ġəriət risaləsi
20
Məsələ 39: ġəhərin, hamamların və bu kimi yerlərin mənbədən
qidalanan, boru ilə axan suları axar su hökmündədir. Bir Ģətlə ki, onların
qidalandığı mənbənin suyu ya təklikdə, ya da borulardakı su ilə birlikdə kürr
həddindən az olmasın.
Məsələ 40: Əgər boru ilə çəkilmiĢ suyun altına bir qab qoyularsa qabdakı
su krant suyu ilə əlaqədə olduğu vaxt axar su hökmündədir.
4. YağıĢ suyu
Məsələ 41: YağıĢ suyu axar su hökmündədir. Bu su istənilən bir murdar
Ģeyi paklayır. Əgər bədəndə, xalçada, bu kimi baĢqa Ģeylərdə murdarın əsli
olmazsa və onlardan (ğusalə) su ayrılarsa, yağıĢ suyu bütün bunları paklayır.
Məsələ_45'>Məsələ 42: Bir neçə damla yağıĢ yağması kifayat etmir. Yağıntı elə bir
miqdarda olmalıdır ki, ona yağıĢ desinlər.
Məsələ 43: Əgər yağıĢ suyu murdarın əslinə toxunub baĢqa bir yeri
nəmləndirərsə, vacib ehtiyata əsasən, həmin nəm yerdən çəkinmək lazımdır.
Məsələ 44: Əgər torpağın üzərində və ya evin damında murdar bir Ģey
varsa və onun üzərinə yağıĢ yağmıĢsa vacib ehtiyata əsasən, çəkinmək
lazımdır. Amma yağıĢın murdar Ģeyin üzərinə yağmayan hissəsi pakdır.
Murdarın üzərinə yağmıĢ suya qatılıb novça ilə axan su pak sayılır.
Məsələ 45: Əgər yağıĢ suyu axıb yağıĢın yağmadığı bir yerə çatarsa oranı
paklayar, bir Ģərtlə ki, yağıĢ kəsilməsin.
Məsələ 46: YağıĢ suyu yağıĢla əlaqəli Ģəkildə bir yerə toplanarsa yağıĢ
suyu hökmündədir. Bu su kürr miqdarından az olsa da bütün murdar Ģeyləri
paklayır.
Məsələ 47: Əgər pak bir xalça murdarlanmıĢ yerə sərilmiĢsə, onun
üzərinə yağan yağıĢ altına keçdikdə xalça murdarlanmır, hətta yer pak qalır.
Məsələ 48: Əgər yağıĢ suyu murdar hovuza yağarsa, ya ona qatıĢarsa,
hovuzdakı su paklanar.
5. Quyu suyu
Məsələ 49: Quyu suyu həm pakdır, həm də pakedicidir. Bu su kürr
miqdarından az da olsa həmin xüsusiyyətlərə malikdir. MurdarlanmıĢ Ģeydə
murdarın əsli olmazsa, həmin Ģey quyu suyu ilə yuyulduqda paklanır. Bir
Ģərtlə ki, murdarın əsli toxunub, qoxusunu, rəngini və ya dadını həmin Ģeyə
keçirməsin.
Məsələ 50: Quyuya murdar bir Ģeyin düĢməsi ilə onun suyu
murdarlanmasa da, hər murdar əĢya müqabilində quyudan bir miqdar su
çəkib bayıra atmaq müstəhəbdir. Bu miqdar fiqh kitablarında ətraflı Ģəkildə
bəyan olunmuĢdur.
Məsələ 51: Suyu su nasosu ilə bayıra vurulan dərin, yarım dərin və adi
bir quyulardan çəkilən su kürr miqdarında olarsa, həmin su pakedicidir.
ġəriət risaləsi
21
Əgər kürr miqdarından az olarsa, onun daim cərəyanda olan suyu quyu suyu
hökmündədir və murdara toxunmaqla murdarlanmır.
Məsələ 52: Əgər quyunun suyu ona murdarın əslinin düĢməsi ilə həmin
murdarın qoxusunu, rəngini və ya dadını alarsa, sonradan bu dəyiĢiklik öz-
özünə aradan qalxarsa, quyunun suyu pak sayılmaz. Onun suyunun
paklanması üçün bu suya yerdən qaynayan yeni sular qatıĢmalıdır.
Suların hökmləri
Məsələ 53: Öncə qeyd etdiyimiz kimi, gülab, meyvə Ģirəsi kimi qatqılı
sular murdar Ģeyi paklamır, həmin sularla dəstəmaz almaq, qüsl vermək
düzgün deyil.
Məsələ 54: Əgər qatqılı su murdar Ģeyə toxunarsa murdarlanar. Yalnız üç
halda həmin su murdarlanmaz.
1. Həmin su yuxarıdan aĢağıya axmıĢ olsun; məsələn: gülabı bir qabla
yuxarıdan aĢağıya murdar Ģeyin üzərinə töksək qabda qalmıĢ gülab
murdarlanmaz.
2. Fəvvarə Ģəklində təzyiqlə aĢağıdan yuxarıya qalxmıĢ olsun; belə halda
suyun yalnız murdara toxunan hissəsi murdarlanır.
3. Su o qədər çox olsun ki, “murdar ona sirayat etməyib” desinlər.
Məsələn, murdar Ģey qatqılı suyu olan böyük bir hovuza və ya çox uzun neft
borusunun bir tərəfindəki neftə toxunarsa onların qalan hissəsi
murdarlanmaz.
Məsələ 55: Əgər qatqılı və murdar su kürr və ya axar suya qatıĢdıqdan
sonra, qatqılı sayılmazsa, paklanar.
