ErməNİ saxtakarliğI. Yalan üZƏRİNDƏ qurulan tariX
Yüklə 32,2 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Beləliklə, Xosrovun oğlu Trdatın şahlığı dövründə ölkə böyük ruhani, Anakın oğlu Qriqorinin sayəsində xoş məhəbbətlə, Rəbbə etiqadla nurlandı. Onun
- VIII iddia “Ermənilər Bibliyada “genetik islahatlar” aparmamışlar”
- “Rəbb heç də iddia edildiyi kimi, insanı öz görkəmində və öz xasiyyətində yaratmamışdı. Əksinə, insan həmişə
- “İlahi mətnlərin müəllifləri öz xalqlarını yüksəldib, başqalarına isə nifrət etmiş və yazdıqları səhifələrdə xatırlanmasını layiq bilməmişlər”. 129
- “Axı, biz kiçik bostan ləki qədər, sayca məhdud
- “Saxak Baqratuninin xahişi ilə Movses Xorenatsi nəql etmişdi”.
- 85 - ERMƏNİ SAXTAKARLIĞI. YALAN ÜZƏRİNDƏ QURULAN TARİX mehranilikdən, tanrıçılıqdan və qismən də iudaizmdən ayırmaqla romalıların dininə gətirməklə bu uçurumu dərinləşdirmək və vahid mərkəz ətrafında birləşməni təmin etmək idi. Beləliklə, xristianlıq Roma imperiyasının əlində təsirli siyasi vasitə olmuşdu. Təsadüfi deyil ki, Roma-yunan kilsəsi Sureni yepiskop dərəcəsinə yüksəldərək ona “Qriqori” (Qalib) adını verir. Bütün bunlardan sonra vətəninə qayıdan yepiskop Qriqori III Trdatla birlikdə əhalinin kütləvi şəkildə xristianlaşdırılmasına başlayır, bütpərəstlərin məbədlərini dağıdır, yerlərində kilsələr ucaltdırır. Erməni-qriqorian kilsəsi bu hadisənin 301- ci ildə baş verdiyini iddia etsə də, digər xristian ilahiyyatçıları “Ermənistanın dövlət olaraq xristian dinini qəbul etməsi” tarixinin 314-cü il olduğunu bildirirlər. Çünki məhz həmin il Ermənistan vilayəti Romanın protektoratlığı – himayəsi altına keçmişdi. 127 V əsrdə yaşaması ehtimal olunan digər erməni salnaməçisi Favstos Buzand ”Tarix” əsərində Trdat-Qriqori tandemi nəticəsində yaranan xoşbəxt sonluğu belə təsvir edir: “ Beləliklə, Xosrovun oğlu Trdatın şahlığı dövründə ölkə böyük ruhani, Anakın oğlu Qriqorinin sayəsində xoş məhəbbətlə, Rəbbə etiqadla nurlandı. Onun (Qriqorinin) kiçik oğlu Aristakers atasının yolu ilə getmiş, yepiskop olmuş, ömrünün sonunadək Məsihin adına moizələr oxumuşdur”. 128 Halbuki, Ovanes Drasxanakertsi isə yazırdı ki, valideynləri ayrılandan sonra anası ilə qalan, “uşaqlığını monastırda keçirən” Qriqorinin kiçik oğlu yetkinlik yaşına çatandan sonra rahib Nikomaxa qoşularaq hücrəyə çəkilir və ömrünün sonunadək zahid həyatı sürür. Lakin Maarifçi Qriqorinin sonrakı taleyi çox acınacaqlı olmuşdu. Yaxınları onu tərk etmiş, ardıcılları üz döndərmiş və nəhayət, 325-ci ildə o, yepiskopluqdan istefa verərək əsasını qoyduğu kilsəni oğluna ötürmüş və mağaraya çəkilərək zahidlik etmişdi. Bir sözlə, unudulmuşdu. Maraqlıdır ki, son 500 il ərzində Qriqorinin cəsəd qalıqları uzaq İtaliyada, Neapoldakı erməni kilsəsində saxlanılmış və bu “təbərrik” yalnız 2000-ci il noyabr ayının 11-də katolikos II Qareginin təşəbbüsü ilə Ermənistana, Eçmiədzin kilsəsinə gətirilmişdi. 