CQBK-
nin Genişləndirilmə
si Layih
ə
si, Az
ə
rbaycan
Ə
traf Mühit
ə
v
ə
Sosial Sahə
y
ə
T
əsirin Qiymətləndirilməsinin Əlavə
si
Yekun variant
MÜNDƏRİCAT
14
LAYİHƏNİN ÜMUMİ QİYMƏTLƏNDİRİLMƏSİ
........................................... 14-1
14.1
Giriş
........................................................................................................ 14-1
14.2
ƏMSATQ hazırlanması
........................................................................... 14-1
14.2.1
Qəbul edilmiş proses
................................................................................ 14-1
14.2.2
ƏMSATQ Prosesində baş verən çətinliklər
.............................................. 14-1
14.3
Ətraf Mühitin və Sosial Aləmin Qiymətləndirilməsindən yaranan
problemlər
............................................................................................... 14-2
14.3.1
Əsas Qalıq Təsirlər
................................................................................... 14-2
14.3.2
İkinci dərəcəli və dolayı təsirlər
................................................................. 14-3
14.3.3
Birləşmiş təsirlər
........................................................................................ 14-3
14.3.4
Planlaşdırılmış təsirlər
............................................................................... 14-3
14.3.5
Başa çatdırılmalı məsələlər
....................................................................... 14-3
14.3.6
ƏMSATQ Əlavəsinin digər əsas məsələləri
............................................... 14-4
14.4
Layihənin dizaynına edilən dəyişikliklər üçün layihənin qiymətləndirmə
bəyanatı
.................................................................................................. 14-5
Cədvəllər
Cədvəl 14
-1:
Əsas qalıq təsirlərin xülasəsi
–
Ümumi
............................................ 14-2
Cədvəl 14
-
2: Əsas qalıq təsirlərin xülasəsi
–
Sahə üçün səciyyəvi
....................... 14-3
Layihənin ümymi qiymətləndirilməsi
i
CQBK-
nin Genişləndirilmə
si Layih
ə
si, Az
ə
rbaycan
Ə
traf Mühit
ə
v
ə
Sosial Sahə
y
ə
T
əsirin Qiymətləndirilməsinin Əlavə
si
Yekun variant
14
LAYİHƏNİN ÜMUMİ QİYMƏTLƏNDİRİLMƏSİ
14.1
Giriş
Bu
ƏMSATQ Əlavəsi Azərbaycanda Layihəyə təklif edilən dizayn dəyişikliklərinin ətraf
mühitə və sosial aləmə təsirinin qiymətləndirilməsinin nəticəsini təqdim edir. CQBKG boru
kəmərinin Gürcüstan hissəsinə aid olan Layihə dizaynında dəyişikliklərin təsirinin
qiymətləndirilməsinə dair digər ƏMSATQ Əlavəsi hazırlanır.
Əlavə CQBKG Son ƏMSATQ
-
də götürülmüş aşağıdakı öhdəliklərə uyğun hazırlanmışdır:
•
ƏMSATQ
-
də təsvir edilmişdən əlavə torpaq istifadə olunacaqsa, Layihə ətraf
mühitin və sosial aləmin qiymətləndirilməsi hesabatını aparacaq və onun miqyası
sahədə təklif edilən işlərdən və həssaslıqlardan asılı olacaq (39
-03).
14.2
ƏMSATQ hazırlanması
14.2.1
Qəbul edilmiş proses
Aşağıda qısa xülasə verildiyi kimi bu əlavə üçün də CQBKG Son ƏMSATQ ilə eyni ətraf
mühitə və sosial aləmə təsirin qiymətləndirilməsi (ƏMSATQ) prosesindən istifadə edilmişdir.
•
Bu ƏMSATQ Əlavəsi cari beynəlxalq təcrübəyə və Tranzit Ölkəyə malik dövlətin
hökuməti ilə sazişin (TÖMHS) müvafiq müddəalarına uyğun aparılmış və təqdim
edilmişdir.
