheskie issledovаniya nа Аltаe. –B., 1987.
    
31. 
    Pidaev Sh.R. Sirli kushonlar saltanati. –T., 1990.
    
32. 
    Pugаchenkovа G.А. Iskusstvo Bаktrii epoxа Kushon. –M., 1979.
    
33. 
    Retveladze E.V. Markaziy Osiyoning qadimgi tangalari. –T., 1987.
    
34. 
    RetvelаdzeE. Velikiy shelkoviy put. –T., 1999.
    
35. 
    Rtvelаdze E. Severniy Tаxаristаn. –T., 1999.
    
36. 
    Rtvelаdze E.V., Sаgdullаev А.S. Sovremennie mifi o dаlekom proshlom nаrodov Sentrаlnoy Аzii. –T.Uzbekistаn, 2006. –50.
    
37. 
    Sаvinov Z.G.Osinkinskiy mogilnik epoxi bronze nа Severnom Аltаe. –L.,1975.
    
38. 
    Smirnovа А.P. Skifi. –M., 1966.
    
39. 
    Tolstov S.P. Po sledаm drevnoy Xorezmiyskoy sivilizаsii. –M., 1948.
    
40. 
    Tolstov S.P. Drevney Xаrezm. –M., 1948.
    
41. 
    Tolstov S.P. Qadimgi Xorazm. –T., 1960.
    
42. 
    Frаy R. Nаsledie Irаnа. –M.,1972.
    
43. 
    Xlopin I.N. Istoricheskаya geogrаfiya yujnix oblаstey Sredniy Аzii. –Аshxаbаd, 1983.
    
44. 
    Shаgаlov V.D., Kuznesov А.V. Kаtаlog monet Chаchа III-VIII vv. –M., 2006.
    
45. 
    Shaxermaer F. Aleksandr Makedonskiy. –M.,1984.
    
46. 
    Shoniyozov K.Sh. Qang‘ davlati va kang‘lilar. –T., 1990.
    
47. 
    Shoniyozov K.Sh. Qang‘. –T.,1998.
    
48. 
    Qoshg‘ariy M. Devoni lug‘otit turk. 1-2 jildlar. –T., 1960-1963.
    
49. 
    Qudratov S., Omonqulov T. Markaziy Osiyo xalqlari tarixi. –Guliston, 1995.
    
50. 
    G‘ulomov Ya.G‘. Xorazmning sug‘orish tarixidan. –T., 1959.
    
51. 
    G‘ulomov Ya.G‘. Qadimgi madaniyatimiz tarixidan. –T., 1960.
    

III. QO’ShIMChA ADABIYOTLAR:

1. 
   Asqarov A. O‘zbekiston xalqlari tarixi. 1-jild. –T., 1993.
   
2. 
   Asqarov A. O‘zbekiston tarixi. –T., 1994.
   
3. 
   Sagdullaev A. O‘zbekiston tarixi. –T., 1997.
   
4. 
   Sulaymonova F. Sharq va G‘arb. –T., 1998.
   
5. 
   Umarzoda M. Avesto" sirlari. // Jahon adabiyoti, –№4. –T., 1997.
   
6. 
   Xodjaniyazov G‘.Qadimgi Xorazm mudofaa inshootlari. –T.:O‘zbekiston, 2007. –216 b.
   
7. 
   Shaniyazov K. O‘zbek xalqining shakllanish jarayoni. –T., 2001.
   
8. 
   Yaxshiev L. Shimoliy Tohariston. // Avtoreferat. –T., 2003.
   
9. 
   G‘ulomovYa. Qadimgi madaniyatimizning izlaridan. –T., 1960.
   

Mundarija
Kirish 3

I bo’lim: Markaziy Osiyo ibtidoiy jamoa tuzumi davrida

1.1. Markaziy Osiyoda tosh asri: paleolit. Markaziy Osiyo, Sharqiy

va Janubiy Turkistonda paleolit davri yodgorliklari 5

1.2. Markaziy Osiyoda mezolit davri 9

1.3. Markaziy Osiyoda neolit davri 13

1.4. Markaziy Osiyoda eneolit davri 18

1.5. Markaziy Osiyoda bronza davri va ilk shaharsozlik 23

1.6. Oltoy, Yettisuv, Sharqiy Turkiston va Mo‘g‘iliston

hududlarida bronza davri 27

II bo’lim: Markaziy Osiyo qadimgi davrda (eramizdan
avvalgi 1-mingyillik, milodiy IV asrlar)

2.1. Markaziy Osiyoda ilk davlat uyushmalari: Katta Xorazm

va Qadimgi Baqtriya 31

2.2.Zardushtiylik : “Avesto” 36

2.3. Qadimgi Eron Ahamoniylar davlatining tashkil topishi va uning jahonga hukmronlik g‘oyasi 40

2.4. Ahamoniylar hukmronligi davrida Markaziy Osiyo 44

2.5. Iskandar saltanatining tashkil topishi, boshqaruvi
va parchalanishi 49

2.6. Iskandarning Markaziy Osiyoga yurishlari 55

2.7. Ellinizm va uning Markaziy Osiyo madaniyatiga ta’siri 59

2.8. Markaziy Osiyoda ko‘chmanchi aholi tarkibi 67

2.9. Xunlar imperiyasi 71

2.10 Yuejchilar va Xunlar, Kushonlar saltanatining shakllanishi.

Ijtimoiy-iqtsodiy munosabatlar 76

2.11. Qang‘ davlatining ijtimoiy-iqtisodiy ahvoli, madaniy hayoti,

diniy munosabatlar 81

2.12. Qadimgi Choch va Farg‘ona davlatlari, ularning

iqtisodiy-ijtimoiy va siyosiy hayoti 85

III bo’lim: Ilk o’rta asrlarda Markaziy Osiyo

3.1. Markaziy Osiyoda ilk feodal davlatlar. Kidariylar, xioniylar

va sosoniylar 92

3.2. Eftallar davlati 96

3.3.VI-VIII asrda Turk xoqonligi 102

3.4. Ilk o‘rta asrlarda Tohariston 105

3.5. V-VIII asrlarda Markaziy Osiyoda iqtisodiy-ijtimoiy hayot
va shaharsozlik 110

Xulosa 113

Mustaqil ta’lim uchun mavzular 115

Tarixiy atamalar va joy nomlarining izohli lug‘ati 116

Markaziy Osiyo tarixidan test savollari 118

Ilova 134

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI 135

Texnik muharrir: Mirolim Zarifov

Kompyuter verstkasi: Dilfuza Arifjanova

Ushbu o‘quv qo‘llanma Toshkent davlat sharqshunoslik instituti, O‘quv-uslubiy kengashi tomonidan nashrga tavsiya etilgan. (Bayonnoma№2, 02.04.2010)

Mazkur o‘quv qo‘llanmani nashr qilishga amaliy yordam bergani uchun, Ilm-fan jonkuyarlaridan bo‘lgan ajoyib inson Shakarov Nusratga o‘z minnatdorchiligimizni bildiramiz

Bosishga ruxsat etildi 26.04.10.

Bichimi 60x84 ¹/_16. Shartli 8,75 b.t. 300 nusxada bosildi. Buyurtma №

Toshkent davlat sharqshunoslik institutining kichik bosmaxonasi.

Toshkent, Shahrisabz ko‘chasi, 25

© Toshkent davlat sharqshunoslik instituti, 2010