127 Православная Энциклопедия, Т.III, Москва, 2001 128 Ф.Бузанд. “История Армении”, III книга, Академия Наук Армянской ССР. Ереван, 1953 - 86 - ERMƏNİ SAXTAKARLIĞI. YALAN ÜZƏRİNDƏ QURULAN TARİX VIII iddia “Ermənilər Bibliyada “genetik islahatlar” aparmamışlar” Alman mənşəli fransız filosofu və maarifçisi Pol Anri Holbax insanın xəlq edilməsi haqqında İncil rəvayətləri ilə qətiyyən razılaşmamış və onlara münasibətini bildirmişdi: “Rəbb heç də iddia edildiyi kimi, insanı öz görkəmində və öz xasiyyətində yaratmamışdı. Əksinə, insan həmişə ilahisini yaradanda özünə bənzətmiş, öz düşüncəsini, xasiyyətlərini, xüsusilə günahlarını ona aid etmişdi”. Rəbb istisnasız olaraq, erməniləri də yaratmışdı. Lakin bu gün heç kəs erməni xalqının mənşəyini, real tarixini Eçmiədzin kilsəsinin nümayəndələri qədər dəqiq, ətraflı bilmir. Sirr deyildir ki, regional və etnik tarixə, xristian dininin tarixinə vandal münasibətin yaranmasında, olayların total miqyasda saxtalaşdırılmasında erməni kilsəsi həmişə müstəsna rol oynamışdır. Nəticədə, din xadimlərinin səyləri ilə erməni xalqının iki paralel tarixi yaradılıb dövriyyəyə buraxılmışdır. “Daxili istifadə üçün” nəzərdə tutulan kilsə rəvayətləri - saxtalaşdırılmış olaylarla zəngin olan birinci variantda ermənilər “hay”, məskunlaşdıqları ölkə isə “Hayastan” adlandırılır, məlikliklər, başqa dövlətlərin ərazilərində olan erməni-qriqorian yeparxiyaları “müstəqil etnik dövlətlər” qismində təbliğ edilir. Ümumerməni dini-siyasi ideologiyasına xidmət edən bu variantda ermənilər “regionun barbar və köçəri xalqlarını mədəniyyətə qovuşduran”, “Qara dənizdən Xəzər dənizinə, Şimali Qafqazdan Qırmızı dənizə kimi uzanan Böyük Ermənistan dövlətini quran” qədim və unikal xalq kimi təqdim olunurlar. Etnik tarixin “ixrac variantı” isə xarici auditoriyaya ünvanlanmışdı. “Göz yaşları içərisində boğulan” həmin tarixdə özlərinin “xristian əzabkeşləri”, “İsa Məsih təliminin Şərqdə yeganə dayağı” obrazını yaradır, burada özlərinə “erməni”, yaşadıqları areala isə “Ermənistan” deyirlər. Bununla da, tarixən coğrafi məkan olan, etnik rəngarəngliyi ilə seçilən qədim Armina-Erməniyyə coğrafi ərazisindəki müxtəlif xalqlara aid qədim mədəniyyəti, dövlətçilik tarixini, maddi-mədəni irsi erməniləşdirməyə çalışırlar. Halbuki, nə ermənilərin, nə də tarixi Arminanın indi “Ermənistan Respublikası” adlandırılan əraziyə aidiyyatı olmuşdu. “Tarix” əsərinin mətninə XVII əsrdə edilmiş redaktə və əlavələrdən sonra “ən saxtakar salnaməçi” adını qazanan Movses Xorenatsi kitabının yazılma səbəblərindən birini Tövrat və İncildəki ədalətsizliklə, burada ermənilərdən bəhs olunmaması ilə əlaqələndirir, peyğəmbərlərdən tutmuş həvarilərədək - 87 - ERMƏNİ SAXTAKARLIĞI. YALAN ÜZƏRİNDƏ QURULAN TARİX geniş auditoriyanı hədəfə alan giley və incikliklərini belə büruzə verir: “İlahi mətnlərin müəllifləri öz xalqlarını yüksəldib, başqalarına isə nifrət etmiş və yazdıqları səhifələrdə xatırlanmasını layiq bilməmişlər”. 