43822
Erdem
ve Mutluluk
Erich Fromm
•
TÜRKİYE İŞ BANKASI
K ü l t ü r Yayınları
E R I C H
F R O M M
ERDEM VE MUTLULUK
A H L Â K PSİKOLOJİSİ ÜZERİNE BİR İNCELEME
Çeviren: Dr. Ayda Yörükân
Derleyen ve Yayıma Hazırlayan:
Dr. Turhan Yûrükân
TÜRKİYE İŞ BANKASI
K ü l t ü r Yayınları
Bu kitap, Erich Fromm'un Man for Himself: An lnquiry into
the Psychology of Ethics (New York: Rinehart and Co., 1947)
adlı kitabının Türkçe'ye çevirisidir.
İÇİNDEKİLER
Çevirenin önsözü XI
Ayda Yörükân'ı Kaybetmenin Acısıyla XLIII
Ayda Yörükân'ın Ardından XLVII
önsöz 3
I. BÖLÜM
Problem 9
II. BÖLÜM
H ü m a n i s t Ahlâk Anlayışı:
Y a ş a m a Sanatına T e m e l Olması
G e r e k e n Uygulamalı Bilim
1. Otoriter Ahlâka Karşı, Hümanist Ahlâk
2. Objektif Ahlâka Karşı, Sübjektif Ahlâk
3. İnsan Bilimi
4. Hümanist Ahlâk Anlayışının Geleneği
5. Ahlâk ve Psikanaliz
III. BÖLÜM
İnsan Tabiatı ve Karakter 55
1. İnsanoğlunun İçerisinde Bulunduğu Özel Durum 57
A. İnsanın Biyolojik Zayıflığı 58
B. İnsanın Varoluş Şartlarından ve
Tarihinden Kaynaklanan
Çatallaşmalar (Dichotomy'ler) 59
2. Kişilik 70
A. Mizaç 71
B. Karakter 74
17
19
25
32
37
43
XLIII
(1) Dinamik Bir Görüş Açısından Karakter 7 4
(2) Karakter Tipleri: Yaratıcı Olmayan Yönelişler 8 2
(a) Alıcı Yöneliş
8 2
(b) Sömürücü Yöneliş
8 4
(c) Biriktiriri Yöneliş
8 6
(d) Pazarlama Yönelişi 8 8
(3) Yaratıcı Yöneliş 1 0 4
(a) Genel Nitelikler 1 0 4
(b)
Yaratıcı Sevgi ve Düşünce
1 1 9
(4) Sosyalleşme Süreci İçerisindeki
Yönelişler 1 3 1
(5) Çeşitli Yönelişlerin Karışımları 1 3 6
IV. BÖLÜM
Hümanist Ahlâkın Problemleri 143
1. Bencillik, Kendini-Sevme ve
Kendi-Menfaatini Düşünme 145
2. Vicdan, İnsanın Kendine Dönüşü 169
A. Otoriter Vicdan 172
B. Hümanist Vicdan 188
3. Zevk (Haz) ve Mutluluk 202
A. Bir Değer Ölçüsü Olarak Zevk 203
B. Zevk Çeşitleri 213
C. Araçlar ve Amaçlar Problemi 222
4. Bir Karakter Özelliği Olarak İnanç 227
5. İnsanın Ahlâkî Güçleri 241
A. İnsan, İyi mi Yoksa Kötü mü? 241
B. Yaratıcılığın Karşıtı Olarak
VI
"Baskı Altına Alma" (Repression) 257
C. Karakter ve Ahlâkî Yargı 262
6. Rölatif Ahlâka Karşı Mutlak Ahlâk,
Toplumsal Ahlâka Karşı Evrensel Ahlâk 269
V. BÖLÜM
Bugünün Ahlâk Problemi 277
XXXIX
"j/1 yak seslerinizi dinlerdim. Ağrılar,
kalp çarpıntıları, nefes alma zorlukları
çektiğim o uzun gecelerde, usta elle-
rinizle, sevgi dolu bakışlarınızla ve tatlı
sözlerinizle bana daima güç vermeye ça-
lıştınız. ^Acılarımı dindirdiniz. Size şük-
ran borçluyum."
fiıı sözler, Jîacettepe üniversitesiJ^asta-
nesi JCaclın JJastalıkiarı Bölümü'nde,
ölümünden birkaç gün önce, gece nöbeti
tutmaya gelen ve hastalan için yüksün-
rneden koşuşturup duran iki hemşireye
söylenmiş sözlerdir.
Bıı yüzden, bu çeviriyi, onun adına,
hastalarını mutlu etmeye çalışarak ger-
çek bir hemşirelik örneği vermiş, olağan-
üstü bir meslek ahlâkı sergilemiş olan
bütün hemşirelere, özellikle ,(/Iyterı,
İlknur, ^Zeynep ve Jiatice adlı hemşire-
lere armağan ediyorum.
Dr. Turhan Yörükân
çevirenin önsözü
20. yüzyılın ilk yarısından bu yana, özellikle, 20.
yüzyılın sonlarına doğru dünyamızın çok büyük ve hızlı
değişmelere sahne olduğuna hepimiz tanık olduk. 1.
Dünya Savaşının yaratmış olduğu bunalımlar ve bunun
sonucu olarak ortaya çıkan 2. Dünya Savaşının yol açtığı
acı olaylar, gerek bu olayların içinde yaşayanların,
gerekse gazetelerden, kitaplardan okuyanların ya da
filmlerden seyredenlerin belleğinde hâlâ capcanlı duru-
yor. İnsanların büyük kitleler halinde, insanlıkla -insan
hakları ve insan onuruyla- bağdaşamayan birtakım ideo-
lojilerin peşine takılmaları yüzünden yüz binlerce, milyon-
larca insan hayatını yitirdi, acı çekti, horlandı, işkence
gördü ve dünyamız, insanın insana yapmaması gereken
dehşet verici yüzlerce, binlerce olaya tanık oldu. Ahlâkî
değerlerin altı üstüne geldi. Dinî değerler de öyle.
İnsanlar neye inanacaklarını bilemez hale geldiler. Belirli
ideolojilere bel bağlamışlar, ama umduklarını bulamamış-
lardı. Bu ideolojiler çöküp gitmiş ve kendileriyle birlikte
toplumların ve bireylerin hayatını da büyük ölçüde çökert-
mişti. Barıştan sonra ise dünya iki süper güç arasındaki
sürekli soğuk savaşın tehdidi altında yaşadı. İnsanlık,
nükleer bir savaşla kendi kendini yok edecek hale geldi.
Dünyamızın dört bir yanındaki yerel savaşlar da olanca
şiddetiyle sürüp gidiyordu. Savaşın henüz el atmadığı
ülkeler ise için için kaynıyordu. Grevler, gösteri yürüyüş-
leri, mitingler, adam kaçırmalar, uçak kaçırmalar, masum
insanları yıllarca rehin tutmalar ve çoğu zaman da öldür-
meler, suikastlar, her çeşit terör eylemi, askerî darbeler ve
bu gibi olaylar toplumsal düzeni allak bullak etmişti. 20.
XLIII
Dostları ilə paylaş: |