•
ƏMSATQ Azərbaycandakı növbəti tərəfdaş şirkətlərlə yaxın əməkdaşlıqla işləyən
RSK şirkəti tərəfindən müstəqil və obyektiv proses kimi aparılmış və təqdim
edilmişdir: Azərbaycan Ekologiya və Texnologiya Mərkəzi (AETM); və ERA
Marketinq Mərkəzi, ixtisaslaşmış sosial
-
iqtisadi məsləhət təşkilatı, o cümlədən
beynəlxalq nüfuza malik mədəni irs və yenidən məskunlaşma ekspertləri. RSK
həmçinin ekologiya və torpaqşünaslıq elmi kimi sahələrə öz mütəxəssis töhvəsini
verən bir sıra Azərbaycanlı alimlə də iş qrupu təşkil etmişdir.
•
Bu
ƏMSATQ Əlavəsində maraqlı tərəflərlə növbəti məsləhətləşmələr aparıldı və bu
əlavə CQBKG Son ƏMSATQ kimi eyni şəkildə ictimaiyyətin müzakirəsinə verildi.
•
Bu ƏMSATQ Əlavəsi üçün hazırlanmış Öhdəliklər Jurnalı (Əlavə E) Layihənin
dizaynında edilmiş dəyişikliklər nəticəsində müəyyən edilmiş yeni öhdəliklərin və ya
mövcud öhdəliklərə dəyişikliklərin (təsiri azaltma tədbirləri) son siyahısını təqdim
edir.
•
Layihənin müxtəlif tikinti müqavilələri üzrə tender iştirakçılarına təqdim edilən texniki
şərtlərə müqavilə tələbi kimi daxil ediləcək Ətraf Mühitin və Sosial Aləmin
İdarəedilməsi və Monitorinqi Planı (ƏMSAİMP) yeni və dəyişdirilmiş öhdəlikləri daxil
etmək üçün Əlavə D
-
də göstərildiyi şəkildə dəyişdiriləcək.
14.2.2
ƏMSATQ Prosesində baş verən çətinliklər
Hazırkı ƏMSATQ Əlavəsini hazırlayan zaman məhdud olsa da, CQBKG Son ƏMSATQ
14.2.2 Bölməsində təsvir edilmiş eyni çətinliklərə rast gəlindi və əlavə məlumat almaq üçün
ona istinad etmək lazımdır. Xüsusilə, inkişaf edən hərtərəfli dizayn prosesi həm Əlavədə əks
etdirilir, həm də ona təsir edir.
Layihənin Ümumi Qiymətləndirilməsi
14-1
CQBK-
nin Genişləndirilmə
si Layih
ə
si, Az
ə
rbaycan
Ə
traf Mühit
ə
v
ə
Sosial Sahə
y
ə
T
əsirin Qiymətləndirilməsinin Əlavə
si
Yekun variant
14.3
Ətraf Mühitin və Sosial Aləmin Qiymətləndirilməsindən
yaranan problemlər
14.3.1
Əsas Qalıq Təsirlər
Hazırkı ƏMSATQ Əlavəsi metodiki şəkildə bütün mümkün təsirləri müəyyən etmiş və
CQBKG Son ƏMSATQ
-
da istifadə edilmiş eyni struktur meyardan istifadə edərək onların
əhəmiyyətini qiymətləndirmişdir. Bütün qalıq təsirlər və faydalar Cədvəl
14-1-
də müəyyən
edilmiş və xülasəsi verilmişdir, sahə üçün səciyyəvi qalıq təsirlərin xülasəsi isə Cədvəl
14-2-
də göstərilmişdir.
Cədvəl
14-1
: Əsas qalıq təsirlərin xülasəsi
–
Ümumi
Yüksək əhəmiyyətə malik Qalıq Təsirlər
İcmanın təhlükəsizliyi
•
Layihə açıq qazıntılarla yerli
əhali və ev heyvanları üçün qəza riski yarada bilər.