Məsələ 56: Əgər saf suya sonradan nə isə qatılmasına Ģübhə edəriksə bu
su saf su hökmündədir. Məsələn, su sayılıb-sayılmadığı mə’lum olmayan sel
suları kimi. Bu elə bir sudur ki, onunla murdar Ģeyi yumaq, dəstəmaz almaq,
qüsl vermək olar. Amma qatqılı suyun sonradan saflaĢmasına Ģübhə
edəriksə, bu su qatqılı su hökmündədir.
Məsələ 57: Əgər bir suyun öncəki halı, saf və ya qatqılı olması mə’lum
deyilsə, bu su bir Ģeyi paklamaz, onunla dəstəmaz almaq, qüsl vermək
olmaz. Amma bu su kürr miqdarında olduqda ona murdar bir Ģey toxunsa
murdarlanmaz.
Məsələ 58: Əgər su murdar bir Ģeyə yaxın olduğundan murdarın
qoxusunu götürsə, pakdır. Yalnız murdarın əsli ona toxunsa murdarlanar.
Bununla belə, ondan çəkinmək daha yaxĢıdır.
Məsələ 59: Murdarın tə’sirindən qoxusu, rəngi və ya dadı dəyiĢmiĢ suyun
həmin rəngi, qoxusu və dadı öz-özünə aradan qalxarsa paklanmaz. Yalnız
kürr su və ya yağıĢ suyu ilə qatıĢdıqda murdarlıq aradan götürülər.
Məsələ 60: Öncə pak olmuĢ suyun murdarlanıb-murdarlanmamasına
Ģəkk etsək bu su pakdır. Amma öncə murdar olmuĢ suyun sonradan
paklanıb-paklanmamasına Ģəkk etsək, həmin su murdardır.
ġəriət risaləsi
22
Məsələ 61: Ġt və donuz kimi murdar heyvanların içdiyi suyun artığı
murdardır. Amma piĢik və baĢqa yırtıcı heyvanlar kimi əti haram
heyvanların içdiyi suyun artığı pakdır. Amma bu suyu içmək məkruhdur, bu
iĢi görməmək daha yaxĢıdır.
Məsələ 62: Ġçiləcək suyun tam təmiz olması müstəhəbdir, bəyənilir.
Xəstəlik törədəcək sulardan içmək haramdır. Ġnsanın yuyunduğu suların da
təmiz olması daha yaxĢıdır. Üfunətli və bulaĢıq sulardan imkan həddində
çəkinmək lazımdır.
Ayaqyoluna getməyin (təxəllinin) hökmləri
Məsələ 63: Ġstər ayaqyolunda, istərsə də baĢqa vaxtlar, istər məhrəm
(bacı və qardaĢ kimi), istərsə də naməhrəmlərin gözü qabağında, istər büluğ
həddinə çatanların, istər büluğ həddinə çatmayanların, hətta yaxĢını pisdən
seçə bilməyən (müməyyiz) körpələrin hüzurunda insanın öz ayıb yerini
örtməsi vacibdir. Amma ər və arvadın bir-birindən örtünməsi vacib deyil.
Məsələ 64: Ayıb yeri örtmək üçün hər Ģeydən, hətta əl və qeyri-Ģəffaf
əĢyalardan istifadə etmək olar.
Məsələ 65: Ayaqyolunda sidiyə gedən və bayıra çıxan vaxt üzü qibləyə
və ya arxası qibləyə oturmaq olmaz. Ayıb yerin özünü çevirmək kifayat
etmir. Amma bədən üzü qibləyə və arxası qibləyə olmayan vaxt vacib
ehtiyata əsasən, ayıb yer üzü qibləyə və arxası qibləyə çevrilməməlidir.
Məsələ 66: Sidik və ya nəcis çıxacağını yuyan vaxt üzü qibləyə və ya
arxası qibləyə olmağın eybi yoxdur. Amma “istibra” (sidik kanalının Ģəriət
qaydasında təmizlənməsi) zamanı vacib ehtiyata əsasən üzü qibləyə və ya
arxası qibləyə oturmaq olmaz.
Məsələ 67: Böyüklər körpələri, vacib ehtiyata əsasən, bayıra çıxdıqları və
ya sidiyə getdikləri vaxt üzü qibləyə və ya arxası qibləyə oturtmamalıdırlar.
Amma uĢaq özü həmin vəziyyətdə otursa mane olmaq vacib deyil. Amma
bu iĢ görülsə daha yaxĢıdır.
Məsələ 68: Əgər ayaqyolu (bilərəkdən və ya səhvən) üzü qibləyə və ya
arxası qibləyə tikilmiĢsə insan elə oturmalıdır ki, üzü qibləyə və ya arxası
qibləyə olmasın. Bu məsələni bilərəkdən fərqinə varmamaq haramdır.
Məsələ 69: Ayaqyoluna gedən zaman qibləni tanımayan Ģəxs onu
tapmağa çalıĢmalıdır. Əgər tapa bilməzsə, bir qədər gözləməlidir. Gözləyə
bilmədikdə istənilən bir tərəfə üz tutub oturmasının eybi yoxdur. Təyyarə və
qatarda da bu nöqtə nəzərə alınmalıdır.
Məsələ 70: Bir neçə yerdə sidiyə getmək və ya bayıra çıxmaq haram
sayılır:
1. Ġnsanların gediĢ-gəliĢi olan küçə və xiyabanlarda;
2. Xüsusi bir qrup üçün vəqf olunmuĢ, hədiyyə edilmiĢ yerlərdə;
Tələbələrə məxsus mədrəsələr, namaz qılanlar üçün nəzərdə tutulmuĢ
məscid tualetləri bu qəbildəndir.
Dostları ilə paylaş: |