ĠƏRIƏt hökmlərinin izahi ayətullah əl-uzma Məkarim ġirazi
Yüklə 4,4 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Quma qayıdıĢ ............................................................................................. 359
- Cənab ustadın əsərləri ............................................................................... 360 MÜQƏDDĠMƏ Bir neçə zəruri xatırlatma
- Məsələ
Quma qayıdıĢ ............................................................................................. 359 Yeni hövzə, yeni dərs ................................................................................. 360 Siyasi həyat ................................................................................................. 360 Cənab ustadın əsərləri ............................................................................... 360 MÜQƏDDĠMƏ Bir neçə zəruri xatırlatma 1. Ġlk mətni mərhum Ayətullah-üzma Bürucerdinin dövründə onun fətvaları əsasında hazırlanmıĢdır. Qum elmi hövzəsinin bir neçə alimi tərəfindən görülmüĢ bu iĢ fiqhi hökmlərin xalqa aydınlaĢdırılmasında tə’sirli və ilk addım idi. Qədim risalələrdə mürəkkəb fiqh terminləri oxucular üçün xeyli problem yaradırdı. Amma qeyd olunan risalədə həm terminlər iĢlədilməmiĢdir, həm cümlələr sadə və aydın idi, həm də dəqiqlik vardı. Bu səbəbdən də uyğun risalə mö’min zümrənin dini Məsələlərlə tanıĢlıq istiqamətində böyük tə’sirə malik oldu. Böyük alim dünyasını dəyiĢdikdən sonra tanınmıĢ təqlid mərcə’si həmin mətn üzərində iĢləyib öz fətvalarını ona daxil etdi. Beləcə, uyğun ən’ənə bəyənilərək davam etdirildi. Amma uyğun risalənin cümlələri mərhum Ayətullahül-üzma Bürucerdinin fətvaları üçün nəzərdə tutulduğundan zaman ötdükcə və baĢqa böyük alimlərin fətvaları buna əlavə olunduqca müəyyən uyğunsuzluqlar meydana çıxdı və kitab ilkin səlisliyini itirdi. Belə ki, son dövürlərdə məsələlərin Ģərhi risaləsi yenidən mürəkkəbləĢdi, onu anlamaq çətinləĢdi. Hətta bə’zi məqamlarda ziddiyyətlər müĢahidə olundu. 2. Digər bir tərəfdən, böyük mərcələrin sıx iĢ rejimi onlara imkam vermir ki, öz fitvlarını bütün məsələlərə tətbiq etsinlər və ətraflı dəyiĢiklik aparsınlar. Adətən bu iĢ alimlər qrupuna və ya bir fərdə tapĢırılır. Aydın Məsələdir ki, Ģəriət baxımından mö’təbər sayılsa belə, diqqət baxımından təqlidçi təqlid mərcə’sindən fərqlənir. 3. Bütün bunlarla yanaĢı, sür’ətlə dəyiĢən cəmiyyət vaxtı ötmüĢ mövzuların risalələrdən çıxarılmasını tələb edir. Bu məsələlərin əvəzində ən çox mühüm məsələlərə yer verilməlidir. Yalnız bu halda müsəlman ümməti fiqhi suallarını cavablandırmaq olar. Əlinizdəki risalədə həmin problemlər, həmd olsun Allaha, aradan qaldırılmıĢdır. Onun yetərincə tərəflərin cavab verdiyini düĢünürük. Belə ki, əvvəla, ifadələrin tam islahı və dəqiq nəzərdən keçirilməsi risalənin ilkin səlisliyini və uyğunluğunu ona qaytarmıĢdır. Ġkincisi, həzrət Ayətullahül-üzma Məkarim ġirazi bütün məsələlərə Ģəxsən özü nəzarət etmiĢ, risalə mətnlərini öz fətvaları ilə (bu fətvalar “Tə’liqati-ürvətül-füsqa” kitabında bəyan olunmuĢdur.) tutuĢdurmuĢ, “ürvədə” olmayan məsələləri artırmıĢ, bütün təbirləri islah etmiĢdir. Üçüncüsü, ehtiyac duyulmayan məsələlər çıxarılmıĢ, onların əvəzinə aktual məsələlər daxil edilmiĢdir. ĠnĢaallah, risalə elə bir formaya düĢmüĢdür ki, ondan hamı asanlıqla bəhrələnə biləcək. Allah-təala Ġslam və Qur’an hökmlərinə, Peyğəmbər (s) və mə’sum imamların buyuruqlarına əməl üçün hər birimizə yardım buyursun, niyyətlərimizi xalisləĢdirsin, Onun razılığını əsas götürək! ġəriət risaləsi 14 TƏQLĠD Təqlidin hökmləri Məsələ 1: Heç bir müsəlman dinin əsaslarına (“Üsuli-din”) e’tiqadda təqlid yolu ilə getməməli, öz səviyyəsinə münasib dəlillər əsasında bu e’tiqadlara yiyələnməlidir. Amma dinin hökmlərinə (“Fürui-din”) münasibətdə ya müctəhid olub (Ġlahi hökmləri dəlillər əsasında müəyyənləĢdirə bilib) öz əqidəsinə əməl etməli, ya da (müctəhid olmadığı halda) müctəhidə təqlid etməlidir. Adətən, insanlar mütəxəssis və mə’lumatlı olmadıqları sahələrdə mütəxəssislərlə və mə’lumatlı insanlara müraciət edir, onların yolunu gedirlər. (Ġbadət və digər Ģər’i vəzifələrin yerinə yetirilməsi üçün Qur’an və rəvayatlər baxımından me’yar Ģər’i-büluğ, yetkinlik həddinə çatmaqdır. Oğlanların qəməri tarixi illə on beĢ yaĢının tamam olması və onların on altı yaĢa keçməsi, qızların doqquz yaĢının tamam olması və onların on yaĢa keçməsi büluğ həddinə çatma niĢanələrindən biridir. Hər Ģəmsi il qəməri ildən on bir gün çoxdur. Bu fərqi hesablayıb miladi ili əsas götürsək, oğlanlar üçün büluğ yaĢı on dörd il altı ay iyirmi gün, qızlar üçün büluğ yaĢı səkkiz il, səkkiz ay iyirmi beĢ gün alınar.) Ġnsan dini hökmlərin yerinə yetirilməsində üçüncü bir yolu da seçə bilər, o, ehtiyat yolunu tutub elə bir Ģəkildə addım ata bilər ki, vəzifəsini yerinə yetirdiyinə əmin olsun. Məsələn, əgər müctəhidlərdən bir qrupu bir iĢi haram, baĢqa bir qrupu halal sayarsa, həmin iĢi tərk edər. Əgər bir iĢi müctəhidlərdən bir qrupu müstəhəb, baĢqa bir qrupu vacib sayarsa, həmin iĢi yerinə yetirər. Amma ehtiyat yolunu seçmək bir qədər çətindir. Bu yolu seçmiĢ insan fiqhi məsələlərdən əhatəli Ģəkildə xəbərdar olmalıdır. Xalq kütləsi üçün münasib yol müctəhidə müraciət və ona təqlid etməkdir. Qızlar qəməri tarixi ilə doqquz yaĢı tamamladıqda buluğ və yetkinlik yaĢına çatırlar.Bununla belə əgər bəzi təkliflərini yerinə yetirmək qüdrətində Yüklə 4,4 Mb. Dostları ilə paylaş:
|