•
Layihə tikinti işləri, o cümlədən tikinti nəqliyyatının hərəkəti nəticəsində yerli əhali
və ev heyvanları üçün qəza riski yarada bilər.
Orta əhəmiyyətə malik Qalıq Təsirlər
İcmanın səhhəti
•
Tibb məntəqəsinə çatdırmanın gecikməsi nəticəsində xəstənin vəziyyətinin
pisləşməsi
İcmanın səhhəti
•
Səthi və qrunt sularına təsir edən dağıntılar icmanın səhhətinə də təsir edəcək
•
Düşərgə və LTMQİ
-
da CYÖX
-
n artması
Məşğulluq, həyat tərzi və bacarıqlar
•
Layihə yəqin ki, layihədə işə götürülmüş və ərizəsi müvəffəqiyyətsiz olmuş şəxslər
arasında qeyri
-
bərabərlik incikliyi və yerli işçilərlə xarici işçilərə ödənişlər arasında
qeyri
-
bərabərlik incikliyi yaradacaq
•
Layihənin müəyyən mərhələsində, xüsusilə, tikintinin başa çatması ilə ixtisarlar
nəticəsində layihənin yaratdığı işlər itiriləcək.
İnfrastruktur və xidmətlər
•
Üçüncü tərəf infrastrukturunun (o cümlədən çaylardan və ya suvarma
kanallarından suyun) müvəqqəti bağlanması və ya qəfil zədələnməsi digər
istehlkaçılara təchizatın müvəqqəti itirilməsi və ya məhdudlaşması ilə nəticələnə
bilər.
Faydalı təsirlər
Torpağın çirklənməsinin təmizlənməsi
•
Çirklənmiş sahələrin təmizlənməsi, yaxud maşınlardan atılan zibillərin mücafiq
lisenziyalı zibilxanalara daşınması ətraf
mühitə çirkləndiricilərin daşınması riskini
azaldacağı, həmçinin icma üzvlərinin və tikinti işçilərinin zədə alması və ya
xəstəlik riskini də azaldacaq
Demoqrafiya
•
Məşğulluq vəziyyətinin yaxşılaşdırılması kənara miqrasiyanı azalda bilər.
Məşğulluq, həyat tərzi və bacarıqlar
•
Layihə işlərlə əlaqədar işə götürülmüş yerli işçi qüvvəsinin bacarığını artırıacaq.
•
Yerli mağazaların satışı və "mənzil" sənayesində qismən/tam məşğul olanların
gəliri artacaq
İnfrastruktur və xidmətlər
•
Yolların genişləndirilməsi və yaxşılaşdırılması yerli icmaların nəqliyyat əlaqələrini
daha da səmərəli edə bilər.
Layihənin Ümumi Qiymətləndirilməsi
14-2
CQBK-
nin Genişləndirilmə
si Layih
ə
si, Az
ə
rbaycan
Ə
traf Mühit
ə
v
ə
Sosial Sahə
y
ə
T
əsirin Qiymətləndirilməsinin Əlavə
si
Yekun variant
Cədvəl
14-2
: Əsas qalıq təsirlərin xülasəsi
–
Sahə üçün səciyyəvi
Orta əhəmiyyətə malik Qalıq Təsirlər
Lanşaft və Vizual Təsir
•
KG3.5 və KG4.7 arasında palçıq vulkanında keçilən silsilədə landşaftın vizual
görünüşü və xassəsi daimi olaraq dəyişəcək
-
təcrid sahəsi hamarlanaraq
avadanlıq və mexanizmlər üçün təhlükəsiz iş yeri yaradacaq və eroziyanın
qarşısını almaq üçün ərazi tikintidən əvvəlki görünüşünə tam olaraq bərpa
olunmayacaq.
Havanın Keyfiyyəti
•
Boru kəmərinin tikintisi toz yaranmasına səbəb ola bilər ki, bu da Qoltuqda (KG0)
yerləşən kiçik icmaya və KG19
-
da təcrid sahəsinə yaxın olan fermaya təsir
göstərə bilər.
