şəxsə kömək etmək və məsələn, yuxarı ətrafın müxtəlif növ
karsinomalarını (yastı hüceyrəli karsinoma, epidermoid karsinoma)
göst
ərmək üçün nəzərdə tutulmuşlar və C76.4 (yuxarı ətraf, ƏGO)
kimi deyil, C44.6
(yuxarı ətraf dərisi) kimi kodlaşdırılmalıdırlar.
Analoji olaraq, sarkoma v
ə lipoma C49.1 kimi kodlaşdırılırlar ki,
bu da
yuxarı ətrafın müxtəlif yumşaq toxumalarının topoqrafik
kodunu t
əşkil edir. Əksər sarkomalar, məsələn, fibrosarkoma,
liposarkoma v
ə angiosarkoma mənşəyini yumşaq toxumalardan
götürür.
Əlifba sırası indeksində bədənin C76 topoqrafik kodu
altında verilən digər dəqiqləşdirilməmiş nahiyələri və regionları üçün
d
ə analoji yanaşmadan istifadə edilir. Bəzi dəqiqləşdirilməmiş
nahiy
ələr, məsələn, çənə, ƏGO və alın ƏGO C76-ya deyil, dəriyə
(C44-
ə) aid edilir.
Sümük
şişləri xüsusi diqqət tələb edir. Həm osteo- (“sümük”),
h
əm də xondrosarkomalar (“xondro” qığırdaq), adətən, sümükdə
yaranır. “Yuxarı ətraf sümüyü” C40.0 kimi kodlaşdırılır, “yuxarı
ətrafın uzun sümükləri, kürək sümüyü və aidiyyəti oynaqlar”ı bildirir
v
ə əgər osteosarkoma və ya xondrosarkoma yuxarı ətraf
sümükl
ərindən birində baş verərsə, bu koddan istifadə edilməlidir.
Periferik sinirl
ər və birləşdirici toxumalar
Periferik sinirl
ər (C47._) və birləşdirici toxumalara (C49._) bir
sıra müxtəlif toxumalar aiddir (aidiyyəti terminlər üçün topoqrafik
siyahıya nəzər salın). Əlifba sırası indeksində bədənin bütün
nahiy
ələrinə aid olan müvafiq terminlərin hamısı əks olunmur.
M
əsələn, birləşdirici toxumaya aid edilən adipoz toxuma hər bir
d
əqiqləşdirilməmiş nahiyə üçün verilmir.
Sözönl
əri
QAYDA B.
Əgər topoqrafik nahiyənin adının qarşısına peri-,
para- v
ə ya bənzər kimi XBT-O-da xüsusi göstərilməyən
sözönl
əri əlavə edilmişsə, törəmənin mənşəyi spesifik toxumanın
göst
ərildiyi hallar istisna olmaqla, nahiyəni müvafiq
d
əqiqləşdirilməmiş C76 altkateqoriyası ilə kodlaşdırın.
20
Topoqrafik nahiy
ə və müxtəlif orqanların adının yanında peri-,
para-, pre-, supra-, infra- v
ə s. kimi şəkilçilər tez-tez istifadə edilir. Bu
şəkilçilər vasitəsilə modifikasiya edilən topoqrafik nahiyələrdən bir
neç
əsi XBT-O-da qeyd edilir və onlara uyğun kod təyin edilmişdir.
M
əsələn, “periadrenal toxuma”, “peripankreatik toxuma” və “retrosekal
toxuma”
siyahıda verilir və bunlara “retroperiton”u müəyyən edən
C48.0 kodu verilir. “Paraaortal limfa düyünü” XBT-O-da qeyd olunur
v
ə ona aortal limfa düyünü ilə eyni kod nömrəsi – C77.2 təyin edilir.
XBT-O-da bel
ə sözönləri vasitəsilə modifikasiya edilmiş bütün
topoqrafik nahiy
ələri əhatə etmək mümkün deyil. Təcrübədə belə
şəkilçilərin istifadəsi həmin nahiyənin dəqiqləşdirilməmiş olmasına
d
əlalət edir. Kodlaşdırmanı aparan şəxslər XBT-O-da göstərilməyən
dig
ər dəqiqləşdirilməmiş nahiyələr üçün C76 rubrikasından istifadə
etm
əlidirlər. Eyni qayda spesifik topoqrafik nahiyənin “sahəsində” və ya
“regionunda” olan qeyri-d
əqiq elementlər üçün də tətbiq olunur.
Bir neç
ə nahiyənin hüdudlarını əhatə edən bədxassəli
yenitör
əmələr
QAYDA C.
Şiş iki və ya daha artıq kateqoriyanı və ya
altkateqoriyanın hüdudlarını əhatə edirsə və əmələgəlmə mənbəyi
mü
əyyən edilə bilmirsə, “.8” altkateqoriyasını tətbiq edin.