129 Üzərində ciddi redaktə əməliyyatı aparılmasının digər səbəbi isə ondan ibarətdir ki, Movses kitabı həm etnik natamamlıq kompleksinin, həm də hədsiz “vətənpərvərlik duyğularının” təsiri altında qələmə almışdı: “Axı, biz kiçik bostan ləki qədər, sayca məhdud (xalq) olsaq da, qüdrətimiz olmasa da, dəfələrlə digər dövlətlər bizi əsarətə alsalar da, ölkəmizdə yazılıb əbədiləşdirməyə layiq xeyli igidliklər göstərilmişdi. Lakin heç kəs bu barədə kitab yazmaq şayğısına qalmamışdı… və bu məqsədlə yadellilərin müdrik əməllərindən istifadə edilməmişdi”. 130 Bununla belə, Movses özündən əvvəlkilərin “tarixi ədalətsizliyini” düzəltməyə çalışsa da, son nəticədə onlardan geri qalmamış, erməni (hay) tarixini digər xalqların maddi-mədəni irsinin bünövrəsi üzərində quraşdırmağa çalışmışdı. O da faktdır ki, tarixən ən nüfuzlu erməni zadəgan nəsillərinin nümayəndələri nədənsə etnik hay deyil, digər xalqların nümayəndələri olmuşlar. Məsələn, Arşakilər sülaləsi – “turanlılar” adlandırılan parfiyalı, Mamikonlar – türk, Baqratilər – etnik yəhudi, Ardzunilər – süryani, Kamsarakanlar isə fars idilər. Elə “erməni Herodotu” adını qazanan Movses Xorenatsi də adıbəlli “Tarix” əsərində saxtakarlıq səylərinin bir səbəbini də məhz sifarişçinin etnik mənşəyi ilə əlaqələndirir. M.Xorenatsinin etirafına görə, salnamə əslən yəhudi olan və xristianlığı qəbul edən Saxak (Saak, İshak) Baqratuninin özəl sifarişi ilə qələmə alınmışdı. Bu sifariş müəllifin kitabın başlığına etdiyi əlavədən də məlumdur: “Saxak Baqratuninin xahişi ilə Movses Xorenatsi nəql etmişdi”. Salnaməçi dəfələrlə “sponsorunun” etnik hay olmadığını vurğulayaraq hətta öz xalqını aşağılamaqdan belə çəkinməmişdi. Görünür, alacağı qonorarın məbləği də bu mövqeyə təsirsiz ötüşməmişdi. Belə ki, Movses onun haqqında bunları yazırdı: “ Bəzi etibarsız kəslər həqiqəti nəzərə almadan sənin taxt-taclı nəslini Hayka bağlayırlar. Bu barədə deyirəm: Mən belə axmaqlıqlara inanmıram”. 131 Nəticədə, “axmaqlıqlara inanmayan” Xorenatsi özü saxtakarlıqlara başlamış, sifarişçinin könlünü oxşamaq üçün Tövratdakı yəhudi dini rəvayətlərini açıq şəkildə erməniləşdirərək, daha doğrusu, etnik ermənilərin də “seçilmiş xalq” olduqlarını iddia edərək həmin əfsanələrin remeyk variantlarını yaratmışdı. Məsələn, ermənilərin ulu əcdadı sayılan babilistanlı Haykın öz qövmünü götürüb əzazil hökmdar Belin təqiblərindən 129 Хоренаци M. “История Армении”, перевод с древнеармянского языка, введение и примечания Гагика Саркисяна. Ер.: “Айастан”, 1990 130 Yenə orada 131 Yenə orada Yüklə 32,2 Kb. Dostları ilə paylaş:
|