İstismar
mərhələsi zaman CQBKG Layihəsinin Azərbaycanda olan hissəsi üçün orta,
yüksək və ya faydalı vacibliyə malik olan qalıq təsirləri yoxdur.
14.3.2
İkinci dərəcəli və dolayı təsirlər
Bu Əlavə üçün ikinci dərəcəli və dolayı təsirlərin qiymətlənməsi aparılmışdır. CQBK
G Son
ƏMSATQ 14.3.2 Bölməsində təsvir edilmiş eyni mümkün ikincin dərəcəli təsirlər aşkar
edilmişdir və əlavə məlumat almaq üçün ona istinad etmək lazımdır.
14.3.3
Birləşmiş təsirlər
Tikinti mərhələsində təcrid sahəsi KG0, KG6, KG19 və KG27
-
də yerləşən evlərə yaxın
keçdiyi yerlərdə nəzərəçarpacaq birləşmiş təsirlər gözlənilir. Buu evlər artmış səs
-küy, toz
və nəqliyyat da daxil olmaqla toplam təsirlərə məruz qalacaq. Bu təsir Layihənin ərsinləmə
stansiyasına daimi giriş yolu kimi istifadə ediləcək yerli yolu təkmilləşdirmə məqsədi ilə KG0
-
da bir qədər yaxşılaşdırılacaq. Nəzərə almaq lazımdır ki, buraya cəlb ediləcək insanların
sayı azdır.
Təsirə məruz qalan torpaq sahibləri və kirayəçilər onların cari kənd
-
təsərrüfatı rejimlərinə
lokallaşmış pozuntu təsirlərinə məruz qala bilər.
Tikinti işlərinin müvəqqəti təbiətini və işlərin boru kəmərinin təcrid sahəsi boyu xətti qaydada
getməsini nəzərə alaraq, hər hansı belə təsirin qısa müddətli olması və aparılan
əməliyyatların miqyası, təbiəti və istifadə edilən təsiri azaltma tədbirlərinin səmərəsindən
asılı olaraq müxtəlif əhəmiyyətə malik olması gözlənilir.
İstismar əməliyyatı zamanı birləşmiş təsirlərin az əhəmiyyətli olması gözlənilir.
14.3.4
Planlaşdırılmış təsirlər
Fəsil 12
-
də baş verən planlaşdırılmamış hadisələrin mümkünlüyünü azaltmaq, o cümlədən
planlaşdırılmamış hadisənin müddətini və ya onun təsir etdiyi sahəni məhdudlaşdırmaq
üçün təklif edilən fövqəladə hallara cavab tədbirləri kimi əməliyyatları idarə etmək məqsədi
güdən Layihə dizaynına təkmilləşdirmələr müzakirə
edilmişdi. Boru kəmərinin təklif edilən
əlavə bölməsində, o cümlədən CQBKG boru kəmərinin qalan hissəsində baş verən qəzadan
yaranacaq səs
-
küy və icmanın təhlükəsizliyi ilə bağlı məsələlərin orta əhəmiyyətə malik
olacağı qiymətləndirilmişdir. Bununla belə, bu növ təsirin baş vermə ehtimalı həddindən
artıq aşağı sayılır və beləliklə də, qalıq risk orta səviyyədə hesab olunur. Təsirlərin digər
növlərinin alçaq qalıq riskinə malik olacağı hesablanmışdır.
14.3.5
Başa çatdırılmalı məsələlər
CQBKG Son ƏMSATQ
-
n Bölmə 14
.3.5-
də siyahısı verilmiş əsasən tikinti ilə bağlı eyni işlər
bu mərhələdə tam müəyyən edilmiş qalır. Əlavə məlumat ümüb CQOBKH Son ƏMSATQ bu
bölməsinə müraciət etmək lazımdır.