C00-C76
kateqoriyalarında birincili bədxassəli yenitörəmələr
yarandıqları toxuma və ya orqana görə təsnif edilir. Bir çox üç
simvollu rubrikalarda daha sonra ad t
əyin edilmiş hissələr və ya
altkateqoriyalar mü
əyyən edilir. Üç simvollu kateqoriya daxilində iki
v
ə ya daha artıq yanaşı yerləşən nahiyəni əhatə edən eyni və
m
ənşəyini təşkil edən toxumanın müəyyənləşdirilə bilmədiyi
yenitör
əmə “.8” kateqoriyasına – “qeyd edilən iki və ya daha artıq
nahiy
ənin hüdudlarından kənara çıxan zədə” kimi təsnif edilir (əgər,
başqa yerdə spesifik olaraq kateqoriyalara ayrılmamışdırsa). “Qeyd
edil
ən iki və ya daha artıq nahiyə” dedikdə həmin nahiyələrin yanaşı
yerl
əşməsi nəzərdə tutulur. Rəqəm ardıcıllığı ilə gələn alt-
kateqoriyalar
əksər hallarda anatomik olaraq yanaşı yerləşən
strukturları əhatə etsə də, bu mütləq qayda deyil (məsələn, sidik
kis
əsi C67) və belə olmadığı hallarda topoqrafik əlaqələrin müəyyən
edilm
əsi üçün anatomiya kitablarına müraciət edilməlidir. Məsələn,
“qida borusu v
ə mədənin karsinoması” spesifik olaraq C16.0
21
(kardiya) kimi t
əsnif edilir, lakin “dilin ucu və ventral səthinin
ka
rsinoması” isə C02.8 kimi təsnif edilməlidir. Digər tərəfdən “dilin
ucunun onun ventral s
əthinə də yayılan karsinoması” C02.1 kimi
t
əsnif edilməlidir, belə ki, bu halda mənşə, yəni dilin ucu məlumdur.
B
əzən yenitörəmə müəyyən sistem daxilində iki və ya daha artıq üç
simvollu
kateqoriyanın təmsil olunduğu iki və ya daha artıq nahiyəni
əhatə edə bilər. Bu halda orqan sistemlərində iki və ya daha artıq
nahiy
əni əhatə edən altkateqoriyaların siyahısını görmək üçün 4-cü
C
ədvələ nəzər salın (həmçinin bax: XBT-O-3, səhifə 24, Cədvəl 17).
M
əsələn, “mədə və nazik bağırsaqların karsinoması” C26.8 – yəni,
h
əzm sisteminin qeyd edilən iki və ya daha artıq nahiyəsinin
hüdudlarından kənara çıxan zədəsi” kimi təsnif edilməlidir.
C
ədvəl 4.
Bir neç
ə üç simvollu kateqoriyanı əhatə edən yenitörəmələr üçün
nahiy
ə kodları
(h
əmçinin bax: XBT-O-3, səhifə 24, Cədvəl 17)
C02.8 Dilin qeyd edil
ən nahiyələrindən bir və ya bir neçəsinin hüdudlarından
k
ənara çıxan zədələnməsi
C08.8 Böyük
ağız suyu vəzilərinin qeyd edilən nahiyələrindən bir və ya bir
neç
əsinin hüdudlarından kənara çıxan zədələnməsi
C14.8 Dodaq, a
ğız boşluğu və udlağın qeyd edilən nahiyələrindən bir və ya bir
neç
əsinin hüdudlarından kənara çıxan zədələnməsi
C21.8 Düz
bağırsaq, anus və anal kanalın qeyd edilən nahiyələrindən bir və ya
bir neç
əsinin hüdudlarından kənara çıxan zədələnməsi
C24.8 Öd yolunun qeyd edil
ən nahiyələrindən bir və ya bir neçəsinin
hüdudlarından kənara çıxan zədələnməsi
C26.8 H
əzm sisteminin qeyd edilən nahiyələrindən bir və ya bir neçəsinin
hüdudlarından kənara çıxan zədələnməsi
C39.8 T
ənəffüs və döş qəfəsi orqanlarının qeyd edilən nahiyələrindən bir və ya
bir neç
əsinin hüdudlarından kənara çıxan zədələnməsi
C41.8 Sümük, oynaq v
ə oynaq qığırdaqlarının qeyd edilən nahiyələrindən bir və
ya bir neç
əsinin hüdudlarından kənara çıxan zədələnməsi
C49.8 Birl
əşdirici, dərialtı və digər yumşaq toxumaların qeyd edilən nahiyələrin-
d
ən bir və ya bir neçəsinin hüdudlarından kənara çıxan zədələnməsi
C57.8 Qad
ın cinsiyyət orqanlarının qeyd edilən nahiyələrindən bir və ya bir
neç
əsinin hüdudlarından kənara çıxan zədələnməsi
C63.8 Ki
şi cinsiyyət orqanlarının qeyd edilən nahiyələrindən bir və ya bir
neç
əsinin hüdudlarından kənara çıxan zədələnməsi
C68.8 Sidik orqanlar
ının qeyd edilən nahiyələrindən bir və ya bir neçəsinin
hüdudlarından kənara çıxan zədələnməsi
C72.8 Ba
ş beyin və mərkəzi sinir sisteminin qeyd edilən nahiyələrindən bir və
ya bir neç
əsinin hüdudlarından kənara çıxan zədələnməsi
22
Dostları ilə paylaş: |