Epilepsiyanın diaqnostika və müalicəsi üzrə klinik protokol
Yüklə 0,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Provokasiya olunan tutmalarla pasiyentlərin aparılması
- EPİLEPSİYA ZAMANI PSİXİ POZUNTULAR
- Şəxsiyyət və davranış pozuntuları
21 Kombinə olunmuş müalicə üçün preparatların seçimini tutmaların tipini (tiplərini) nəzərə almaqla aparmaq lazımdır, preparatların sayı isə iki, yaxud maksimum üç EƏP ilə məhdudlaşmalıdır (B).
EƏP-lərin tətbiqi zamanı onların qanda konsentrasiyasını müntəzəm olaraq müəyyən etmək lazım deyil. Belə müayinənin aparılması aşağıdakı hallarda məqsədəuyğundur (D):
Fenitoin dozasının korreksiyası; Müalicə rejiminə əməl edilməsinin qiymətləndirilməsi və toksikliyin müəyyən olunması.
Alkoqol abstinent (“aclıq”) sindromu və ya delirium tremens (“ağ isitmə”) zamanı tutmaların əmələ gəlmə riskini azaltmaq üçün qısa müddət ərzində benzodiazepinlərdən istifadə etmək olar (B). Kəskin beyin insultunun inkişafı və ya neyrocərrahi müdaxilə hallarında profilaktik məqsədlə EƏP-lərin təyin edilməsi göstəriş deyil (B). Baş beyin silkələnməsi keçirmiş pasiyentlərdə tutmaların müalicəsi üçün EƏP-lərin tətbiqi göstəriş deyil (D).
Pasiyentləri EƏP-lərin potensial əlavə təsirləri haqqında məlumatlandırmaq və dəridə səpgilər, somnolentlik (yuxululuq), qusma kimi əlamətlərin, xüsusilə də müalicənin ilk həftələrində, əmələ gəlməsi hallarında təcili surətdə tibbi yardım üçün müraciət etmək lazım olduğu haqqında ciddi şəkildə xəbərdar etmək lazımdır (C). Osteoporozun inkişafını minimallaşdırmaq üçün EƏP qəbul edən pasiyentlərə qidalanmanın xarakteri və həyat tərzinin dəyişdirilməsi ilə bağlı tövsiyələr vermək lazımdır (D). Qara ciyər funksiyasının müntəzəm müayinəsi və qanın ümumi analizinin aparılması tələb olunmur (C).
►
normallaşması – əldə etməyə çalışmaq lazımdır. Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
22 ►
Dozanın azaldılmasından əvvəl EEQ müayinəsi (yuxu zamanı qeyd olunmanın daxil edilməsi ilə daha yaxşıdır) aparmaq tövsiyə olunur. ►
EƏP-lərin dozasının azaldılması və ya qəbulunun dayandırılması müddətləri ciddi şəkildə fərdi olaraq müəyyən edilir və epilepsiyanın forması və xəstəliyin gedişi xüsusiyyətlərindən asılıdır. ►
zamanı – tutmaların olmamasından 2-4 il keçdikdən sonra EƏP- lərin dozasını azaltmağa başlamaq olar. ►
yayılmış epilepsiyaların variantları zamanı isə 3-4 illik remissiyadan tez olmayaraq, EƏP-lərin dozasını azaltmağa başlamaq olar (GME – gənclərin mioklonik epilepsiyası ilə bağlı məsələ müzakirə mövzusudur). ►
keçirilir. EƏP qəbulunun dayandırılmasından sonra xəstəliyin residivi riskini qiymətləndirmək üçün proqnostik meyarlardan istifadə etmək lazımdır (A). Stasionara qəbul üçün göstərişlər
Yaşı 12 aydan aşağı Tutmadan 1 saat sonra "Glasgow Coma Scale" üzrə 15 baldan az olması
Yüksək kəllədaxili təzyiq (papillodema, gərgin əmgək) Oyanıqlıq, qusma
Meningizm əlamətləri (Kerniq simptomu, fotofobiya, boyun əzələlərinin rigidliyi)
Aspirasiya əlamətləri (tənəffüs çatışmazlığı, hipoksiya əlamətləri)
Mürəkkəb tutma (15 dəqiqədən artıq davam edən tutma və ya ocaqlı və ya bir gün ərzində təkrarlanan tutma) Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
23 EPİLEPSİYA ZAMANI PSİXİ POZUNTULAR Epilepsiya zamanı psixi pozuntulara epilepsiya üçün spesifik və intellektual-mnestik defektlə əlaqədar şəxsiyyət dəyişiklikləri, affektiv pozuntular və epileptik psixozlar aiddir. Epilepsiyalı xəstələrdə psixi pozuntular aşkar edildikdə pasiyenti həkim-psixiatrın qəbuluna göndərmək lazımdır. XBT-10-un psixiatriya bölməsində epilepsiya "Baş beynin zədələnməsi və ya disfunksiyası, yaxud fiziki (somatik) xəstəlik nəticəsində digər psixi pozuntular" rubrikasında verilmişdir. Bu vəziyyətləri göstərilən dəyişikliklərin serebral əsasda baş verməsinə görə birləşdirirlər. Onlar təsadüfi şəkildə bu və ya digər xəstəlik, yaxud disfunksiya ilə yanaşı əmələ gəlmirlər və həmin pozuntulara qarşı psixopatoloji reaksiya adlandırılırlar. Gicgah epilepsiyası zamanı sadə parsial tutmalar çərçivəsində düşüncənin pozuntusu ilə müşahidə olunan müxtəlif psixopatoloji əlamətlər meydana çıxır.
Şəxsiyyət və davranış pozuntuları premorbid davranışın adət edilmiş şəklinin əhəmiyyətli dərəcədə dəyişilməsi ilə xarakterizə olunur. Epilepsiyalı xəstələrdə ilk növbədə mnestik-intellektual sfera, emosiyalar, həvəs və seksual davranış pozuntuları daha qabarıq şəkildə meydana çıxır. Bir qayda olaraq, tutmaların tezliyi, xəstəliyin proqredient xarakteri və müalicənin qeyri-effektivliyi arasında birbaşa əlaqə mövcuddur. Şəxsiyyət dəyişikliyi və əqli zəiflik arasında sıx əlaqə mövcuddur. İntellekt səviyyəsinin aşağı düşməsində xarakteroloji dəyişikliklər əsas rol oynayır. Epilepsiya zamanı şəxsiyyətin patoloji dəyişikliyi başlanğıcda şəxsiyyətin özəyinə toxunmur. İlkin mərhələdə epileptik proses psixi proseslərin gedişini (duyğular və can atmalar, ifadə üsulları, reaksiyalar və davranış) yalnız formal şəkildə – onların ləngiməsi, ilişib qalmağa meyllilik və perseverasiya istiqamətində dəyişir. Epilepsiyalı xəstələrdə sağlam insanlarda olduğu kimi premorbid şəxsiyyətin çox müxtəlif variantları mövcuddur. Epilepsiyalı xəstələrdə şəxsiyyət dəyişiklikləri əmələ gəlməsinin epileptik tutmalarla bir başa əlaqəsi vardır. Epilepsiya xəstəliyinə xas olan şəxsiyyət dəyişiklikləri başqa Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. Yüklə 0,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|