Layihənin Ümumi Qiymətləndirilməsi
14-3
CQBK-
nin Genişləndirilmə
si Layih
ə
si, Az
ə
rbaycan
Ə
traf Mühit
ə
v
ə
Sosial Sahə
y
ə
T
əsirin Qiymətləndirilməsinin Əlavə
si
Yekun variant
14.3.6
ƏMSATQ Əlavəsinin digər əsas məsələləri
14.3.6.1
Palçıq vulkanı silsiləsində landşaft və torpaq
- KG3.5 - KG4.7
Seçilmiş yol CQBK/BTC boru kəmərləri marşrutuna paralel olan silsilə ilə keçir, çüki mövcud
boru kəmərlərinin keçdiyi silsilənin sol tərəfində kifayət qədər yer yoxdur. Silsilənin üst
hissəsini hamarlayaraq təhlükəsiz iş yeri yaratmaq və işlər zamanı boru kəmərinin tamlığını
təmin etmək tələb olunacaq. Bərpa edilmiş təcrid sahəsinin vizual və landşaft təsirini
azaltmaq üçün son görünüşün dizaynına ehtiyatla yaxınlaşmaq lazımdır.
14.3.6.2
Bioloji rəngarəngliyin qorunması
Marşrutun və sahənin seçimi zamanı diqqət ekoloji baxımdan həssas zonalardan yan
keçərək bu səhələrə dəyəcək təsiri minimuma endirmək məqsədinə yönəlmişdir. Təklif
edilən mühafizə tədbirinə aşağıdakılar daxildir:
•
Müdafiə edilən flora növlərinin olub
-
olmamasını müəyyən etmək və hər hansı
tapılmış növlə bağlı sahə üçün səciyyəvi planların, məsələn Irıs acutiloba (tapılıbsa)
növlərinin köçürülməsi planlarının tətbiq edilməsi.
•
Qırmızı kitaba və IUCN siyahısına salınmış növlərin təcrid sahəsində yuvalamaması
üçün tikintidən əvvəl işlərin aparılması və təmizləmə işlərindən əvvəl qırmızı kitabda
və ya IUCN siyahısında olan növlərin olmasının yoxlanması.
•
Tikinti işləri başa çatdıqdan sonra təcrid sahəsinin və müvəqqəti işlərin mümkün
qədər tez bərpa edilməsi və hər hansı kəsilmiş ağacları bərpa etmək üçün yenidən
əkilməsi. Bioloji bərpa belə bərpa edilən sahələrin qonşu sahələrə oxşar olmasını
nəzərdə tutacaq. Bioloji bərpanın müvəffəqiyyətinə nəzarət ediləcək və bitkilərin
bərpası uğurlu deyilsə, düzəliş tədbirləri tətbiq ediləcək.
14.3.6.3
Qrunt sularının və səthi su ehtiyatlarının mühafizəsi
ƏMSATQ CQBKG Layihəsi üçün qrunt sularının və səthi su ehtiyatlarının qorunmasının
vavibliyini qəbul edir. Qiymətləndirmənin diqqət mərkəzinə aşağıdakılar daxil olacaq:
•
Çirklənmə ilə əlaqədar riskə əsaslanan düzəliş tədbiri
14.3.6.4
Cəmi təsirlər
Fəsil 11
-
də verilmiş cəmi təsirlərin qiymətləndirilməsi eyni zamanda aparılan işlərdən
yaranan təsirə məruz qalacaq sahələri müəyyən etdi. Bu əsasən aşağıdakılara tətbiq edilir:
•
Yolların yaxşılaşdırılması və yeni tikililər (xüsusən M2 şossesinin və Hacıqabul və
Pirsaat yaxınlığında əlaqədar yol keçidlərinin tikintisi)
•
Muğan yaxınlığında kanalın genişləndirilməsi
•
Mövcud neft və qaz borularına davam edən texniki qulluq
•
Digər hələ müəyyən edilməmiş tikintilər
Hazırda toplam təsiri hər hansı təfərrüatla qiymətləndirmək üçün yolların və kanalların
yaxşılaşdırılması işlərinə dair məlumat mövcud deyil. Bununla belə, ən nəzərəçarpan
mümkün mənfi toplam təsirlər aşağıdakılar ola bilər:
•
Yerli torpağa sahiblik və torpaqdan istifadə nəticəsində yaranan təsirlər
•
Yerli yaşayış tərzinə təsirlər (onların əhəmiyyəti kompensasiya siyasətlərindən və
Azərbaycan Nəqliyyat Nazirliyinin tətbiq etdiyi mexanizmlərdən asılı olacaq).
•
Yerli hava keyfiyyətinə təsirlər
•
Yerli səs
-
küy və vibrasiya təsirləri
Layihənin Ümumi Qiymətləndirilməsi
14-4
CQBK-
nin Genişləndirilmə
si Layih
ə
si, Az
ə
rbaycan
Ə
traf Mühit
ə
v
ə
Sosial Sahə
y
ə
T
əsirin Qiymətləndirilməsinin Əlavə
si
Yekun variant
•
Yerli icma səhhətinə və təhlükəsizliyinə edilən təsirlər
•
Yerli və regional nəqliyyatın təsiri.
Layihə onlarla işdə maraqlı olan digər tikinti şirkətlərini və orqanları aşkar edilmiş toplam
təsirlərin minimuma endirilməsi işlərinə cəlb edəcək.
14.4
Layihənin dizaynına edilən dəyişikliklər üçün layihənin
qiymətləndirmə bəyanatı
ƏMSATQ Əlavəsi sistemli və hərtərəfli şəkildə Layihənin dizaynına edilən və ekoloji və ya
sosial təsirlərə səbəb olacaq dəyişikliklərin bütün aşkar edilmiş cəhətlərini yoxladı.
L
ayihənin dizaynına edilən dəyişikliklərlə əlaqədar orta, yüksək və faydalı əhəmiyyətə malik
bir sıra qalıq təsirlər vardır. Əməliyyatlar mərhələsi ilə əlaqədar bütün qalıq təsirlər alçaq
əhəmiyyətli təsir kimi qiymətləndirilmişdir. Bununla belə, ehtiyatlı idarəetmə (və müəyyən
hallarda onların yerinə və ya həssaslığına dair cari qeyri
-
müəyyənliyi aradan qaldırma və ya
azaltma üçün əlavə tədqiqatlar) və bu hesabatda qeyd edilmiş müxtəlif təsiri azaltma
tədbirlərini tətbiq etməklə bu qalıq təsirləri idarə etmək mümkün olacaq.
Layihənin Ümumi Qiymətləndirilməsi
14-5
Document Outline - Cədvəllər
- 14 LAYİHƏNİN ÜMUMİ QİYMƏTLƏNDİRİLMƏSİ
- 14.1 Giriş
- 14.2 ƏMSATQ hazırlanması
- 14.3 Ətraf Mühitin və Sosial Aləmin Qiymətləndirilməsindən yaranan problemlər
- 14.3.1 Əsas Qalıq Təsirlər
- 14.3.2 İkinci dərəcəli və dolayı təsirlər
- 14.3.3 Birləşmiş təsirlər
- 14.3.4 Planlaşdırılmış təsirlər
- 14.3.5 Başa çatdırılmalı məsələlər
- 14.3.6 ƏMSATQ Əlavəsinin digər əsas məsələləri
- 14.3.6.1 Palçıq vulkanı silsiləsində landşaft və torpaq - KG3.5 - KG4.7
- 14.3.6.2 Bioloji rəngarəngliyin qorunması
- 14.3.6.3 Qrunt sularının və səthi su ehtiyatlarının mühafizəsi
- 14.3.6.4 Cəmi təsirlər
- 14.4 Layihənin dizaynına edilən dəyişikliklər üçün layihənin qiymətləndirmə bəyanatı
- Blank Page
- Blank Page
Dostları ilə paylaş: |